Οι καλά ενημερωμένοι δεν ξαφνιάστηκαν από το πρώτο βραβείο που έδωσε η κριτική επιτροπή της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία. Από τη στιγμή που επελέγη ως καλλιτεχνικός διευθυντής της διοργάνωσης ο γνωστός και ως αρχιτέκτονας των φτωχών Αλεχάντρο Αραβένα ήταν αναμενόμενο πως το ενδιαφέρον θα στρεφόταν στον ρόλο που μπορεί –και οφείλει- να παίξει η αρχιτεκτονική όταν η φτώχια, η κοινωνική αδικία, η πολιτική αστάθεια αλλάζει, καθορίζει τα δεδομένα της ίδιας της ζωής.

Oπως εύστοχα έγραψε ως τίτλο η εφημερίδα Guardian, η Μπιενάλε αυτή αναζήτησε «πραγματικές λύσεις για τα πραγματικά παγκόσμια προβλήματα». Οι επιμελητές της Ισπανίας αυτό επιχείρησαν να κάνουν, αναφερόμενοι στο πλήθος των εγκαταλελειμμένων κτιρίων της χώρας. Μετά από μια φούσκα οικοδομικής ανάπτυξης, πολλά κτίρια βρέθηκαν άδεια, χωρίς χρήση –ναι, κάτι που είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο λόγω της οικονομικής κρίσης και στην Αθήνα. Κτίρια φαντάσματα χάσκουν στην πόλη. Ολυμπιακά ακίνητα μένουν αναξιοποίητα…

Οι επιμελητές του εθνικού περιπτέρου της Ισπανίας Ινιακί Καρνιθέρο και Κάρλος Κιντάνς αποτύπωσαν σε φωτογραφίες αυτή την ερήμωση και στη συνέχεια τις τοποθέτησαν πάνω σε μια ειδική κατασκευή, με βασικό στόχο να δείξουν πως μπορούν να αποκτήσουν χρήση και να αξιοποιηθούν ξανά. Η κριτική επιτροπή έκρινε πως αυτή η πρόταση «έδειξε πως η δημιουργικότητα και η συνέπεια υπερβαίνουν τους περιορισμούς των υλικών» και για αυτό άξιζε τον Χρυσό Λέοντα.

Στην κατηγορία των «ιδιωτών» Χρυσό Λέοντα πήρε το αρχιτεκτονικό γραφείο από την Παραγουάη Gabinete de Arcquitectura για τη συμμετοχή του στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε. Ο τίτλος της συμμετοχής ήταν «Ανταπόκριση από το μέτωπο». Η αιτιολογία της κριτικής επιτροπής της 15^ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας αναφέρεται στην «αξιοποίηση απλών υλικών, τη διαρθρωτική εφευρετικότητα που έφερε την αρχιτεκτονική σε ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό για υπο-εξυπηρετούμενες κοινότητες».

Αργυρό Λέοντα πήρε ο Κουνλέ Αντεγιεμί του αρχιτεκτονικού γραφείου NLE για το «Πλωτό σχολείο στο Μακόκο» που είναι από τα πλέον πολυσυζητημένα εκθέματα της Μπιενάλε. Ενα πρότζεκτ για τη λίμνη του Λάγκος στη Νιγηρία που γίνεται με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών.  Το σχολείο προσαρμόζεται και προστατεύει τα παιδιά σε κάθε καιρική συνθήκη, κυρίως αν ανέβει η στάθμη της θάλασσας. Εχει σχήμα Α , είναι ξύλινο και στηρίζεται σε επαναχρησιμοποιούμενα πλαστικά τεράστια τεπόζιτα. Σημειώνουμε πως η περιοχή μαστίζεται από τις συνεχείς και ισχυρές βροχοπτώσεις. H επιτροπή αναφέρει στην απόφασή της πως είναι μια ισχυρή ένδειξη του πως –είτε στο Λάγκος είτε στη Βενετία- η αρχιτεκτονική – εμβληματική και πραγματιστική- μπορεί να ενισχύσει τη σημασία της εκπαίδευσης.

Ο βραζιλιάνος αρχιτέκτονας Πάουλο Μέντες ντα Ρόκα έλαβε τον  Χρυσό Λέοντα για το σύνολο του έργου του. Ειδικές μνείες στην κατηγορία της εθνικής συμμετοχής πήραν η Ιαπωνία για το «Η τέχνη του πλέγματος» και το Περού για «Το μέτωπο του Αμαζονίου μας». Και η ελληνική συμμετοχή; Καμία διάκριση ή αναφορά σε μεγάλο μέσο ενημέρωσης για το εθνικό περίπτερο της Ελλάδας που προκάλεσε αρκετές συζητήσεις, διαφωνίες και γκρίνιες στο εσωτερικό της χώρας, κυρίως εξαιτίας της απόφασης να γίνει απευθείας ανάθεση στον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΣΑΔΑΣ). Υπό τον τίτλο #ThisIsACo-op που θυμίζει τόσο έντονα το  #ΤhisIsACoup που χρησιμοποιήθηκε ως σχόλιο για τις πιέσεις των ευρωπαίων εταίρων στην Ελλάδα, η εθνική μας συμμετοχή είναι ένα συνεργατικό πείραμα, μία καινοτόμα, νέα εκθεσιακή πρόταση, ένα ανοιχτό εργαστήριο από τα κάτω προς τα πάνω. Οπως αναφέρουν οι διοργανωτές πρόκειται για ένα «πλέγμα ομάδων σύμπραξης co-op (συνεργασίας) που οργανώθηκε και εργάζεται σε όλα τα στάδια της υλοποίησης της ελληνικής συμμετοχής στην Μπιενάλε της Βενετίας, η οποία περιλαμβάνει, πέραν της καθ’ εαυτής έκθεσης, την διεξαγωγή σειράς συμμετοχικών εργαστηρίων και εκδηλώσεων in situ».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News