Η 5η Μαρτίου 2016 μπορεί να αποδειχθεί ιστορική μέρα για το λαοφιλέστερο των σπορ. Το ποδόσφαιρο, πληγωμένο από τα σοβαρά λάθη των διαιτητών -τα οποία, πλέον, έχουν τεράστιο οικονομικό αντίκτυπο στους συλλόγους-, κάλεσε σε βοήθεια την τεχνολογία. Με την ελπίδα πως το αλάνθαστο ηλεκτρονικό μάτι της κάμερας θα βοηθήσει τους δικαστές των γηπέδων να αποδίδουν δικαιοσύνη, χωρίς να αλλοιώσει τη φύση του αθλήματος.

Στο ετήσιο ραντεβού τους, στο Κάρντιφ, η FIFA (Διεθνής Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου) και το Διεθνές Ποδοσφαιρικό Συμβούλιο (IFAB – International Football Association Board) άναψαν πράσινο φως για τη -δοκιμαστική, καταρχάς- χρήση του στιγμιαίου replay ως βοηθήματος των διαιτητών, ώστε να λαμβάνουν τις σωστές αποφάσεις στις δύσκολες φάσεις ενός ματς. Σε αυτές που η ετυμηγορία του ρέφερι ενδέχεται να καθορίσει την έκβαση του αγώνα, και το ανθρώπινο μάτι μπορεί να λαθέψει.

Ο διαιτητής, λοιπόν, θα έχει τη δυνατότητα να συμβουλεύεται το video, με μια συχνότητα και μια διαδικασία που δεν θα διακόπτει τη ροή του παιχνιδιού – στοιχείο ζωτικής σημασίας για το ποδόσφαιρο και τον (τηλε)θεατή του. Θα το κάνει με μέτρο (σε περιπτώσεις που αμφιβάλλει για κάποιο πέναλτι, αποβολή παίκτη, οριακό off-side ή για το αν η μπάλα πέρασε τη γραμμή τέρματος), μέσω ενός tablet που θα κρατάει ο «τέταρτος». Ο ρέφερι θα ειδοποιείται, μέσω της ενδοσυνεννόησης, για την επίμαχη φάση που θα πρέπει να ξαναδεί (πιθανότατα από άλλους διαιτητές, οι οποίοι θα διαθέτουν monitor) και θα τρέχει στον βοηθό με το tablet, για να μελετήσει ένα διαφωτιστικό πλάνο μερικών δευτερολέπτων. Οπως -σωστά- αποφασίστηκε, οι προπονητές ή άλλοι παράγοντες των αντίπαλων ομάδων δεν θα δικαιούνται να ζητούν από τον διαιτητή τη χρήση του video, για φάσεις που εκείνοι θεωρούν αμφισβητούμενες. Μια κουβέντα είναι…

Παρόμοια διαδικασία έχει υιοθετηθεί και στο αμερικανικό πρωτάθλημα μπάσκετ. Στο NBA δοκιμάστηκε για πρώτη φορά πριν από σχεδόν 15 χρόνια, τη σεζόν 2002-2003, και θεσμοθετήθηκε αμέσως μετά. Πέρυσι, αποφασίστηκε ότι -από την τρέχουσα αγωνιστική περίοδο- θα λειτουργεί σε όλα τα γήπεδα του NBA ένα Κέντρο Replay, επανδρωμένο με εν ενεργεία διαιτητές που θα είναι υπεύθυνοι για την επιλογή των επίμαχων φάσεων.

Η τεχνολογία του στιγμιαίου replay θα εφαρμοστεί στο ποδόσφαιρο δοκιμαστικά και σε περιορισμένη κλίμακα, τις δύο επόμενες σεζόν. Δώδεκα ομοσπονδίες – χώρες έχουν ζητήσει από τη FIFA να συμμετάσχουν σε αυτό το πείραμα, όμως -προς το παρόν- η σχετική άδεια δόθηκε μόνο στην ιταλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία (για τα ματς της Serie B και του Κυπέλλου Ιταλίας) και στη συνομοσπονδία Νοτίου Αμερικής (για το Copa America και το Copa Libertadores). Αν αποδειχθεί πως το νέο σύστημα λειτουργεί χωρίς προβλήματα, θα εφαρμοστεί υποχρεωτικά σε όλα τα ποδοσφαιρικά τουρνουά του κόσμου. Πάντως, στις αρχές του περασμένου Φεβρουαρίου η Λίγκα του γερμανικού επαγγελματικού πρωταθλήματος αποφάσισε ομόφωνα τη δοκιμαστική χρήση του video replay στα παιχνίδια της Bundesliga.

