Χαρακτηρίστηκε «Τιτανικός των βουνών» και δεν είναι καθόλου τυχαίο. Ωστόσο, τώρα, 51 χρόνια μετά το κλείσιμο της διεθνούς σιδηροδρομικής σύνδεσης στα Πυρηναία, ο Κανφράνκ, ο πιο κακότυχος σιδηροδρομικός σταθμός της Ευρώπης, ετοιμάζεται για μια νέα ζωή ως πεντάστερο ξενοδοχείο.

Η ιστορία του Κανφρανκ, ενός χωριού στα γαλλοϊσπανικά σύνορα με υψόμετρο πάνω από 1.000 μέτρα, είναι ένα θλιβερό παράδειγμα αποτυχημένης υπέρμετρης φιλοδοξίας, ανικανότητας και διαφθοράς, ίντριγκας, λαθρεμπορίου και κακοτυχίας που κράτησε έναν ολόκληρο και, αιώνα, γράφει στον Guardian ο ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στην Βαρκελώνη Στίβεν Μπέργκεν.

Η Ισπανία, ήθελε να δείξει ότι ήταν επίσης σε θέση να χτίσει κάτι στην κλίμακα των μεγάλων «σιδηροδρομικών καθεδρικών ναών» της Ευρώπης, λέει ο Αλφόνσο Μάρκο, συγγραφέας του «El Canfranc, historia de un tren de leyenda» («Κανφράνκ, η ιστορία ενός θρυλικού τρένου»).

«Την εποχή που χτίστηκε, ανήκε ήδη, εννοιολογικά και τεχνικά, στον 19ο αιώνα», είπε στον Guardian ο Μάρκο. Το πρόβλημα, όμως, ήταν ότι ο σταθμός σχεδιάστηκε μεν το 1853 αλλά δεν ολοκληρώθηκε παρά το 1928. Ο Αλφόνσο Μάρκο, σιδηροδρομικός τρίτης γενιάς, γεννήθηκε μέσα στον σταθμό Κανφράνκ, όπου ο πατέρας του δούλευε και είχε επίσης το κατάλυμά του.

Στην τελετή των εγκαινίων της σιδηροδρομικής γραμμής, ο βασιλιάς της Ισπανίας Αλφόνσο ΙΓ’ (1886-1941) είπε με μεγαλοπρέπεια: «Τα Πυρηναία δεν υπάρχουν πια». Ωστόσο, τα βουνά ήταν μόνο ένα από τα εμπόδια στην επιτυχία του Κανφράνκ.

Υπάρχουν πολλοί μύθοι και θρύλοι γύρω από τον σταθμό, όπως ότι άλλαξε την πορεία του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Δεν είναι αλήθεια, αλλά σίγουρα έπαιξε ρόλο. Οταν οι Ναζί κατέλαβαν τη Γαλλία, το καθεστώς του Φράνκο χρησιμοποίησε το Κανφράνκ για την ανταλλαγή βολφραμίου (ζωτικής σημασίας πρώτη ύλη για την παραγωγή τανκς), με ναζιστικό χρυσό, συμπεριλαμβανομένης μιας μόνο αποστολής 86 τόνων.

Ο Φράνκο ήθελε να διατηρήσει καλές σχέσεις με τη Βρετανία και τις ΗΠΑ, αλλά δεν σκόπευε να χάσει την ευκαιρία του προσοδοφόρου εμπορίου με τη ναζιστική Γερμανία. «Ως διεθνές σημείο διέλευσης, το Κανφράνκ ήταν πιο διακριτικό και πολύ λιγότερο ορατό από άλλα σημεία», λέει ο Μάρκο.

Ο σταθμός χρησιμοποιήθηκε επίσης από κατασκόπους όλων των πλευρών, ενώ λέγεται ότι πολλοί Εβραίοι διέφυγαν από τις διώξεις της κυβέρνησης του Βισί στη Γαλλία μέσω του Κανφράνκ.

«Υπάρχει ένα σπέρμα αλήθειας σε όλες αυτές τις ιστορίες, αλλά έχουν ξεφύγει σε υπερβολές», λέει ο Μάρκο, «Για παράδειγμα, είναι αλήθεια ότι οι Εβραίοι το χρησιμοποιούσαν ως σημείο διέλευσης, αλλά όχι σε μαζική κλίμακα».

»Και ενώ οι Γερμανοί λειτουργούσαν το τελωνείο στη γαλλική πλευρά κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, δεν κατέλαβαν ποτέ το Κανφράνκ. Οι ιστορίες για σβάστικες που κυμάτιζαν από τα κοντάρια του σταθμού είναι ψευδείς», συμπληρώνει.

