Χωράει η Επανάσταση του ’21 σε ένα διήμερο; Μπορεί να «ζωντανέψει» η ιστορία σε μια διαδρομή; Και να σε ταξιδέψειστον χρόνο για να προσεγγίσεις την εποχή, τα γεγονότα, τα πρόσωπα;

Αυτός είναι ο στόχος για το ιστορικό οδοιπορικό ΜΟΡΙΑΣ ‘21.

Ήταν δύο ημέρες, στις οποίες κάθε τι είχε έναν συμβολισμό. Μια αναφορά σε 200 χρόνια πριν.

Η επέτειος της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου ήταν η αφορμή. Διασχίζοντας την Πελοπόννησο, το ταξίδι έκανε την πρώτη στάση στη Μεσσήνη, για να συνεχίσει στην Πύλο, να φθάσει στην Καλαμάτα και να καταλήξει στην Τρίπολη. Συνδετικός κρίκος όλων αυτών η Costa Navarino.

Σε κάθε πόλη, είχαν μπει οι κουκίδες που συνδέουν το σήμερα με την ιστορία. Ανάμεσά τους οι δέκα δημόσιες τοιχογραφίες, που φιλοτεχνήθηκαν από το ΙΓ’ Εργαστήριο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, με κυρίαρχη φιγούρα τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη: στη Μεσσήνη, στην Καλαμάτα, την πρώτη μεγάλη πόλη που απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό, στην Τρίπολη, η παράδοση της οποίας υπήρξε κομβικής σημασίας. Αλλά και τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Το λιμάνι της Πύλου αγναντεύουν οι νικητές ναύαρχοι του 1827: Κόδριγκτων, Χέυδεν, Δεριγνύ.

Στις 20 Οκτωβρίου η θέα από το ηλιόλουστο Νιόκαστρο στον όρμο του Ναυαρίνου και στο νησί της Σφακτηρίας ήταν πεντακάθαρη. Η φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού στολισμένη πλαισίωνε τους λιτούς – λόγω Covid – εορτασμούς. Ένα φυσικό κάδρο για να φανταστεί κανείς τη ναυμαχία που αποτέλεσε σταθμό της Επανάστασης του ’21 για τη σύσταση του ελεύθερου ελληνικού κράτους.

Σε αυτό βοήθησε το ψηφιακό έκθεμα «Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου» του ζωγράφου George Philip Reinagle, που εκτίθεται στο National Maritime Museum Greenwich Londonκαι φιλοξενείται στην Οικία Τσικλητήρα. Μια, από τις πέντε οπτικοακουστικές αφηγήσεις ιστορικών γεγονότων από τους πρωταγωνιστές τους, με άξονα πίνακες ελλήνων και ξένων δημιουργών που παραχωρήθηκαν από το Μουσείο Μπενάκη, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και το Λαογραφικό Μουσείο Καλαμάτας. Και βρίσκονται στην Πύλο, στην Καλαμάτα (Πνευματικό Κέντρο),  στην Τρίπολη (Πετροπούλειο Κληροδότημα), στην Ανατολική Μάνη (Παλιό Δημαρχείο Αρεόπολης) και στο Ναύπλιο (Βουλευτικό).

Γιατί στη συνέχεια η εμπειρία της ιστορίας θα διευρυνθεί με γεύση. Φασόλια, αγκινάρες, χόρτα, ζυμαρικά, ντολμάδες, ψάρι, χοιρινό. Τα «Πιάτα της Επανάστασης» συνθέτουν μετά από έρευνα, σε μια σύγχρονη απόδοση, τις διατροφικές συνήθειες των Αγωνιστών του 1821. Επιμελημένα από τον chef Λευτέρη Λαζάρου, συνδυασμένα με τοπικές ποικιλίες κρασιών από τον master of wine Κωνσταντίνο Λαζαράκη και σε συνεργασία με τα πέντε Επιμελητήρια της Περιφέρειας Πελοποννήσου και επαγγελματικούς συνδέσμους της περιοχής.

Ιστορία, τέχνη, γαστρονομία και φύση, είναι οι τέσσερις άξονες που συνθέτουν τις επιτόπιες δραστηριότητες και διαδραστικές εμπειρίες στο πρόγραμμα πολιτιστικού τουρισμού που ανέπτυξαν το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και η Costa Navarinο, καλώντας «τους απανταχού Ελληνες ν’ ανταμώσουν φέτος στην Πελοπόννησο».

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 21 θεματικές διαδρομές, στον τόπο όπου εδραιώθηκε ο Αγώνας για την Ανεξαρτησία, οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν σε εξορμήσεις τριών, πέντε, ή επτά ημερών. Συναντάς εμβληματικές πόλεις, χωριά, καστροπολιτείες, σημεία όπου πάρθηκαν σημαντικές αποφάσεις στην Ανατολική και Δυτική Μάνη, στην Καλαμάτα, στην Κόρινθο, στη Μονεμβασιά, στο Ναύπλιο, στην Πύλο και στην Τρίπολη. Στις 21 ειδικές διαδρομές του προγράμματος έχουν ενσωματωθεί «Τα δέντρα της Επανάστασης», 27 στον αριθμό, φέροντας ειδική σήμανση για να αφηγηθούν σημαντικές στιγμές του Αγώνα.