Ιστορική απόφαση η χρήση του στιγμιαίου video, σύμφωνα με τη FIFA, αν και η Ομοσπονδία κινείται προσεκτικά για να μην βάλουν οι καινοτομίες το ποδόσφαιρο σε κίνδυνο

Ο νέος πρόεδρος της FIFA, Τζάνι Ινφαντίνο, χαρακτήρισε τη δοκιμαστική χρήση του video για τη βοήθεια των διαιτητών, «ιστορική απόφαση». Αν και κράτησε κάποιες επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου: «Αποδείξαμε πως ακούμε τους φιλάθλους, τους παίκτες, το ποδόσφαιρο. Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια ματς στο μέλλον, στην τεχνολογία. Αλλά, για να δούμε τι μπορεί να προσφέρει το video στο ποδόσφαιρο, πρέπει να το δοκιμάσουμε. Ετσι ώστε να μη βάλουμε το ποδόσφαιρο σε κίνδυνο. Είναι μια πολύ σοβαρή συζήτηση».

Η συζήτηση δεν είναι μόνο σοβαρή. Είναι και μακροχρόνια. Οι πρώτοι που έδωσαν μάχη για να πείσουν τις ποδοσφαιρικές Αρχές να εμπιστευθούν την τεχνολογία, ήταν οι ίδιοι οι διαιτητές. Ο επικεφαλής της διαιτησίας της UEFA, ο ιταλός Πιερλουίτζι Κολίνα, είχε εκφράσει από καιρό -ανοικτά- την άποψή του, κατ’ αρχάς για τους αισθητήρες που ειδοποιούν ότι η μπάλα πέρασε τη γραμμή τέρματος: «Πιστεύω ότι το Euro 2016 είναι μια καλή ευκαιρία για την UEFA να εισαγάγει το GLT (Goal-Line Technology) σε ένα μεγάλο τουρνουά», έλεγε από καιρό. Αλλά η εισήγησή του εισακούστηκε, όταν ο πιο φανατικός πολέμιος της τεχνολογίας στο ποδόσφαιρο, ο πρώην πρόεδρος της UEFA Μισέλ Πλατινί, δεν ήταν -πλέον- σε θέση να ασκήσει βέτο.

Η χρήση της goal-line technology στο Euro 2016 (το καλοκαίρι, στη Γαλλία), αλλά και στους αγώνες του Champions League την επόμενη σεζόν (2016-2017), εγκρίθηκε στην πρώτη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της UEFA για το 2016 (στη Νιόν της Ελβετίας). Με την προοπτική, αυτή η καινοτομία να εφαρμοστεί και στο Europa League από την περίοδο 2017-2018.

Τι… ζόρι τραβούσε ο Πλατινί, και δεν ήθελε την τεχνολογία στο ποδόσφαιρο; Οι εχθροί του λένε, πως έτσι η UEFA θα έχανε τον έλεγχο της διαιτησίας. Οι φίλοι του, πως είχε τα δίκια του. Πρώτον, επειδή το να σταματά το παιχνίδι ο διαιτητής, για να ξαναδεί μια επίμαχη φάση στο βίντεο, θα χαλάσει τη ροή του παιχνιδιού. Δεύτερον, διότι πίσω από τη λαμπερή βιτρίνα του, το ποδόσφαιρο είναι το σπορ των φτωχών. Δεν έχουν όλα τα πρωταθλήματα και όλες οι κατηγορίες την τεχνική/οικονομική δυνατότητα να εφοδιάζουν τα γήπεδά τους με τέτοια συστήματα. Και, τρίτον, γιατί το ανθρώπινο λάθος του διαιτητή είναι μέρος του αθλήματος. Κάτι που κάνει το ποδόσφαιρο ακόμη πιο συναρπαστικό.

Το ποδόσφαιρο εδώ και 150 χρόνια δεν έχει αλλάξει αρκετά για αυτό και οι αντιρρήσεις και οι αντιστάσεις στη νέα τεχνολογία είναι ισχυρές – και έφταναν πολύ ψηλά

Η αλήθεια είναι ότι και πριν από τον Πλατινί, το ποδόσφαιρο σιχαινόταν τις αλλαγές. Γι’ αυτό και στα 153 χρόνια της ζωής του, από τότε που ο Εμπενίζερ Κομπ Μόρλεϊ κωδικοποίησε τους πρώτους 14 κανόνες του αθλήματος λονδρέζικη ταβέρνα Freemasons, οι τροποποιήσεις στους κανονισμούς του είναι μετρημένες στα δάχτυλα:

1869: Εισάγεται το ελεύθερο λάκτισμα (για την επαναφορά της μπάλας από άουτ).

1872: Εισάγεται το κόρνερ.

1878: Οι διαιτητές χρησιμοποιούν, για πρώτη φορά, σφυρίχτρα.

1891: Στα τέρματα μπαίνουν δίχτυα και εισάγεται ο κανονισμός του πέναλτι. Το «χτύπημα του θανάτου», όπως το είπαν οι εμπνευστές του. Μέχρι τότε, επικρατούσε η αντίληψη ότι ένας τζέντλμαν ποτέ δεν θα έκανε σκόπιμα φάουλ…

1912: Απαγορεύεται στους τερματοφύλακες να πιάνουν τη μπάλα με τα χέρια έξω από την περιοχή τους.

