Ο Ογκίστ Ροντέν, ένας από τους μεγαλύτερους και πλέον πρωτοποριακούς γλύπτες της σύγχρονης εποχής, συνήθιζε να επισκέπτεται τακτικά το Βρετανικό Μουσείο καθώς αντλούσε την έμπνευσή του από το έργο του Φειδία, τον οποίο θεωρούσε κορυφαίο γλύπτη όλων των εποχών.

Τώρα ο Ροντέν επιστρέφει στο Λονδίνο, μόνο που αυτή τη φορά εκτίθενται δικά του έργα, περίπου 80 γλυπτά από μάρμαρο, χαλκό και γύψο, και σχέδια, τα οποία έκανε στο μπλοκ του στο ξενοδοχείο που έμενε ακριβώς απέναντι από την είσοδο του Μουσείου. Τα έργα του έχουν τοποθετηθεί πλάι σε μερικά από τα Γλυπτά του Παρθενώνα, φωτίζοντας τον διάλογο ανάμεσα σε δύο τόσο σημαντικούς γλύπτες.

Τα έργα της έκθεσης που εγκαινιάστηκε  στις 26 Απριλίου είναι δάνεια από το Παρίσι. Ανάμεσά τους, γράφει ο Guardian, περιλαμβάνεται και ένα αντίγραφο του Φιλιού, του πιο διάσημου έργου του Ροντέν, γλυπτό συγκλονιστικά ερωτικό για την εποχή του. Το πρόπλασμα, που έμεινε στο εργαστήριο του γλύπτη μέχρι το τέλος της ζωής του, είναι κατασκευασμένο επίσης από μάρμαρο και αργότερα έγιναν από αυτό και άλλες εκδοχές του γλυπτού.

Το Φιλί εμφανίζεται δίπλα στα αρχαία ελληνικά αγάλματα που στάθηκαν έμπνευση για τη δημιουργία του, δύο μορφές από το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα, που πιθανόν απεικονίζουν την Αφροδίτη ξαπλωμένη νωχελικά στην αγκαλιά της μητέρας της Διώνης.

Σε αντίθεση με τις γυμνές φιγούρες του Ροντέν, οι θεές είναι ντυμένες -ο επιμελητής του μουσείου Ιαν Τζένκινς τις περιέγραψε ως «ερωτικές μέσα στις πτυχώσεις των χιτώνων τους»- αλλά και τα δύο γλυπτά είναι σκαλισμένα σε τεράστια ενιαία κομμάτια μαρμάρου. Οι θεές έχασαν τα κεφάλια τους στην αρχαιότητα, ενώ τα κεφάλια του ζευγαριού του Ροντέν σκύβουν θολά στο μάρμαρο τους.

«Το Φιλί είναι η καλύτερη και η πιο σχετική απάντηση της τέχνης στα Γλυπτά του Παρθενώνα», δήλωσε ο Τζένκινς. Ένα άλλο γλυπτό του Ροντέν απεικονίζει τη θεά Αθηνά με τον Παρθενώνα στο κεφάλι της ως διάδημα. Ο επιμελητής του Βρετανικού Μουσείου υποθέτει ότι ο Ροντέν απεικόνισε με αυτόν τον τρόπο τη γέννηση του ναού, δεδομένου ότι η Αθηνά γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία.

Στην έκθεση έχει αναδημιουργηθεί το περιβάλλον που ο Ροντέν επιδίωκε να έχει στο εργαστήριό του, όπου παρουσίαζε τα νέα έργα του πλάι σε κλασικά γλυπτά. Να σημειωθεί ότι το 1917 όταν πέθανε, ο Ογκίστ Ροντέν άφησε το σύνολο των αντικειμένων που υπήρχαν στο σπίτι και στο εργαστήριό του στο γαλλικό κράτος.

Ανάμεσα στα εκθέματα που ταξίδεψαν στο Λονδίνο περιλαμβάνονται και μερικά θραύσματα από μάρμαρο που είχε συγκεντρώσει ο γλύπτης, μεταξύ των οποίων σπασμένες κεφαλές, χέρια κομμένα από σώματα, μάτια, χείλη, ένα πόδι με σανδάλι και πολλά δάχτυλα χεριών και ποδιών. Η συλλογή του την οποία είχε στεγάσει σε ένα δικό του μουσείο στο Μεντόν, στα περίχωρα του Παρισιού, περιλάμβανε περισσότερα από 6.000 κομμάτια.

Περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, ο Ροντέν τιμούσε τον Φειδία, ιδιοφυή Έλληνα γλύπτη του 5ου αιώνα π.Χ., που σχεδίασε τα Γλυπτά του Παρθενώνα, παρότι στην πραγματικότητα τα έργα του -όπως και τα έργα του Ροντέν- εκτελέστηκαν από μαρμαροτεχνίτες σύμφωνα με τα προπλάσματα που είχε φτιάξει ο γλύπτης σε πηλό. Η Μπενεντίκτ Γκαρνιέ, επιμελήτρια του Musée Rodin, δήλωσε ότι ο γλύπτης είχε την πεποίθηση ότι μερικά από τα θραύσματά του ήταν έργα του Φειδία. «Τώρα δυστυχώς πιστεύουμε ότι δεν είναι αλήθεια – αν και είναι πιθανόν μερικά από αυτά να είναι μέρη του Παρθενώνα».

Η έκθεση περιλαμβάνει μερικά θαυμάσια γλυπτά από το αέτωμα και τη ζωφόρο του Παρθενώνα προερχόμενα από την γκαλερί του Βρετανικού Μουσείου -μια από τις πιο δημοφιλείς και ταυτόχρονα πιο αμφιλεγόμενες- που χτίστηκε για να στεγάσει τα Μάρμαρα του Παρθενώνα τα οποία αφαίρεσε από την Ακρόπολη ο Λόρδος Έλγιν στις αρχές του 19ου αιώνα και η επιστροφή τους έχει απαιτηθεί επανειλημμένα από τις ελληνικές Αρχές. Ο Τζένκινς δήλωσε, μάλιστα, ότι η μεταφορά τους για την έκθεση του Ροντέν είναι η σημαντικότερη παρέμβαση από τότε που δημιουργήθηκε η συγκεκριμένη γκαλερί.

Ένα κομμάτι από τη ζωφόρο με έναν άνθρωπο που γυρίζει προς τα πίσω σκιάζοντας το κεφάλι του για να καλέσει τον σύντροφό του, τοποθετήθηκε πλάι στο γλυπτό με το οποίο ο Ροντέν ήρθε πιο κοντά στην άμεση απομίμηση.

Ο γυμνός άντρας με το υψωμένο χέρι στο έργο του «Εποχή του Χαλκού», είναι τόσο ρεαλιστικός, που ο καλλιτέχνης κατηγορήθηκε ότι έφτιαξε το πρόπλασμα χρησιμοποιώντας ζωντανό άνθρωπο. Σε άλλα έργα, πάλι, μιμείται τα σπασμένα πρωτότυπα δημιουργώντας φιγούρες χωρίς κεφάλια ή χέρια. «Με αυτόν τον τρόπο δημιούργησε ένα νέο είδος σύγχρονης τέχνης – τον κορμό [torso] χωρίς κεφάλι και μέλη», λέει ο Τζένκινς.

Ο Ροντέν δεν επισκέφτηκε ποτέ την Ελλάδα. Οι γνώσεις του για τον Παρθενώνα προέρχονταν αποκλειστικά από βιβλία και από τα γλυπτά που εκτίθενται στο Λούβρο και στο Βρετανικό Μουσείο. «Στον ελεύθερο χρόνο μου απλώς συχνάζω στο Βρετανικό Μουσείο», είχε πει το 1902. Επισκέφτηκε για πρώτη φορά το μουσείο το 1881 και επέστρεψε σ’ αυτό τουλάχιστον 15 φορές με τελευταία  λίγους μήνες πριν το θάνατό του το 1917.

Συνήθως έμενε στο ξενοδοχείο «Thackeray», ακριβώς απέναντι από την κύρια είσοδο του μουσείου για το οποίο μια διαφήμιση του 1915 έγραφε πώς είχε «ηλεκτρικό φως, μπάνιο σε κάθε όροφο» και ότι πρόσφερε «κρεβάτι, πρωινό και δείπνο table d’hôte για 8 σελίνια και 6 πένες».

Σύμφωνα τέλος με τον Χάρτγουιγκ Φίσερ, διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, παρόλο ότι και άλλοι καλλιτέχνες έχουν εμπνευστεί από τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ο Ροντέν ανταποκρίθηκε «με ένα πάθος που θα διαρκούσε μια ολόκληρη ζωή».

Info

• Έκθεση, «Rodin and the art of ancient Greece»
• Βρετανικό Μουσείο, Great Russell Street, London WC1B 3DG, United Kingdom
• Διάρκεια: Μέχρι 29 Ιουλίου 2018

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News