Πριν μερικές εβδομάδες, η Σίρσα Ρόναν έμαθε πως είναι υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα, για τον ρόλο της Τζο στις «Μικρές Κυρίες». Στην ευχαριστήρια δήλωσή της άφησε ένα μικρό, σχεδόν ανεπαίσθητο καρφί: «Η ερμηνεία μου σ’ αυτή την ταινία ανήκει στην Γκρέτα όσο αξίζει και σε μένα. Γι΄αυτό μοιράζομαι πλήρως την αναγνώριση μαζί της».

Η Γκρέτα Γκέργουικ, η 36χρονη σκηνοθέτης του «Φράνσις Χα» και του «Ladybird», σχεδόν κατά τύχη κλήθηκε να σκηνοθετήσει τις «Μικρές Κυρίες». Η ταινία της, όπως και οι προηγούμενες, απέσπασε εξαιρετικά σχόλια από κοινό και κριτικούς για την ματιά, το κινηματογραφικό ύφος και για την καθοδήγηση των ηθοποιών. Ομως, γι’ άλλη μια φορά, η Γκέργουικ δεν βρέθηκε μέσα στην λίστα με τους υποψήφιους για την καλύτερη σκηνοθεσία της χρονιάς. Δεν πρέπει, όμως, να παραπονιέται: παρότι η ίδια δεν κέρδισε ποτέ, το 2018 έγινε η πέμπτη γυναίκα που κατάφερε να προταθεί για Οσκαρ σκηνοθεσίας για το «Ladybird».

Από την αρχή των βραβείων μέχρι σήμερα, μόλις μία γυναίκα έχει καταφέρει να κερδίσει –η Κάθριν Μπίγκελοου, το 2009, για μια αμιγώς «αντρική» ταινία, το «Hurt Locker». Στις Χρυσές Σφαίρες, δε, που θεωρούνται πιο ανεκτικές σε αυτό που έχουμε μάθει να ονομάζουμε διαφορετικότητα, η λίστα χωράει τέσσερις γυναίκες υποψήφιες και μόνο μια νίκη: αυτή της Μπάρμπρα Στρέιζαντ το 1984 για το «Γεντλ». Ακόμα και μέσα στην δίνη του #ΜeΤoo, που αφύπνισε με κάποιον τρόπο τις γυναίκες του αμερικανικού σινεμά, υπάρχει ένα άβατο που ελάχιστες έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν.

Φλασμπακ στο 2018: Η τελετή απονομής των Χρυσών Σφαιρών έγινε, σε επίπεδο επικοινωνίας, το σημείο καμπής για τις γυναίκες του Χόλιγουντ. Λίγους μήνες μετά τις αποκαλύψεις για τα πεπραγμένα του Χάρβι Γουάινσταϊν, όλες τους εμφανίστηκαν στο κόκκινο χαλί με μαύρο άουτφιτ. Ο παρουσιαστής άνοιξε το σόου χαιρετίζοντας τις κυρίες και «όσους κυρίους έχουν απομείνει». Οι παρευρισκόμενοι χειροκρότησαν όρθιοι την Οπρα Γουίνφρι, που κέρδισε το τιμητικό βραβείο Σεσίλ Ντε Μιλ εξυμνώντας την δύναμη της γυναικείας ενότητας. Κι όμως, την ώρα της απονομής των βραβείων, το μόνο που ακούστηκε ήταν ένα ακόμα καρφί από την Νάταλι Πόρτμαν: «Ιδού οι αποκλειστικά αντρικές υποψηφιότητες για την καλύτερη σκηνοθεσία». Δεν είχε και πολλή σημασία ούτε το μαύρο, ούτε ο Γουάινσταϊν, ούτε καν η Όπρα. Μπορεί εκείνη την περίοδο οι διοργανωτές να πίστεψαν πως έχουν κάνει το φεμινιστικό τους καθήκον, όμως ακόμα κι όταν τα θύματα αποφάσιζαν φωναχτά να πάψουν να είναι θύματα, δεν ήταν άξια να γίνουν αφεντικά: να μπουν πίσω από την κάμερα, στην πιο σημαντική θέση ενός σετ, την οποία παραδοσιακά κατέχει κάποιος λευκός στρέιτ άνδρας.

Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, οι κινηματογραφιστές δείχνουν μια κάποια απροθυμία να αναγνωρίσουν το ταλέντο των γυναικών σκηνοθετών. Οι περισσότεροι το ρίχνουν στην έλλειψή τους –δεν υπάρχουν, λένε, πολλές γυναίκες σκηνοθέτες. Αφήνοντας να εννοηθεί πως κι αυτές που υπάρχουν δεν είναι τόσο καλές όσο οι άνδρες συνάδελφοί τους. Και τι θέλετε επιτέλους, κορίτσια, να σας βραβεύουμε μόνο λόγω του φύλου και όχι λόγω του ταλέντου σας;

Το πρόβλημα είναι τόσο οι ευκαιρίες όσο και η οπτική. Οντως, δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες σκηνοθέτες. Και τα στούντιο, όμως, ελάχιστες φορές τις προσλαμβάνουν για να κάνουν την δουλειά –το τελευταίο διάστημα, μόνο η εταιρεία παραγωγής της Ρις Γούιδερσπουν διαλέγει συστηματικά γυναίκες πίσω από τις κάμερες. Κι αυτό, παρότι πολλές φορές έχει αποδειχθεί πως κάνουν λάθος. Οταν η Warner Bros. και η DC αποφάσισαν να προσλάβουν την Πάτι Τζένκινς για να σκηνοθετήσει την πρώτη ταινία με ηρωίδα την Wonder Woman, χτύπησαν φλέβα χρυσού: Η ταινία έγινε παγκόσμια επιτυχία, με κέρδη εκατομμυρίων δολλαρίων. Και ήταν τόσο καλή, που το σίκουελ προέκυψε από το πουθενά.

Αντίθετα, η Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον, που σκηνοθέτησε το πρώτο «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι», απομακρύνθηκε από το σκηνοθετικό τιμόνι στις επόμενες ταινίες και την θέση της πήρε ένας άνδρας. Η ταινία της δεν ήταν καλή, είναι όμως μέχρι και σήμερα η τέταρτη πιο κερδοφόρα ταινία που έχει γυριστεί από γυναίκα. Ο λόγος της απομάκρυνσης ήταν, και επισήμως, οι καλλιτεχνικές διαφορές: η Τέιλορ-Τζόνσον, χωρίς ίσως να συνειδητοποιεί τι υλικό είχε στα χέρια της, ήθελε οι σκηνές σεξ να έχουν γυναικείο και όχι αντρικό βλέμμα. Ετσι, όμως, τα έφηβα αγόρια δεν θα συμφωνούσαν ποτέ να μπουν στο σινεμά με τις κοπέλες τους. Μια ακόμα μικρή λεπτομέρεια: η Τζένκινς και η Τέιλορ-Τζόνσον, η Γκέργουικ και η Μπίγκελοου, η Στρέιζαντ και η Σοφία Κόπολα είναι λευκές. Στο σύμπαν των αφροαμερικανίδων σκηνοθετών, η ταλαντούχα Αβα Ντιβερνέ του «Σέλμα» αγνοείται συστηματικά.

Οι φετινές σκηνοθετικές υποψηφιότητες των Χρυσών Σφαιρών έχει φανταχτερά ονόματα: τον Μάρτιν Σκορσέζε, τον Κουεντίν Ταραντίνο, τον Σαμ Μέντες, τον Τοντ Φίλιπς και τον κορεάτη Μπονγκ Τζουν-Χο, τον νικητή του Χρυσού Φοίνικα στο προηγούμενο Φεστιβάλ των Καννών. Τι θέλετε, κορίτσια, να βγάλουμε ένα μεγαθήριο για να βάλουμε μια από εσάς; Οχι. «Προφανώς» όχι. Οσο όμως κανείς δεν παραδέχεται πως ό,τι αγγίξει ο φρυδάτος Σκορσέζε δεν μετατρέπεται αυτόματα σε χρυσό, καμία Γκρέτα δεν έχει καμία τύχη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News