To 1998 οι οικονομολόγοι του Χάρβαρντ Τζόζεφ Πάιν και Τζέιμς Γκίλμορ χρησιμοποίησαν πρώτη φορά τον όρο «οικονομία των εμπειριών» (experience economy) για να περιγράψουν την ανάδειξη μιας νέας οικονομίας -πέραν της αγροτικής, της βιομηχανικής και των υπηρεσιών- εντός της οποίας περισσότερο μετράει το συναίσθημα που προκαλείται στον καταναλωτή παρά το ίδιο το προϊόν ή η υπηρεσία.

Λόγος περί «οικονομίας των selfies» έγινε πρώτη φορά το 2014 σε ένα άρθρο του Bloomberg.

Οσοι πίστευαν ότι ήταν ένα φαινόμενο ναρκισσισμού ή κάποια παροδική μανία (παγκοσμίων διαστάσεων ωστόσο) πρέπει να αναθεωρήσουν την άποψή τους. Επειδή οι selfies τροφοδοτούν πλέον μια νέα οικονομία που σχετίζεται με την τεχνολογία και ειδικά με τα έξυπνα κινητά και τις ολοένα και πιο ισχυρές ψηφιακές κάμερές τους, την εξέλιξη των selfie sticks αλλά και με τα ταξίδια και τα ξενοδοχεία, την τέχνη και τα θεάματα. Το πέρασμα από τη συνήθεια στο εμπόριο πραγματοποιήθηκε σχετικά γρήγορα, δεδομένου ότι το φαινόμενο των selfies ή αλλιώς της ψηφιακής αυτοφωτογράφισης αφορά πλέον καθημερινά εκατομμύρια άτομα αλλά και τόπους και επιχειρήσεις, ανθρώπους και μέρη τα φωτογραφικά αποτυπώματα των οποίων κυκλοφορούν και διαμοιράζονται ελεύθερα στο Διαδίκτυο.

Πρόσωπα άγνωστα που απαθανατίζονται με φόντο τον Δαβίδ του Μικελάντζελο στη Φλωρεντία ή την Πύλη του Βραδεμβούργου στην πρωτεύουσα της Γερμανίας, νιόπαντροι στην Disneyland, αστέρες της μουσικής και του κινηματογράφου σε μέρη εξωτικά και πανάκριβα ξενοδοχεία ή και στην μπανιέρα τους, πρωταθλητές του ποδοσφαίρου στην κρεβατοκάμαρά τους ή στο πολυτελές σκάφος τους, πολιτικοί ενόσω γευματίζουν με άλλους επιφανείς συνδαιτυμόνες, μαχητές του ISIS στα ερείπια της Συρίας.

H φρενίτιδα των selfies αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα σημεία των καιρών μας, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της εποχής του Εγώ, της εποχής της εικόνας και της στιγμής. Αποτελεί επίσης έναν νέο τρόπο έκφρασης και επικοινωνίας ο οποίος μελετάται εδώ και καιρό σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα και εσχάτως άρχισε να απασχολεί και την αγορά.

Το Flick, όπου έκανε την πρώτη της εμφάνιση ο όρος «selfie» αλλά και το Instagram και το Twitter και Facebook και το Snapchat προσφέρουν ειδικά «πακέτα» -αναφέρει η La Repubblica σε ρεπορτάζ της– που διευκολύνουν τους χρήστες στη διάδοση των selfies τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το 2014 το Mandarin Oriental Luxury Hotel στο Παρίσι προσέφερε στους πελάτες του τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν ένα «Selfie Tour» στην Πόλη του Φωτός  αξίας 995 ευρώ, η «Μεγάλη Βρεταννία» (της πλατείας Συντάγματος) διαθέτει ειδικό «selfie spot» ώστε να απαθανατίζονται οι επισκέπτες με φόντο την Ακρόπολη, ενώ οι πελάτες του Marriott Desert Springs Resort, στην Καλιφόρνια, μαζί με το κλειδί τους από τη ρεσεψιόν λαμβάνουν και ένα selfie stick προσφορά του ξενοδοχείου.

Η επέλαση των selfies συντάραξε και τον κόσμο της φωτογραφίας μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους προς την Ασία όπου κατασκευάζονται τα περισσότερα smartphones. Η Huawei, για παράδειγμα, ο κινεζικός κολοσσός της ψηφιακής τεχνολογίας κατέληξε να αποτελεί τον παγκόσμιο κυρίαρχο στις κάμερες για έξυπνα κινητά, χάρη στη συνεργασία της με τη γερμανική Leica, ενώ η Xiaomi που εδρεύει στο Πεκίνο ανάπτυξε έναν φακό ειδικά κατασκευασμένο για selfies ο οποίος βρίσκεται κάτω από την οθόνη του κινητού τηλεφώνου. «Αυτή η εξέλιξη των καμερών των έξυπνων κινητών σημειώθηκε παράλληλα με την ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της ικανότητάς τους να καταγράφουν τις ζωές μας και ό,τι κάνουμε» εξήγησε η Ρομπέρτα Κότσα, αναλύτρια στην αμερικανική εταιρεία ερευνών Gartner.

Η οικονομία των εμπειριών

Η αποκαλούμενη «selfie explosion» οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στη μετάλλαξη των καταναλωτικών συνηθειών λόγω της ανόδου της «οικονομίας των εμπειριών». Οι καταναλωτές επιθυμούν ολοένα και περισσότερο να βιώσουν φευγαλέες αλλά ξεχωριστές και ακριβές εμπειρίες, όπως διακοπές σε προορισμούς μοναδικούς ή ένα γεύμα στην κορυφή του Πύργου του Αϊφελ, παρά να αποκτούν υλικά, πιο παραδοσιακά, καταναλωτικά αγαθά. Το μοναδικό που έλειπε ήταν η δυνατότητα να απαθανατίζονται και -κυρίως- να κοινοποιούνται αυτές οι εξαιρετικές στιγμές τους στα πλήθη του Διαδικτύου.

Η μανία των selfies, ωστόσο, έχει και αρνητικές συνέπειες, δεδομένου ότι μπορεί να αποδειχτεί πιο θανατηφόρα και από τους καρχαρίες των θαλασσών. Γιατί από το 2011 έως το 2017 προσπαθώντας να βγάλουν την τέλεια selfie έχασαν τη ζωή τους 259 άνθρωποι ενώ από τις επιθέσεις των επιθετικών και αδηφάγων ψαριών κατά την ίδια περίοδο μόλις πενήντα. Το ότι η πλειονότητα των τραγικών θανάτων σημειώθηκε στην Ινδία οδήγησε τις τοπικές αρχές να προβούν σε δραστικά μέτρα, όπως η οριοθέτηση ζωνών στις οποίες απαγορεύονται οι selfies, δεκαέξι από τις οποίες βρίσκονται στο Μουμπάι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News