Οτι όλα θα αλλάξουν μετά τον πόλεμο που διεξάγει ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας και ότι «κόσμος δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος» υποστηρίζει ο διακεκριμένος και βραβευμένος τρεις φορές με Πούλιτζερ αρθρογράφος των New York Times Τόμας Φρίντμαν. 

Ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος, «γιατί αυτός ο πόλεμος δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Είναι μια ωμή αρπαγή εδαφών του 18ου αιώνα από μια υπερδύναμη – αλλά σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο του 21ου αιώνα», γράφει. «Αυτός είναι ο πρώτος πόλεμος που θα καλυφθεί στο TikTok από ανθρώπους οπλισμένους μόνο με έξυπνα κινητά, οπότε οι πράξεις βίας θα καταγράφονται και θα μεταδίδονται σε όλο τον κόσμο χωρίς δημοσιογράφους ή φίλτρα. Την πρώτη μέρα του πολέμου, είδαμε απροσδόκητα ρωσικές μονάδες αρμάτων μάχης να εκτίθενται από τους χάρτες της Google, επειδή η Google ήθελε να ειδοποιήσει τους οδηγούς ότι η ρωσική πολεμική μηχανή προκαλούσε κυκλοφοριακή συμφόρηση», εξηγεί. 

Η ρωσική απόπειρα κατάληψης της Ουκρανίας αποτελεί σίγουρα μια επιστροφή στο παρελθόν, σε αιώνες πριν από τις δημοκρατικές επαναστάσεις στην Αμερική και στη Γαλλία, όταν ένας ευρωπαίος μονάρχης ή ένας ρώσος τσάρος απλώς αποφάσιζε ότι ήθελε περισσότερα εδάφη και προσπαθούσε να τα κατακτήσει. Εισβάλλοντας, όμως, στην Ουκρανία, ο Πούτιν δεν επιδιώκει μόνο να γράψει εκ νέου και μονομερώς τους κανόνες της διεθνούς τάξης πραγμάτων που ισχύουν από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου –«το ότι κανένα κράτος δεν μπορεί απλά να κατασπαράσσει το διπλανό κράτος»– αλλά και να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων που ο ίδιος αισθάνεται πως επιβλήθηκε στην πατρίδα του μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. 

Αυτή η ισορροπία –«ή, ανισορροπία, κατά την άποψη του Πούτιν»– αποτελεί το «ιστορικό αντίστοιχο» όλων όσα επιβλήθηκαν στη Γερμανία μέσω της Συνθήκης των Βερσαλλιών μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οσον αφορά την περίπτωση της Ρωσίας, αναγκάστηκε να αποδεχτεί πειθήνια την επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά, όχι μόνο στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που ανήκαν στη σφαίρα επιρροής της Μόσχας, αλλά και σε χώρες που ανήκαν στην ΕΣΣΔ. 

Στο άρθρο του ο Φρίντμαν υποστηρίζει ότι όλοι όσοι επικαλούνται τον Ρόμπερτ Κέιγκαν και το βιβλίο του «The Jungle Grows Back», για να ερμηνεύσουν την αναβίωση αυτού του βάναυσου τρόπου άσκησης εξωτερικής πολιτικής, έχουν μια μερική, όχι πλήρη, εικόνα των πραγμάτων. 

«Γιατί σήμερα δεν είναι το 1945 ή το 1989. Μπορεί να επιστρέψαμε στη ζούγκλα – αλλά σήμερα η ζούγκλα είναι διασυνδεδεμένη. Είναι διασυνδεδεμένη πιο στενά από ποτέ άλλοτε με τηλεπικοινωνίες, δορυφόρους, εμπορικές συναλλαγές, το διαδίκτυο, οδικά, σιδηροδρομικά και αεροπορικά δίκτυα, οικονομικές αγορές και εφοδιαστικές αλυσίδες. Κατ’ επέκταση, ενώ το δράμα του πολέμου διαδραματίζεται εντός των συνόρων της Ουκρανίας, οι κίνδυνοι και οι επιπτώσεις της εισβολής του Πούτιν γίνονται αισθητές σε όλο τον κόσμο – ακόμη και στην Κίνα, η οποία έχει λόγο να ανησυχεί για τον φίλο της στο Κρεμλίνο», αναφέρει ο Φρίντμαν, κάνοντας λόγο για τον πρώτο «Διασυνδεδεμένο Παγκόσμιο Πόλεμο» (World War Wired) στην Ιστορία, τον πρώτο πόλεμο που διεξάγεται σε έναν «απόλυτα διασυνδεδεμένο κόσμο», έναν πόλεμο στο πλαίσιο του οποίου «οι Κοζάκοι συναντούν τον Παγκόσμιο Ιστό».

