Γιόρτασε τα 100 της χρόνια στο σπίτι της στη Βουδαπέστη. Υγιέστατη, ευδιάθετη και ερωτευμένη -ακόμη- με τη ζωή. Από το 2019, που «έφυγε» η φινλανδή σκιέρ, Λιντία Γουίντεμαν, σε ηλικία 98 ετών, η Αγκνες Κελέτι είναι η γηραιότερη εν ζωή Ολυμπιονίκης. Οι δημοσιογράφοι που τη συνάντησαν στις 9 Ιανουαρίου, ανήμερα των γενεθλίων της, διαπίστωσαν με έκπληξη οτι η αιωνόβια πρώην γυμνάστρια μπορεί να σηκώσει το πόδι της πάνω από το κεφάλι της. Με μια μικρή βοήθεια από τον γιο της, Ραφαέλ.

«Νιώθω 60, όχι 100», τους εξήγησε, βλέποντάς τους να την κοιτάζουν με απορία. «Αυτή είναι η πραγματική μου ηλικία, και δεν θα αφήσω τις ρυτίδες μου να με ρίξουν σε κατάθλιψη. Θα σας δώσω μια συμβουλή – το κάνω κι εγώ: μην κοιτάτε τον καθρέφτη σας!».

Με τόσα που πέρασε, είναι θαύμα που ζει. Αν και κατέκτησε δέκα Ολυμπιακά μετάλλια (μαζί με τον Μαρκ Σπιτς είναι οι πλέον επιτυχημένοι εβραίοι αθλητές όλων των εποχών), τα αθλητικά της επιτεύγματα δεν είναι η πιο συναρπαστική ιστορία που έχει να διηγηθεί. Οι περιπέτειές της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο αγώνας της να γλιτώσει από τα νύχια των Ναζί, άξιζαν να γίνουν κινηματογραφική ταινία. Προς το παρόν, έχει γραφτεί για εκείνη ένα βιβλίο: «Η βασίλισσα της γυμναστικής, τα 100 χρόνια της Αγκνες Κελέτι».

Μεγάλωσε στη Βουδαπέστη, στην πολυάνθρωπη εβραϊκή κοινότητα που τα χιτλερικά στρατεύματα εξαφάνισαν από προσώπου Γης (με περίπου 550.000 θύματα), και άρχισε να ασχολείται με τη γυμναστική από τεσσάρων ετών, στον σύλλογο των Εβραίων της πόλης «VAC Sports Club». Είχε τεράστιο ταλέντο – στα 16 της ήταν, ήδη, πρωταθλήτρια Ουγγαρίας. Στάθηκε εξαιρετικά άτυχη, που ο πόλεμος ματαίωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1940 και του 1944. Αλλά, όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στη Βουδαπέστη, η καριέρα της στα γυμναστήρια δεν ήταν το μεγαλύτερό της πρόβλημα.

Ο πατέρας της και οι θείοι της οδηγήθηκαν στο Αουσβιτς. Δεν τους είδε ποτέ ξανά. Η μητέρα και η αδελφή της κρύφτηκαν στην οικία του σουηδού διπλωμάτη, Ραούλ Βάλενμπεργκ, που έσωσε τη ζωή πολλών Εβραίων. Η ίδια πίστεψε τη φήμη οτι οι παντρεμένες γυναίκες δεν θα κατέληγαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, και προχώρησε σε «λευκό» γάμο με τον γυμναστή Ιστβαν Σάρκανι. Αλλά και στο γκέτο που ζούσαν, ο θάνατος παραμόνευε παντού.

Κατάφερε να αποδράσει, πείθοντας τους φρουρούς να κάνουν τα «στραβά μάτια». Εξασφάλισε την ταυτότητα και τα ρούχα μιας ουγγαρέζας, που την έλεγαν Πιρόσκα, και αναζήτησε καταφύγιο στην επαρχία. Πρώτα σε ένα εργοστάσιο πυρομαχικών και, στη συνέχεια, στο σπίτι μιας οικογένειας πλούσιων ούγγρων γερμανόφιλων, ως υπηρέτρια.

