Το Παντζάμπ το μοιράζονται δύο χώρες, η Ινδία και το Πακιστάν, οι αντιπαλότητες των οποίων τις έφεραν ακόμα και στον πόλεμο. Θα μπορούσαν, όμως, να το μοιραστούν τέσσερις θρησκείες, μουσουλμάνοι, ινδουιστές, σιχ και βουδιστές, βοηθώντας την τοπική οικονομία και καλλιεργώντας δεσμούς εμπιστοσύνης.

Ο τοίχος πάνω στον οποίο σκοντάφτει μια τέτοια προσπάθεια είναι περισσότερο πολιτικός. Μέσα από τη θρησκεία, οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες (η ινδουιστική Ινδία έχει σημαντική ισλαμική μειονότητα αλλά το ισλαμικό Πακιστάν μια πολύ μικρή ινδουιστική) θα μπορούσαν να γεφυρωθούν και από κει πέρα, αν όλα πάνε καλά, να αναλάβει και η διπλωματία.

Ειδικά για τους σιχ, πολλά από τα ιερά σημεία της θρησκείας τους είναι στο κομμάτι του Παντζάμπ που βρίσκεται στο Πακιστάν, όπως ο ναός όπου έζησε για 17 χρόνια και πέθανε το 1539 ο ιδρυτής της θρησκείας τους, ο Γκούρου Νανάκ.

Ως τώρα, οι ινδοί σιχ μπορούν να συγκεντρωθούν μόνο μέσα από την πλευρά της Ινδίας (οι περισσότεροι σιχ εκεί ζουν εξάλλου) και πάνω από μια υπερυψωμένη πλατφόρμα να δουν το ιερό σημείο με τα κιάλια. Παγιδευμένοι ανάμεσα στα σύνορα δύο χωρών, οι σιχ ελπίζουν ότι ως το 2022, όταν είναι τα 500 χρόνια από την ίδρυση του ναού όπου έζησε ο Νανάκ, θα μπορούν να ασκήσουν τη λατρεία τους όπως επιθυμούν.

Χτίζοντας εμπιστοσύνη

Πυρηνικές δυνάμεις και οι δύο, που έχουν έλθει σε πολεμική αντιπαράθεση και με μια βαθιά καχυποψία ειδικά σε ό,τι αφορά τις υπόγειες σχέσεις του Πακιστάν με την τρομοκρατία, η Ινδία και το Πακιστάν συντηρούν εδώ και δεκαετίες ένα από τα πιο σοβαρά μέτωπα ενός τοπικού ψυχρού πολέμου.

Οπως και στον μεγάλο ψυχρό πόλεμο μεταπολεμικά ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, εκεί όπου η σκληρή διπλωματία δεν μπορεί να βρει λύσεις και όπου οι αντιπαραθέσεις δεν λείπουν, μια πιο ήπια προσέγγιση, σε θέματα έξω από τη σφαίρα της πολιτικής, βοηθά στην προσέγγιση.

Η αρχή γίνεται με ένα πρόγραμμα με τη χρηματοδότηση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η κυβέρνηση του κρατιδίου του Παντζάμπ στο Πακιστάν από το 2017 θα διαθέσει γύρω στα 50 εκατομμύρια δολάρια για τη συντήρηση μνημείων και χώρων με πολιτιστική και θρησκευτική σπουδαιότητα. Μέρος του κονδυλίου θα δοθεί για τις τακτικές προώθησης. Στόχος να φτάσουν τα έσοδα από αυτόν τον θρησκευτικό τουρισμό τα 1,85 δισ. δολάρια.

Υπάρχει όμως εμπιστοσύνη; Τα σχέδια για μια στενότερη πολιτιστική επαφή σκοντάφτουν στην έλλειψη πολιτικών επαφών

Για να γίνει αυτό πρέπει να χαλαρώσουν οι προϋποθέσεις για τη βίζα, πράγμα που με τη σειρά του θα σημάνει μια διαφορετική στάση ανάμεσα στις δύο χώρες. Το Πακιστάν, αν κρίνει κανένας από ό,τι αναφέρει το Quartz, δεν είναι εντελώς αρνητικό στην ιδέα μιας εκμετάλλευσης του θρησκευτικού τουρισμού. Ουτε και η Ινδία απορρίπτει την ιδέα.

Αλλά ας μην περιμένουμε θαύματα από τη μία ημέρα στην άλλη.

Κάποιες δοκιμαστικές περισσότερο επαφές με μικρές ομάδες πιστών που επισκέπτονται ο ένας την χώρα του άλλου έχουν αφήσει σε όσους μετείχαν την καλύτερη εικόνα για την φιλοξενία της οποίας έτυχαν. Η επαφή μεταξύ ανθρώπων διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών τους βγάζει εξάλλου από την στενή οπτική και τους απαλλάσσει από τα στερεότυπα που έχουν διαμορφώσει ο ένας για τον άλλο: συμβαίνει παντού όπου γίνεται και θα μπορούσε να συμβαίνει και στο Παντζάμπ, γράφει το Quartz.

Παραταύτα, τα βήματα δεν έχουν καμία εξασφάλιση ότι θα είναι επιτυχημένα, προειδοποιεί στο Quartz ο Σουμίτ Γκαγκούλι καθηγητής πολιτικής επιστήμης στις ΗΠΑ, γιατί η διαμάχη των δύο χωρών μπορεί να είναι αγεφύρωτη.

Ενώ το Πακιστάν επιθυμεί να αλλάξει το πολιτικό δυναμικό και η Ινδία να το διατηρήσει προς όφελός της ο διάλογος και η επικοινωνία για ζητήματα χαμηλού επιπέδου δεν είναι βέβαιο ότι θα πετύχουν πολλά. Διεθνώς δεν υπάρχουν μελέτες που να δείχνουν ότι οι πολιτιστικές και θρησκευτικές επαφές αίρουν την καχυποψία ανάμεσα σε κυβερνήσεις.

Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να εναποθέτουμε πολλές ελπίδες σε τέτοιου είδους ανθρώπινες επαφές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν και τον ρόλο τους – μακροπρόθεσμα έστω.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News