Δεν έχει περάσει πολύς καιρός αφ’ ότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναρωτήθηκε δημοσίως πώς γίνεται ένας ιδιώτης Αμερικανός να καταβάλλει φόρους, ενώ ένας επιχειρηματικός κολοσσός να φοροδιαφεύγει. Και είχε στοχοποιήσει την Amazon για μη απόδοση του ομοσπονδιακού φόρου εισοδήματος με επιτήδεια εκμετάλλευση των «παραθύρων» του νόμου:

«Ενας πυροσβέστης και ένας δάσκαλος πληρώνουν 22%, ενώ η Amazon και άλλες 90 μεγάλες εταιρείες δεν πληρώνουν τίποτε. Εγώ θα το τελειώσω αυτό» είχε δηλώσει με έμφαση ο Μπάιντεν.

Η Corriere della Sera υπενθύμισε εκείνη τη ρητή προεδρική υπόσχεση δίνοντας την πληροφορία ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση ενεργοποιεί μεγάλο πρόγραμμα συλλογής φόρων ώστε να χρηματοδοτήσει το φιλόδοξο πρότζεκτ επανεκκίνησης της οικονομίας, το οποίο για να αποδώσει καρπούς χρειάζεται «ένεση» 2,2 τρισ. δολαρίων από τα κρατικά ταμεία.

Η πρώτη κίνηση της διοίκησης Μπάιντεν είναι η ακύρωση των φορολογικών παρεμβάσεων της περιόδου Τραμπ, του 2017. Ετσι θα αυξηθεί ο συντελεστής φόρου εισοδήματος σε 28% από 21%. Η δεύτερη κίνηση αφορά την απαλλαγή από την έκπτωση φόρου επί των κερδών, την οποία τώρα δικαιούνται οι αμερικανικές πολυεθνικές, και την αύξηση της ελάχιστης εισφοράς από το 10,5% στο 21%. Τρίτη κατά σειράν από τις προτεραιότητες του Λευκού Οίκου είναι η συνεννόηση με άλλες χώρες ώστε να υπάρξει διεθνής σύγκλιση στα θέματα φορολογίας και να γίνει κατορθωτή η διαπραγμάτευση για τη επιβολή του λεγόμενου «φόρου web».

Δεν πλήρωσαν σεντ

Η υπουργός Οικονομικών του Μπάιντεν, η Τζάνετ Γιέλεν, μελέτησε την έρευνα του αρμόδιου για τη φορολογία και την οικονομική πολιτική ινστιτούτου της Ουάσινγκτον, του ΙΤΕΡ (Institute on Taxation and Economic Policy), βάσει της οποίας οι 91 από τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες που συγκαταλέγονται στη λίστα «Fortune 500» δεν πλήρωσαν καθόλου φόρους το 2018, αν και είχαν κέρδη. Στα αποτελέσματα του 2020, το ΙΤΕΡ εντόπισε 55 επιχειρηματικούς κολοσσούς που δεν ξέρουν τι θα πει εφορία, αν και τα κέρδη τους αθροίζονται στο ιλιγγιώδες ποσόν των 40,5 δισ. δολαρίων.
Το ΙΤΕΡ εκτιμά ότι ετησίως το αμερικανικό κράτος χάνει φορολογικά έσοδα ύψους 100 δισ. δολαρίων από τις εταιρείες-κολοσσούς, δηλαδή σχεδόν τα μισά λεφτά από τα πραγματικά φορολογικά έσοδά του, που ανέρχονται σε 230 δισ. δολάρια.

Τα μισά κέρδη σε οφσόρ

Υπηρεσία του Κογκρέσου έχει εντοπίσει ότι οι πολυεθνικές υιοθετούν εξελιγμένες και νομότυπες τεχνικές αποφυγής καταβολής φόρων, εκμεταλλευόμενες τα πολλά κενά που απαντώνται στον αμερικανικό φορολογικό κώδικα. Ετσι τα αμερικανικά εταιρικά κέρδη σε ποσοστό 43% «σταθμεύουν» στο εξωτερικό, κυρίως σε Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Ιρλανδία και Βερμούδες. Η σχετική λίστα με τους «παραδείσιους» από φορολογική άποψη προορισμούς περιλαμβάνει και το Χονγκ Κονγκ, τα Νησιά Καϊμάν, τον Μαυρίκιο, τον Παναμά, την Κόστα Ρίκα, τις Παρθένους Νήσους, τα Νησιά της Μάγχης, τα Μπαρμπάντος, την Κύπρο, τις Μπαχάμες, το Μπαχρέιν, το Γιβραλτάρ, τη Μάλτα και τις Ολλανδικές Αντίλλες.

Θησαυροί στο «πάρκινγκ»

Το ΙΤΕΡ δίνει τη δεκάδα των πρωταθλητριών στη φοροδιαφυγή εταιρειών για το 2017, όπου κανείς μπορεί να θαυμάσει τα πολύ βαριά ονόματα της επιχειρηματικότητας και τις «αποταμιεύσεις» τους στην ασφαλή… ακινησία του «φορολογικού παραδείσου»: Apple 246 δισ. δολ., Pfizer 194 δισ. δολ., Microsoft 142 δισ. δολ., General Electric 82 δισ. δολ., IΒΜ 71,4 δισ. δολ., Johnson & Johnson 66,2 δισ. δολ., Cisco System 65,6 δισ. δολ., Merck 63,1 δισ. δολ., Google 60,7 δισ. δολ., Exxon 54 δισ. δολ. Πρόκειται για αστρονομικά ποσά, μη επενδεδυμένα, φαινόμενο που στρεβλώνει την αμερικανική οικονομία.