⚡️Reports coming in now of Donetsk under massive shelling from the Ukrainian forces. Dozens of houses have been destroyed. There are dead and wounded! This is a residential area close to the centre of Gladkovka. One gas worker confirmed dead so far. Source: Rudenko #Donbass pic.twitter.com/k3uuJMuPOq

— Dean O’Brien (@DeanoBeano1) February 28, 2022

Το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης ο δημοσιογράφος Ντάνιελ Τζόνσον, ο οποίος υπηρέτησε στο Ιράκ ως αξιωματικός του αμερικανικού πεζικού, έγραψε στο Slate: «Εχουν περάσει λιγότερες από 24 ώρες από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, ωστόσο διαθέτουμε ήδη περισσότερες πληροφορίες για το τι συμβαίνει εκεί από όσες θα είχαμε σε μια εβδομάδα κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ. Οτιδήποτε εξάγεται από την Ουκρανία είναι απλώς αδύνατο να παραχθεί σε τέτοια κλίμακα χωρίς πολίτες και στρατιώτες σε όλη τη χώρα με εύκολη πρόσβαση σε κινητά τηλέφωνα, στο διαδίκτυο και, κατ’ επέκταση, σε εφαρμογές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ενας σύγχρονος πόλεμος μεγάλης κλίμακας θα μεταδίδεται ζωντανά, λεπτό προς λεπτό, μάχη προς μάχη, θάνατο προς θάνατο, στον κόσμο. Αυτά που συμβαίνουν είναι ήδη φριχτά, με βάση τις πληροφορίες που κυκλοφόρησαν μόλις την πρώτη μέρα». 

Ο Φρίντμαν θεωρεί ότι η έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία θα εξαρτηθεί από την προθυμία και την αποφασιστικότητα του υπόλοιπου κόσμου να αναγκάσει τον Πούτιν να υποχωρήσει μέσω της επιβολής οικονομικών κυρώσεων, κυρίως, αλλά και του εφοδιασμού των Ουκρανών με αντιαεροπορικά και αντιαρματικά οπλικά συστήματα, ούτως ώστε να συνεχίσουν να απωθούν τους ρώσους εισβολείς. Σε αυτήν την περίπτωση, ο ρώσος πρόεδρος ενδέχεται να αναγκαστεί να αρχίσει να λαμβάνει υπόψη και τις απώλειες στις τάξεις των δικών του ενόπλων δυνάμεων.

Ukrainian blocks Russian tank with his bare hands. pic.twitter.com/37acEHTxGX

— Young Khor ?? ?? (@YongKhor1) February 28, 2022

Επικαλούμενος έναν άλλον ευρωπαίο ηγέτη με «διεστραμμένη» αντίληψη, τον Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος είχε δηλώσει ότι «η αρχή κάθε πολέμου είναι σαν να ανοίγεις την πόρτα ενός σκοτεινού δωματίου. Ποτέ κανένας δεν γνωρίζει τι κρύβεται μέσα στο σκοτάδι», ο Φρίντμαν διερωτάται εάν ο ρώσος ηγέτης γνωρίζει ποιες είναι, όχι μόνον οι δυνάμεις της Ρωσίας στον σύγχρονο, νέο κόσμο, αλλά οι αδυναμίες της, τις οποίες, στη συνέχεια, τις απαριθμεί.

Πρώτον, η Ρωσία προσπαθεί να καταλάβει με τη στρατιωτική βία μία ελεύθερη χώρα 44 εκατομμυρίων πολιτών, οι περισσότεροι εκ των οποίων «δίνουν αγώνα για να καταστούν μέρος μιας δημοκρατικής Δύσης της ελεύθερης αγοράς εδώ και τριάντα χρόνια και έχουν ήδη αναπτύξει χιλιάδες εμπορικούς, πολιτιστικούς και διαδικτυακούς δεσμούς με επιχειρήσεις, θεσμούς και ΜΜΕ της ΕΕ». 

Δεύτερον, είναι γνωστό ότι το Κρεμλίνο βελτίωσε σημαντικά τις ένοπλες δυνάμεις του, οπότε διαθέτει την απαραίτητη ισχύ για να γονατίσει την Ουκρανία. Αλλά στη σύγχρονη εποχή, ποτέ ξανά «μία ανελεύθερη χώρα, η Ρωσία, δεν προσπάθησε να ξαναγράψει τους κανόνες του διεθνούς συστήματος και να καταλάβει μια ελεύθερη χώρα, μεγάλη όσο είναι η Ουκρανία, ειδικά όταν η ανελεύθερη χώρα διαθέτει μια οικονομία που είναι μικρότερη από την οικονομία του Τέξας». 