Οταν τελείωσε ο πόλεμος, άρχισε πάλι τις προπονήσεις. Σκόπευε να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου (1948), όμως η ατυχία εξακολούθησε να την καταδιώκει. Τραυματίστηκε στον αστράγαλο. Θα έπρεπε να περιμένει άλλα τέσσερα χρόνια.

Στο Ελσίνκι, το 1952, ήταν, πλέον, 31 ετών. Για τις περισσότερες αθλήτριες του αγωνίσματός της θα ήταν πολύ αργά, όμως η ηρωΐδα μας ανέβηκε στο πόντιουμ τέσσερις φορές: κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στις ασκήσεις εδάφους, αργυρό στο σύνθετο ατομικό και στο σύνθετο ομαδικό, και χάλκινο στο ομαδικό οργάνων. Αλλά το πιο εντυπωσιακό είναι οτι τέσσερα χρόνια αργότερα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης, που ήταν… γιαγιά για τα (αθλητικά) δεδομένα της εποχής, πέτυχε ακόμη μεγαλύτερες επιδόσεις. Κέρδισε τέσσερα χρυσά μετάλλια (στους ασύμμετρους ζυγούς, στη δοκό ισορροπίας, στις ασκήσεις εδάφους και στο ομαδικό οργάνων), και δύο αργυρά (στο σύνθετο, ατομικό και ομαδικό).

Υπό κανονικές συνθήκες θα επέστρεφε στη χώρα της δαφνοστεφανωμένη, για να απολαύσει τους θριάμβους της. Η Κέλετι, όμως, μαζί με άλλα 43 μέλη της Ολυμπιακής της ομάδας, παρέμεινε στην Αυστραλία και ζήτησε πολιτικό άσυλο. Τα σοβιετικά τανκς είχαν εισβάλει στην Ουγγαρία, και πολλοί επιφανείς αθλητές που ταξίδευαν για αγώνες στο εξωτερικό, αποφάσιζαν να μη γυρίσουν πίσω. Ηταν οι μέρες που ο Φέρεντς Πούσκας και ο Σάντορ Κότσιτς επέλεξαν να ζήσουν στην Ισπανία και να φορέσουν τις φανέλες της Ρεάλ Μαδρίτης και της Μπαρτσελόνα, αντιστοίχως.

Αλλωστε, η Κέλετι δεν είχε κανέναν στη Βουδαπέστη να την περιμένει. Ολοι της οι συγγενείς είχαν αποβιώσει, και με τον Σάρκανι είχαν χωρίσει από το 1950. Πολύ σύντομα μετακόμισε στο Ισραήλ, παντρεύτηκε (τον Ρόμπερτ Μπίρο, το 1959) και απέκτησε δύο παιδιά. Αγωνίστηκε για λίγο καιρό ακόμη, με τα χρώματα της νέας της πατρίδας, κι έπειτα έγινε η εθνική προπονήτρια της χώρας στη γυμναστική.

Στη Βουδαπέστη επέστρεψε το 2015. Στα 95 της είχε, ακόμη, σχέδια για το μέλλον. Διότι, όπως έχει πει σε συνέντευξή της στο Associated Press, «όποιο κι αν είναι το παρελθόν κάθε ανθρώπου, μπροστά του υπάρχει μόνο το μέλλον». Μένει κοντά στην παλιά της γειτονιά, εκεί που άρχισε η πολυτάραχη ζωή της. Της αρέσει να γνωρίζει νέα παιδιά και να τα συμβουλεύει: «να μάθετε ξένες γλώσσες και να γυρίσετε τον Κόσμο». Η ίδια, άλλωστε, γι’ αυτό έγινε αθλήτρια, κι όχι μουσικός (λάτρευε το τσέλο): για τις ευκαιρίες που θα είχε, να ταξιδέψει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News