Κάθε χρόνο αυτήν την περίοδο, μεταξύ των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, ακολουθώντας το παράδειγμα των κορυφαίων λεξικών της αγγλικής, κυρίως, γλώσσας, πολλές εφημερίδες επιλέγουν και παρουσιάζουν στους αναγνώστες τους τις λέξεις της χρονιάς.

Το 2020 υπήρξε μία ανείπωτη, κυριολεκτικά, χρονιά, η οποία σημαδεύτηκε από τον κορονοïό και την πανδημία του. Οπότε, δεν αποτελεί έκπληξη που οι συντάκτες του Collins επέλεξαν τη λέξη «lockdown», του Merriam -Webster και του Dictionary.com την «pandemic»-πανδημία, ενώ το λεξικό της Οξφόρδης μια σειρά λέξεων που σχετίζονται με τον φονικό ιό, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και νεολογισμοί, όπως οι λέξεις «covidiot» (από τη σύνθεση των λέξεων covid και idiot, αυτός που δεν τηρεί τους κανόνες και τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας) και «infodemic» (από τη σύνθεση των λέξεων information και pandemic, πληθώρα πληροφοριών σχετικά με την πανδημία με αρνητικό αντίκτυπο).

Η Εμα Γκόλντμπεργκ των New York Times υπενθυμίζει σε κείμενό της πως «υπάρχει ένα παλιό επικοινωνιακό αντανακλαστικό που δεν απωλέσαμε. Περίοδοι αντιξοοτήτων συνέπεσαν αρκετές φορές με τη σύνθεση νέων λεξιλογίων και η πανδημία δεν αποτέλεσε εξαίρεση». Τι σημαίνει αυτό; Οτι κάθε μεγάλη κρίση ωθεί τους ανθρώπους να συνθέσουν νέες λέξεις, αρκετές από τις οποίες, αφού περάσει το όποιο κακό, καταλήγουν να εκφράζουν νέα νοήματα.

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος εμπλούτισε την αγγλική γλώσσα (και όχι μόνο) με τις λέξεις «blockbuster», η οποία αρχικά ήταν μία από τις βόμβες της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας (RAF) που μπορούσε να ισοπεδώσει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο και κατέληξε να σημαίνει την ταινία-μεγάλη κινηματογραφική επιτυχία αλλά και «meltdown», τήξη πυρηνικού αντιδραστήρα, η οποία κατέληξε να σημαίνει ξαφνική κατάρρευση.

Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι υπεύθυνος για το «go nuclear», φράση η οποία υποδήλωνε την καταφυγή στα πυρηνικά όπλα, ενώ σήμερα σημαίνει εξοργίζομαι και συμπεριφέρομαι παράλογα. Ο πολυετής πόλεμος κατά της διεθνούς τρομοκρατίας διεύρυνε τη σημασία της λέξης Ταλιμπάν, η οποία είναι, πλέον, συνώνυμο κάθε μορφής αδιαλλαξίας.

«Aυτά που λέμε είναι αυτά που γράφουμε, ειδικά αυτήν τη χρονιά. Οι ψηφιακές συζητήσεις μας αποτελούν ένα σιωπηλό ορυχείο αναμνήσεων, φόβων, ενθουσιασμών, αμφιβολιών και αιτημάτων λίγο πολύ ρητών»

Ανάλογη αναμένεται ότι θα είναι η επίδραση του κορονοïού και της πανδημίας στην γλώσσα. «Η φράση “You’re on mute” ενδέχεται να ειπώθηκε αυτή την χρονιά περισσότερες φορές από ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας», επισήμανε στη νεοϋορκέζικη εφημερίδα η καναδή γλωσσολόγος Γκρέτσεν Μακάλοκ. Στα ελληνικά θα λέγαμε «Είστε σε σίγαση» ή, απλούστερα, «Δεν σας ακούω».

Και σίγουρα δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος πόσες φορές μπορεί να ειπώθηκαν αυτές οι τρεις λέξεις από τον περασμένο Μάρτιο έως και σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις αμέτρητες τηλεσυσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν τους τελευταίους δέκα μήνες μέσω του Zoom, του Microsoft Teams, του StreamYard, του GoToMeeeting, του Google Meet και των λοιπών σχετικών εφαρμογών. Λέξεις οι οποίες πέρα από την κυριολεκτική σημασία τους, εκφράζουν, συγχρόνως, την απόσταση που χωρίζει, πλέον, τους ανθρώπους, την απομόνωση και τη δυσφορία τους. Αναμφίβολα, οπότε, στις λέξεις – φράσεις της χρονιάς συγκαταλέγεται και η πρόταση «You’re on mute».

Ο Μπέπε Σεβερινίνι, υποδιευθυντής της Corriere della Sera, θέλοντας να εξατομικεύσει την αναζήτηση, προέτρεψε τους αναγνώστες της ιταλικής εφημερίδας, αρχικά να σκεφτούν ποιες λέξεις και ποιες φράσεις χρησιμοποίησαν φέτος περισσότερο και, στη συνέχεια, να τις αναζητήσουν στα μηνύματα που αντάλλαξαν με φίλους, συγγενείς, γνωστούς και συνεργάτες τους.

Σύμφωνα με τον ιταλό δημοσιογράφο, «αυτά που λέμε είναι αυτά που γράφουμε, ειδικά αυτήν τη χρονιά. Οι ψηφιακές συζητήσεις μας αποτελούν ένα σιωπηλό ορυχείο αναμνήσεων, φόβων, ενθουσιασμών, αμφιβολιών και αιτημάτων λίγο πολύ ρητών». Περισσότερες φορές κατά τη διάρκεια της χρονιάς ο Σεβερινίνι άκουσε, διάβασε και χρησιμοποίησε τη λέξη «collegamento» – «σύνδεση» στα ελληνικά.

«Εως και πριν από δέκα μήνες πηγαίναμε στη δουλειά και στο σχολείο, επιστρέφαμε, βγαίναμε, μετακινούμασταν, συναντιόμασταν, κουραζόμασταν. Το 2020 ήμασταν συνδεδεμένοι. Θα συνεχίσουμε να είμαστε; Νομίζω πως ναι. Το τζίνι του Zoom βγήκε από το μπουκάλι και δεν έχει καμιά πρόθεση να επιστρέψει. Θα συναντιόμαστε αυτοπροσώπως μόνον όταν θα είναι χρήσιμο (για τη σύνθεση μιας δημιουργικής ομάδας) ή απαραίτητο (για το σχολείο) ή ευχάριστο (ζήτω οι φίλοι και ζήτω τα εστιατόρια)», αναφέρει χαρακτηριστικά. «Κατά τα άλλα, θα είμαστε συνδεδεμένοι».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News