Οι σύγχρονοι βηματοδότες για την καρδιά είναι ιατρικά «θαύματα». Μικρότεροι σε μέγεθος από ένα σπιρτόκουτο, αυτές οι εμφυτεύσιμες συσκευές αποστέλλουν ηλεκτρικούς παλμούς στην ανθρώπινη καρδιά και τη βοηθούν να χτυπά φυσιολογικά.

Παγκοσμίως, 1,25 εκατομμύρια βηματοδότες τοποθετούνται κάθε χρόνο, βελτιώνοντας τις καρδιές ασθενών που έχουν αρρυθμία. Με αυτόν τον τρόπο, αρκετοί ασθενείς θα ζήσουν όσο ήταν να ζήσουν, πριν εμφανίσουν το πρόβλημα στην καρδιά τους.

Αν και ο βηματοδότης βελτιώνεται σταθερά εδώ και χρόνια, η βασική ιδέα πίσω από την αρχή λειτουργίας του δεν έχει αλλάξει από το 1958, οπότε και τοποθετήθηκε στον πρώτο άνθρωπο.

Τα μικροσκοπικά ηλεκτρόδια που εμφυτεύονται στην καρδιά παρακολουθούν τον καρδιακό ρυθμό και όταν διαπιστώσουν ανωμαλία, η συσκευή προκαλεί ανάλογη ηλεκτρική διέγερση με αυτή που απουσιάζει, ώστε να πυροδοτήσει τον καρδιακό μυ και αυτός να αρχίσει να πάλλεται στον φυσιολογικό του ρυθμό και να αντλεί και πάλι αίμα.

Είτε κοιμόμαστε, είτε τρέχουμε Μαραθώνιο, ο βηματοδότης κρατά με απόλυτη αξιοπιστία τον ρυθμό της καρδιάς σταθερό.

Υπάρχουν όμως κάποιοι που έχουν σκεφτεί ότι οι βηματοδότες θα μπορούσαν να κάνουν πολλά περισσότερα. Δηλαδή όχι απλώς να δίνουν και πάλι ρυθμό στην καρδιά, αλλά να παρακολουθούν και να διαγιγνώσκουν πρόωρα σημάδια νόσων, βοηθώντας στη διαχείριση χρόνιων παθήσεων και ακόμη περισσότερο να παρέχουν νέου τύπου θεραπείες.

Επίσης, να είναι «μηχανήματα» τα οποία θα συνδέονται στο Διαδίκτυο και θα κατεβάζουν εφαρμογές, ακριβώς όπως γίνεται και στο κινητό.

Βέβαια, η τεχνολογία ενημέρωσης λογισμικού για τους βηματοδότες καρδιάς ήδη υφίσταται, απλώς το update μπορεί να το κάνει μόνο ο ειδικός καρδιολόγος που τον έχει τοποθετήσει και τον ρυθμίζει.

Η νέα γενιά εμφυτεύσιμων συσκευών που βρίσκεται στα επιστημονικά εργαστήρια θα μπορούσε πλέον να δώσει λύσεις για δεκάδες χρόνιες παθήσεις, όπως γράφει το BBC. Για παράδειγμα συσκευή που «περιδένεται» σε συγκεκριμένα νεύρα στο στήθος (πνευμονογαστρικό) ή μπαίνει στον εγκέφαλο (στην επιφάνεια ή «καρφώνεται» μέσα), μπορεί να ανιχνεύει και να ρυθμίζει παθήσεις όπως η νόσος του Πάρκινσον και η ανθεκτική επιληψία.

Αλλες συσκευές τοποθετούνται στη σπονδυλική στήλη και με αντλίες που διαθέτουν φάρμακο, το οποίο απελευθερώνουν ανά διαστήματα που κρίνουν ότι ο οργανισμός το χρειάζεται και αντιμετωπίζουν τον χρόνιο πόνο. Αυτή τη στιγμή οι επιστήμονες εστιάζουν στην δημιουργία τέτοιου είδους συσκευών για την αντιμετώπιση του διαβήτη, της αρθρίτιδας, ακόμη και για τη βελτίωση του ελέγχου της κύστης.

«Οι βηματοδότες έχουν εδώ και χρόνια εξαιρετικά αποτελέσματα στην αρρυθμία, όχι όμως σε άλλες παθήσεις της καρδιάς όπως είναι η υπέρταση ή άλλες χρόνιες καταστάσεις», λέει στο BBC ο Ολιβερ Αρμιτάζ, συνιδρυτής και επιστημονικά υπεύθυνος της βιοϊατρικής startup εταιρείας Bios, η οποία επιχειρεί να δημιουργήσει μία νέα γενιά ιατρικών εμφυτεύσιμων συσκευών.