1925: Το οφσάιντ απαιτεί, πλέον, να μεσολαβούν δύο (αντί για τρεις) αντίπαλοι παίκτες ανάμεσα στον επιτιθέμενο και τη γραμμή τέρματος.

1958: Εισάγεται το όριο των τριών αλλαγών.

1970: Εισάγονται οι κίτρινες και οι κόκκινες κάρτες.

1990: Ο αμυνόμενος που κάνει «επαγγελματικό» φάουλ, στερώντας από τον αντίπαλό του καθαρή ευκαιρία για γκολ, τιμωρείται με κόκκινη (και όχι κίτρινη) κάρτα.

1992: Απαγορεύεται στους τερματοφύλακες να χρησιμοποιούν τα χέρια τους, όταν συμπαίκτης τους γυρίζει προς τα πίσω την μπάλα με το πόδι.

1998: Τα μαρκαρίσματα «από πίσω» και όσα είναι επικίνδυνα για τη σωματική ακεραιότητα αντιπάλου, τιμωρούνται με απευθείας κόκκινη κάρτα.

Μια ενδεκάδα αλλαγών σε 150 χρόνια. Και τέσσερις σημαντικές τα δυο τελευταία: το «διαιτητικό σπρέι», οι πρόσθετοι διαιτητές (βοηθοί περιοχής), η «τεχνολογία γραμμής» και -τώρα- το στιγμιαίο replay. Στο Κάρντιφ εγκρίθηκαν και μερικές ακόμη, μικρότερης σημασίας.

Ποιος θα τοποθετεί κάμερες; Πόσο θα σχετίζονται με τη νέα τεχνολογία τα κανάλια; Τι θα γίνει αν το βίντεο δεν διαφωτίζει; Ερωτήματα που μένει να ξεκαθαρίσουν και επίσημα

Ενα θεμελιώδες ζήτημα, που δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη, είναι αν οι διοργανωτές ενός αγώνα θα πρέπει να εγκαθιστούν στα γήπεδα δικές τους κάμερες ή αν οι επίμαχες φάσεις θα λαμβάνονται από το κανάλι που μεταδίδει το ματς. Επίσης, τι θα γίνεται αν ένα παιχνίδι δεν έχει τηλεοπτική κάλυψη. Και -το πιο σημαντικό- τι θα κάνει ο διαιτητής, αν η γωνία λήψης δεν διαφωτίζει επαρκώς τη φάση;

Πάρτε για παράδειγμα το μεγαλύτερο μυστήριο στην ιστορία του ποδοσφαίρου: το αν η μπάλα πέρασε τη γραμμή στο σουτ του Τζεφ Χερστ, στην παράταση του Τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1966, ανάμεσα στην Αγγλία και τη Δυτική Γερμανία. Πενήντα χρόνια μετά, ούτε η τεχνολογία έχει βγάλει άκρη. Η ομάδα οπτικής επεξεργασίας πληροφοριών του Imperial College του Λονδίνου και το τμήμα Μηχανικών Επιστήμης της Οξφόρδης αποφάνθηκαν πως η μπάλα χρειαζόταν τουλάχιστον άλλα δυόμισι εκατοστά για να περάσει ολόκληρη τη γραμμή. Ενώ, πιο πρόσφατα, η ανάλυση του Sky Sports -με τη βοήθεια της EA Sports- έδειξε πως ολόκληρη η μπάλα πέρασε τη γραμμή τέρματος της Δυτικής Γερμανίας.

Η υιοθέτηση του στιγμιαίου video, για τη βοήθεια των διαιτητών, θα αλλάξει το ποδόσφαιρο με τρόπους που αδυνατούμε να φανταστούμε. Πρώτα απ’ όλα, σε ό,τι αφορά τις τηλεοπτικές μεταδόσεις. Τα κανάλια και οι χορηγοί, χρόνια αναζητούσαν μερικά «τάιμ-άουτ», όπως στο μπάσκετ, για να ρίξουν τις διαφημίσεις τους την ώρα της δράσης. Στις ΗΠΑ, το ΝΒΑ και ο τηλεοπτικός όμιλος Turner συμφώνησαν, οι επίμαχες φάσεις που βλέπουν οι διαιτητές, να προβάλλονται ταυτοχρόνως και στα φορητά τηλέφωνα των θεατών – εφόσον καταβάλλουν το ανάλογο τίμημα. Και ποιος ξέρει τι άλλο, που δεν το βάζει ο νους…

Πάντως ο Φραντς Μπεκενμπάουερ το έχει προφητεύσει: δεν θα αργήσει η μέρα που θα δούμε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα χωρίς διαιτητές. Τουλάχιστον, χωρίς διαιτητές με σάρκα και οστά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News