Ο Αλφόνσο Μάρκο απορρίπτει το ψευδώνυμο «Τιτανικός», αν και παραδέχεται ότι, όπως και το πλοίο, ο σιδηροδρομικός σταθμός  Κανφράνκ μπορεί να θεωρηθεί ως μεταφορά αποτυχημένης φιλοδοξίας και ότι είχε κάτι περισσότερο από ένα δίκαιο μερίδιο σε κακή τύχη.

Στην πραγματικότητα, συνέβαινε κάτι άλλο. Ο σταθμός είχε μόλις αρχίσει να λειτουργεί όταν συνέβη το οικονομικό κραχ του 1929. Δύο χρόνια αργότερα έπαθε εκτεταμένες καταστροφές από πυρκαγιά. Στη συνέχεια, το 1936, άρχισε ο Ισπανικός Εμφύλιος πόλεμος και όταν έληξε, ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οταν τελικά έληξαν οι εχθροπραξίες, η δικτατορία του Φράνκο ήταν απομονωμένη και η διεθνής σιδηροδρομική κίνηση δεν ξεκίνησε παρά μόνο τη δεκαετία του 1950

Ωστόσο, η πλατφόρμα στη γαλλική πλευρά ήταν διαφορετική από την ισπανική, οπότε οι επιβάτες και οι αποσκευές έπρεπε να μεταφορτώνονται από το ένα τρένο στο άλλο, μεγαλώνοντας τον ήδη μακρύ χρόνο του ταξιδιού. Ετσι, η γραμμή δεν ήταν ποτέ βιώσιμη.

Το 1970, ένας εκτροχιασμός κατέστρεψε μια γέφυρα, παρέχοντας μια καλή δικαιολογία για την εγκατάλειψη του σταθμού με τα 365 παράθυρα και μια πλατφόρμα μήκους 200 μέτρων, ο οποίος αφέθηκε να αποσυντεθεί και να γίνει αυτό που ο Μάρκο περιγράφει ως «ακούσιο μαυσωλείο σιδηροδρόμων με τεράστια συναισθηματική και κληρονομιά αξία… μέρος μιας ιστορίας που δεν μπορεί να αγνοηθεί και αξίζει να γίνει γνωστή και να εκτιμηθεί».

Σήμερα, ο σταθμός εξυπηρετεί μόνο μερικές εσωτερικές διαδρομές.

Το ξενοδοχείο των 104 δωματίων σχεδιάζεται από τους αρχιτέκτονες Χοακίν Μαγκραζό και Φερνάντ Γιουζντ, σε συνεργασία με την περιφερειακή κυβέρνηση της Αραγονίας και την αλυσίδα ξενοδοχείων Barceló και έχει προϋπολογισμό 27 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση της Αραγονίας θα συνεισφέρει 12 εκατ. ευρώ για την επισκευή των γραμμών και την ανάπτυξη της γύρω περιοχής.

Η πρόσοψη του επιβλητικού κτιρίου θα διατηρηθεί ενώ ένας νέος σταθμός κατασκευάζεται πίσω από τον υπάρχοντα και η είσοδος θα γίνεται μέσω του λόμπι του ξενοδοχείου. Το συγκρότημα θα περιλαμβάνει συνεδριακό κέντρο 200 θέσεων, σιδηροδρομικό μουσείο, καταστήματα και ένα καταφύγιο προσκυνητών, καθώς το Κανφράνκ βρίσκεται σε μία από τις διαδρομές προς το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα.

Ελπίζεται ότι το ξενοδοχείο θα αναβιώσει το χωριό όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες στα τέλη του επόμενου έτους, αλλά ο Μάρκο πιστεύει ότι θα περάσει κάποιος χρόνος πριν αρχίσει η σύνδεση με το Πο στη Γαλλία.

Το 2020, η Γαλλία και η Ισπανία συμφώνησαν να αρχίσουν τις εργασίες για τη διάνοιξη και πάλι της σήραγγας Σομπόρτ, μήκους  7,8 χιλιομέτρων,  που συνδέει τις δύο χώρες, και με την υποστήριξη της ΕΕ, ελπίζεται ότι η γραμμή και ο σταθμός Κανφράνκ θα λειτουργήσουν πλήρως έως το 2026.

Εν τω μεταξύ, ο σταθμός έχει γίνει τόπος προσκυνήματος για άτομα που ενδιαφέρονται για τη βιομηχανική κληρονομιά, λέει ο Μάρκο και συνιστά στους ταξιδιώτες να πάρουν το τρένο από τη Σαραγόσα για το Κανφράνκ (έχει δύο δρομολόγια την ημέρα) το οποίο διασχίζει το εντυπωσιακό τοπίο των Πυρηναίων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News