Τρίτον, χάρη στην παγκοσμιοποίηση, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ουκρανίας δεν είναι η Ρωσία αλλά η Ευρωπαϊκή Ενωση. Το 2012 στη Ρωσία κατέληγε το 25,7% των ουκρανικών εξαγωγών, ενώ στην Ευρώπη το 24,9%. Αλλά έπειτα από μόλις μία εξαετία, μετά την βίαιη προσάρτηση της Κριμαίας και τη στήριξη των αυτονομιστών του Ντονμπάς από την πλευρά της Ρωσίας, η Ουκρανία είχε στραφεί ήδη αποφασιστικά προς τα δυτικά, με το μερίδιο της Ρωσίας επί των ουκρανικών εξαγωγών να μην ξεπερνά το 8% και το αντίστοιχο ευρωπαϊκό ποσοστό να ανέρχεται στο 42,6%, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της δεξαμενής σκέψης Bruegel που εδρεύει στις Βρυξέλλες. 

«Εάν ο Πούτιν δεν διαλύσει αυτούς τους δεσμούς, η Ουκρανία θα συνεχίσει να παρασύρεται στην αγκαλιά της Δύσης – και εάν τους διαλύσει, θα στραγγαλίσει την οικονομία της Ουκρανίας. Και εάν η ΕΕ μποϊκοτάρει μια ελεγχόμενη από τη Ρωσία Ουκρανία, ο Πούτιν θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει τα χρήματα της Ρωσίας για να διατηρήσει όρθια την οικονομία της Ουκρανίας», συνοψίζει ο Φρίντμαν. 

Ukrainian civilians stopping Russian military vehicles. ????#Russia #Ukraine pic.twitter.com/DaGtI0Zxhs

— World War 3 Updates | Russia vs Ukraine 2022 (@ww3daily) March 1, 2022

Λαμβάνοντας υπόψη το πώς εξελίσσονται τα πράγματα, φαίνεται ότι τα παραπάνω στοιχεία δεν τα συνυπολόγισε ο Πούτιν, καταστρώνοντας τα σχέδιά του, και αυτό εξηγεί γιατί κανένας, τόσο στη Δύση αλλά και στη Ρωσία, δεν γνωρίζει πώς θα τερματιστεί, αυτός ο πόλεμος. «Δεν υπάρχει κανένας πουθενά να ρωτήσω», ανέφερε χαρακτηριστικά στον Φρίντμαν ρώσος διπλωμάτης που έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση.

Αλλά έως ότου τερματιστεί αυτός ο πόλεμος, όλοι στη Ρωσία μπορούν να τον παρακολουθούν. «Δεδομένου ότι ο πόλεμος εκτυλίσσεται στο TikTok, στο Facebook, στο YouTube και στο Twitter, ο Πούτιν δεν μπορεί να αποκρύψει από τον ρωσικό πληθυσμό –πόσο μάλλον από τον υπόλοιπο κόσμο– τις φρικτές εικόνες που θα προκύψουν καθώς ο πόλεμος θα εισέρχεται στην αστική του φάση. Μόλις την πρώτη ημέρα του πολέμου, περισσότεροι από 1.300 διαδηλωτές σε όλη τη Ρωσία, πολλοί από τους οποίους φώναζαν “Οχι στον πόλεμο”, συνελήφθησαν. Αυτός δεν είναι μικρός αριθμός σε μια χώρα όπου ο Πούτιν ανέχεται ελάχιστα τη διαφωνία», γράφει ο Φρίντμαν. 

Επιπρόσθετα, κανένας, περιλαμβανομένου φυσικά και του Πούτιν, δεν γνωρίζει πώς αυτές οι εικόνες θα επηρεάσουν την Πολωνία, ειδικά καθώς η χώρα έχει ήδη αρχίσει να υποδέχεται κύματα προσφύγων από την Ουκρανία.

Γιατί, όμως, αναφέρεται ειδικά στην Πολωνία ο Φρίντμαν; Επειδή αποτελεί την κύρια γέφυρα που συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία και την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη και αν επέλεγε να μπλοκάρει τις οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές από τη Ρωσία προς τη Γερμανία, θα προκαλούσε τεράστια προβλήματα στη ρωσική οικονομία, καθώς οι περισσότερες εναλλακτικές οδοί διασχίζουν την εμπόλεμη, πλέον, Ουκρανία. 

«Είναι κανείς έτοιμος για μια απεργία οδηγών φορτηγών κατά του Πούτιν, ούτως ώστε να εμποδιστεί η μεταφορά ρωσικών αγαθών προς και από τη Δυτική Ευρώπη μέσω της Πολωνίας; Δώστε προσοχή σε αυτό. Μερικοί υπέρ το δέον ενθαρρυμένοι πολωνοί πολίτες με μερικά μπλόκα, ημιφορτηγά και έξυπνα κινητά, θα μπορούσαν να στραγγαλίσουν ολόκληρη την οικονομία της Ρωσίας σε αυτόν τον διασυνδεδεμένο κόσμο», εξηγεί ο Φρίντμαν.