Ετσι, η ενιαία φορολόγηση των κερδών που πραγματοποιούν στο εξωτερικό οι αμερικανικές εταιρείες καθίσταται πρώτο μέλημα. Το σχέδιο του Λευκού Οίκου είναι να συνάψει διεθνείς συμφωνίες ώστε το 21% να γίνει το ποσοστό του «παγκόσμιου ελάχιστου φόρου». Εκτιμάται ότι αυτή η κίνηση θα σηματοδοτήσει το τέλος των «φορολογικών παραδείσων». Μάλιστα οι ΗΠΑ απέστειλαν έγγραφο 21 σελίδων στις χώρες του G20, επειδή το G20 εκφράζει το 90% των παγκόσμιων εταιρικών κερδών, που υπολογίζονται σε 3.780 δισ. δολάρια, περίπου (στοιχεία του 2018). Φάκελοι από το γραφείο της Γιέλεν έχουν αποσταλεί και στον Οργανισμό Συνεργασίας και Ανάπτυξης, στο Παρίσι, με συγκεκριμένες προτάσεις.

Ο «παγκόσμιος ελάχιστος φόρος»

Πώς θα λειτουργήσει ο νέος μηχανισμός; Ας πάρουμε το Facebook ως παράδειγμα, το οποίο πληρώνει φόρους σε διάφορες χώρες, όπως και στην Ιρλανδία. Ο «τύπος Γιέλεν», λέει η Corriere, προβλέπει ότι η εταιρεία πρέπει να πληρώσει στις αμερικανικές φορολογικές αρχές τη διαφορά μεταξύ του ιρλανδικού φορολογικού συντελεστή (12,5%) και του αμερικανικού (21%). Είναι σαφές ότι αυτό το σύστημα θα αποθαρρύνει τις αμερικανικές πολυεθνικές να μεταφέρουν τα κέρδη τους αλλού, αφού, τελικά, η φορολογική επιβάρυνση θα είναι 21%. Η εκτίμηση της υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ είναι ότι τα ομοσπονδιακά ταμεία θα μπορούσαν να ανακτήσουν τουλάχιστον 50 δισ. δολάρια ετησίως με αυτόν τον τρόπο. Σημειωτέον ότι η συνολική φοροδιαφυγή των μεγάλων εταιρειών σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται σε 240 δισ. δολάρια.

«Παράδεισος» και το Ντέλαγουερ

Εντός των ΗΠΑ το ζητούμενο είναι η φορολογική εναρμόνιση με την υπόλοιπη χώρα ορισμένων Πολιτειών που έχουν ανοίξει φορολογικά «παράθυρα». Σε αυτές τις ιδιάζουσες περιπτώσεις περιλαμβάνεται και η Πολιτεία του προέδρου, το Ντελαγουέρ, που εγγυάται ανωνυμία σε κάποιους ιδιοκτήτες εταιρειών, ενώ δεν φορολογεί κέρδη προερχόμενα από δικαιώματα, πνευματικά δικαιώματα, εμπορικά σήματα, κ.ά. Εκτιμάται ότι την τελευταία δεκαετία το κράτος έχει χάσει από το Ντελαγουέρ περί τα 9,6 δισ. δολάρια σε έσοδα από τη φορολογία. Ανάλογη κατάσταση φοροελαφρύνσεων επικρατεί στη Νότια Ντακότα

Η «διευκολυνόμενη φορολογία» των διαφόρων «παραδείσων», νησιωτικών ιδίως, πρέπει να αντιμετωπιστεί από τις μεγάλες χώρες και από τις υπερεθνικές ενώσεις που σχετίζονται μαζί τους. Ετσι γεννώνται ζητήματα για τις ίδιες τις ΗΠΑ (Παρθένοι Νήσοι), για τη Βρετανία (Καϊμάν, Νήσοι Μάγχης), αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ενωση που έχει μέλη της πολλούς τέτοιους «παραδείσους».

Ο «φόρος web»

Η πρόταση της Γιέλεν για τον «φόρο web», ο οποίος ήδη ισχύει στη Γαλλία, στην Αυστρία, στη Βρετανία και στην Ιταλία, συνίσταται στα παρακάτω, όπως λένε οι εμπιστευτικές φόρμες που η ίδια έχει αποστείλει στον ΟΟΣΑ: «Ας τον μετατρέψουμε σε εισφορά που θα εφαρμοστεί όχι μόνο στα ψηφιακά μονοπώλια, αλλά και στις 100 πολυεθνικές με τον υψηλότερο κύκλο εργασιών παγκοσμίως και με κέρδος τουλάχιστον 10%». Επομένως διευρύνεται η γκάμα των επιχειρήσεων. Το αμερικανικό σχέδιο προβλέπει ότι οι πολυεθνικές δεν θα μπορούν να διαφύγουν της αυστηρής διαφάνειας: θα πρέπει να δηλώνουν στον ΟΟΣΑ και στις μεμονωμένες εθνικές φορολογικές υπηρεσίες πού και πόσο τιμολογούν τις υπηρεσίες τους.

Γενικά, η στρατηγική της διοίκησης Μπάιντεν αποβλέπει στο να φέρει έσοδα στα ταμεία των ΗΠΑ από τη φορολόγηση των κερδών των οικονομικών γιγάντων του κόσμου που, βέβαια, είναι και αμερικανικές επιχειρήσεις, όπως οι Apple, Google, Microsoft, Amazon, Netflix, Facebook. Και στις υπόλοιπες χώρες να αφήσει «ψίχουλα» για έσοδα από τη φορολογία τους. Οπωσδήποτε ο κοινός παρονομαστής των συμφερόντων των μεγάλων χωρών, όσον αφορά τα εταιρικά κέρδη, θα βρεθεί μέσα από τον ΟΟΣΑ και το η G20, και προς όφελος όλων των κρατών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News