Το Μοριάς ’21 δημιουργήθηκε με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την εθνική παλιγγενεσία, με τη συμμετοχή πάνω από 74 ιδρυμάτων, φορέων και εταιριών. Με εφαλτήριο την πρωτοβουλία της Costa Navarino, σε αυτό ενεπλάκησαν η Περιφέρεια Πελοποννήσου και οι Δήμοι Ανατολικής Μάνης, Δυτικής Μάνης, Καλαμάτας, Κορινθίων, Μονεμβασίας, Ναυπλιέων, Πύλου-Νέστορος, Τρίπολης, καθώς και οι Δήμοι Μεσσήνης, Οιχαλίας, Τριφυλίας. Την επιστημονική τεκμηρίωσή του ανέλαβε το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, με τον συντονισμό του καθηγητή Νικόλαου Ζαχαριά, την εποπτεία του ομότιμου καθηγητή Θάνου Βερέμη και του καθηγητή Θανάση Χρήστου.

Αλλά το εγχείρημα ξεπερνά τον χρονολογικό προσδιορισμό της επετείου. Οι διαδρομές είναι εκεί για εξερεύνηση, οι τοιχογραφίες θα μείνουν, τα ψηφιακά εκθέματα επίσης, λέει η Σοφία Αντωνιάδου, συνιδρύτρια του Discover Greek Culture, που επιμελήθηκε το πρόγραμμα πολιτιστικού τουρισμού για το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου. Αλλά και οι συνταγές, με 12 βίντεο μαγειρικής θα συνεχίσουν να εκπαιδεύουν τα εστιατόρια της Πελοποννήσου, καλώντας και άλλα απ’ όλη τη χώρα, στην παρασκευή τους.

Και πάλι το πρόγραμμα δεν σταματά εκεί.

Με την ευκαιρία της επετείου της Μάχης του Ναυαρίνου στις 20 Οκτωβρίου 1827, το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και το ΜΟΡΙΑΣ ‘21 έγινε μέρος του Google Arts & Culture, της ψηφιακής πλατφόρμας της Google για τη διατήρηση και την online παρουσίαση έργων τέχνης και πολιτισμού παγκόσμιας εμβέλειας. Ήδη διαθέσιμα στο artsandculture.google.com είναι 200 έργα τέχνης και πέντε εκθέματα για τον εορτασμό της 200^ης επετείου της Ελληνικής Επανάστασης στην Πελοπόννησο.

«Τα παιδιά που έρχονται μας λένε: “Εμείς δεν έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο”», μας περιγράφει η κυρία Βικτωρία Καρέλια, πρόεδρος του Ιδρύματος Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια και του Λυκείου Ελληνίδων Καλαμάτας, όπου στεγάζεται η εντυπωσιακή συλλογή της με ελληνικές ενδυμασίες. «Έτσι δημιουργείται το ερέθισμα». Γίνεται η σύνδεση του τότε με το τώρα. Και καλλιεργείται η εθνική συνείδηση.

Οι φορεσιές της Ελευθερίας

Για τη σπονδυλωτή έκθεση «Ο Μοριάς της Ελευθερίας» (https://www.morias21.com/spondyloti-ekthesi/ ), η κυρία Καρέλια παραχώρησε ορισμένες παραδοσιακές τοπικές φορεσιές της Πελοποννήσου και του Αργοσαρωνικού, οι οποίες τοποθετήθηκαν στην Καλαμάτα, στο Ναύπλιο, στην Πύλο, στην Τρίπολη και στην CostaNavarino.

Στην Καλαμάτα, το Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο κοσμεί η παλαιότερη τοπική αστική φορεσιά με το μεταξωτό καβάδι, το μεταξωτό ζωνάρι και τον βελούδινο τζουμπέ. Από αυτήν αντλούνται πληροφορίες για το προικοσύμφωνο της κόρης του ισχυρού προκρίτου της Καλαμάτας, Παναγιώτη Μπενάκη, πρωτεργάτη της εξέγερσης των Ορλωφικών. Στην Τρίπολη, στο Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, παρουσιάζεται η γυναικεία φορεσιά της Τεγέας, στα όρια της οποίας είχε στρατοπεδεύσει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης για να προετοιμάσει την πολιορκία της Τριπολιτσάς. Βασικό στοιχείο της, το φουστάνι με τον ολοκέντητο ποδόγυρο από πολύχρωμα μεταξωτά νήματα και το τελείωμα από κόκκινη τσόχα, του οποίου οι άκρες ανασηκώνονται και στερεώνονται στο πίσω μέρος της μέσης.

Ολες τους ψηφίδες της ιστορικής καθημερινότητας. Η περιήγηση δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο.

Γιατί η πρόκληση σε ένα τέτοιο εγχείρημα είναι να καταφέρει να είναι επιδραστικό. Η εμπειρία να αποτυπωθεί στη μνήμη και στην ψυχή.

Και πριν μυήσει τον επισκέπτη, χρειάζεται να έχει συνεπάρει τους ανθρώπους και τον τόπο που συνθέτουν αυτό το ιστορικό οδοιπορικό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News