Πώς θα γίνουν οι βηματοδότες καλύτεροι;

Οι εμφυτεύσιμες συσκευές λειτουργούν στον ανθρώπινο οργανισμό επειδή δεν είναι τίποτα άλλο από ένα δίκτυο βιολογικών «καλωδίων» που ονομάζονται νεύρα, τα οποία στέλνουν ηλεκτρικά και χημικά μηνύματα μαζί, σε όλα τα ζωτικά όργανα και τους ιστούς του σώματος. Και το επιστημονικό πεδίο που ονομάζεται βιοηλεκτρονική, επιχειρεί σημαντικές παρεμβάσεις με τεχνητά «ρεύματα» ή βιοχημικές ουσίες που απελευθερώνονται στον οργανισμό με τις εμφυτεύσιμες συσκευές.

Αυτές οι συσκευές χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, στους διεγέρτες όπως είναι οι βηματοδότες καρδιάς και εγκεφάλου και στις αντλίες, οι οποίες έχουν μέσα φάρμακο και το απελευθερώνουν όταν οργανισμός το έχει ανάγκη.

Καταργούνται τα φάρμακα

Αρα αφού έχει εξελιχθεί τόσο πολύ η τεχνολογία, μπορούμε να δημιουργήσουμε ηλεκτρόδια που θα στέλνουν κατάλληλα σήματα στον εγκέφαλο και θα θεραπεύουν όλες τις ασθένειες… Δυστυχώς δεν είναι τόσο εύκολο. Κι αυτό διότι ακόμη δεν υπάρχει η κατάλληλη «χαρτογράφηση» των ηλεκτρικών σημάτων του ανθρώπινου οργανισμού. Ούτε καν του εγκεφάλου. Αρα τα φάρμακα μπορεί να καταργούνται για κάποιες, ελάχιστες σοβαρές παθήσεις, όχι όμως για την πλειοψηφία. Τουλάχιστον όχι ακόμη.

Επίσης, τα σήματα του εγκεφάλου δεν είναι κάτι απλό, που ξεκινά από το σημείο Α και καταλήγει στο σημείο Β. Είναι ένα συνονθύλευμα εκατομμυρίων νευρικών σημάτων, που ταξιδεύουν με ταχύτητες που δεν μπορούμε να φανταστούμε και μπλέκονται μεταξύ τους, δημιουργώντας «θόρυβο», κάτι που δεν επιτρέπει στους επιστήμονες να ξεχωρίσουν ποιο είναι ποιο, που πάει και ποια είναι τελικά η βασική λειτουργία του.

Και αυτό που προσπαθούν τελικά να δημιουργήσουν, είναι συσκευές με αλγοριθμική ικανότητα μηχανικής εκμάθησης, η οποία θα επιτρέψει στη συσκευή να μαθαίνει από τον οργανισμό πότε χρειάζεται τι, και ανάλογα να λειτουργήσει. Αυτό που κάνει δηλαδή ο βηματοδότης καρδιάς. Δηλαδή ένα είδος τεχνητής νοημοσύνης.

Συμμόρφωση στην αγωγή

Ενα μεγάλο πλεονέκτημα που έχουν οι βηματοδότες σε σχέση με τα φάρμακα, λέει ο Αρμιτάζ, «είναι ότι ξεχνάς ότι είσαι άρρωστος. Δεν σε θεραπεύουν, αλλά λειτουργούν σαν φυσικό όργανο του σώματος. Κάνουν αυτό που έχουν να κάνουν, δίχως να σε απασχολούν και να σου υπενθυμίζουν την ασθένεια. Κάτι που όσο απλό και αν ακούγεται, είναι σημαντικό για τους χρονίως πάσχοντες».

Επιπλέον, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ, κάθε χρόνο καταγράφονται 125.000 θάνατοι από άτομα που δεν συμμορφώνονται με την αγωγή τους, ενώ υπολογίζεται ότι το 10% της νοσηλείας στα νοσοκομεία οφείλεται στον ίδιο λόγο.

Οι ειδικοί πάντως εκτιμούν ότι σε περίπου πέντε χρόνια, θα υπάρχον εξατομικευμένες συσκευές ανταπόκρισης, που θα αντιμετωπίζουν παθήσεις όπως ο διαβήτης, η υπέρταση, ο χρόνιος πόνος, ο έλεγχος της κύστης, καταργώντας στην ουσία τα φάρμακα.

«Σε μερικές δεκαετίες δεν θα πηγαίνουμε στον γιατρό για να μας γράψει φάρμακα. Αλλά για να μας κατεβάσει νέους αλγόριθμους για τις εμφυτεύσιμες συσκευές, οι οποίες θα κάνουν τη δουλειά που κάνουν τα ζωτικά μας όργανα, χωρίς καν να τους μοιάζουν σε σχήμα και μέγεθος», λέει ο Φλουρ Ζάλντερουστ, νευροφυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο Ράντμπουντ της Ολλανδίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News