Το Ναβαρίνο, όπως αποκαλούμε την περιοχή, βρίσκεται στο κέντρο-καράκεντρο της Θεσσαλονίκης. Λίγα μέτρα πάνω από την οδό Τσιμισκή, λίγα μέρα κάτω από την Εγνατία, είναι μια από τις πιο ζωηρές και νεανικές περιοχές της Θεσσαλονίκης. Ανέκαθεν ήταν.

Εκεί, ανάμεσα στις οκταόροφες πολυκατοικίες, τα καφέ και τις κρεπερί, υπάρχει ένας από τους σημαντικότερους ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους της Θεσσαλονίκης: το Ανακτορικό Συγκρότημα του Γαλερίου.

Ομως, από το 2011 ο χώρος παρέμενε κλειστός, λόγω έλλειψης φύλαξης. Αυτό ήταν όλο. Μετά τις συνταξιοδοτήσεις υπαλλήλων του υπουργείου Πολιτισμού και τις αποτυχημένες προσπάθειες να λειτουργήσει με μετατάξεις υπαλλήλων από τον ΟΣΕ, ο αρχαιολογικός χώρος έβαλε λουκέτο. Συνέπεια αυτού ήταν να υπάρχει ελλιπής καθαριότητα του αρχαιολογικού χώρου, φθορές και καταστροφές, κάτι που φυσικά προσθέτει μια εικόνα παρακμής στην περιοχή.

Ετσι, οι Θεσσαλονικείς υποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά και ανακούφιση την είδηση ότι ο χώρος θα ανοίξει την ερχόμενη Τρίτη, καθώς βρέθηκαν τα κονδύλια για φύλαξη και έγιναν οι προσλήψεις. «Πρόκειται για επτά φύλακες, οι οποίοι προσλαμβάνονται ως τον Απρίλιο, για τις χειμερινές ανάγκες του μνημείου. Ελπίζω ότι θα καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε φύλαξη και από το κονδύλι για το καλοκαιρινό πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού», λέει στο Protagon η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Αδάμ Βελένη.

Η κυρία Βελένη εξηγεί ότι τόσα χρόνια δεν ήταν δυνατόν να γίνουν προσλήψεις, καθώς «δίνεται προτεραιότητα σε προσωπικό για τις ανάγκες φύλαξης χώρων υψηλής επισκεψιμότητας, τόσο για λόγους προστασίας των αρχαιοτήτων όσο και για λόγους εισπρακτικούς. Οταν ένας χώρος δεν παρουσιάζει κίνηση, δυστυχώς φεύγει από τη λίστα των χώρων που θα προτιμηθούν».

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει οι Θεσσαλονικείς (πρώτοι απ’ όλους) να στηρίξουν το χώρο με την παρουσία τους. Πρόσφατα, τα μέλη ενός σωματείου που ιδρύθηκε το 2017 στη Θεσσαλονίκη και ασχολείται με την ανάδειξη των προβλημάτων του κέντρου της πόλης και την αναζήτηση λύσης μέσω των φορέων, είχε στείλει μια επιστολή στο Υπουργείο Πολιτισμού, ζητώντας να ανοίξει εκ νέου ο χώρος. Πρόκειται το σωματείο «Θεσσαλονίκη – ΕΠΙ-Κέντρω», έκφραση πολιτών οι οποίοι νιώθουν την ανάγκη να προασπίσουν το χώρο τους. «Είναι εύκολο να βάζεις μια υπογραφή από τον καναπέ», τονίζει η κυρία Βελένη. «Πρέπει, όμως, να στηρίξεις και το χώρο, τώρα που ανοίγει» και υπόσχεται ότι από την πλευρά της Εφορείας θα γίνονται κινήσεις προσέλκυσης πολιτών, όπως εκδηλώσεις και οργανωμένες ξεναγήσεις.

Οπως αναφέρεται στο site του υπουργείου Πολιτισμού: «Ο Γαλέριος καταγόταν από τη Δακία (τη σημερινή Σερβία), κατάφερε να αναρριχηθεί σε υψηλά αξιώματα μέσω της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας και του γάμου του με την κόρη του Διοκλητιανού. Μετά την επιτυχή έκβαση της εκστρατείας εναντίον των Περσών επιλέγει το 299 μ.Χ. ως έδρα του τη Θεσσαλονίκη. Στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ., ο Γαλέριος ξεκινάει ένα σημαντικό και, παράλληλα, μεγαλεπίβολο οικιστικό πρόγραμμα. Τα οικοδομήματα προορίζονταν, κυρίως, για προσωπική του χρήση. Το πρόγραμμα εντασσόταν σε μια προσπάθεια αναμόρφωσης της πόλης στα ανατολικά της όρια, που επέκτεινε για το σκοπό αυτό. Το συγκρότημα καταλάμβανε μια έκταση περίπου 150.000 τ.μ., τα κτίριά του ήταν διατεταγμένα σε ευθεία με άξονα από βορρά προς νότο, εκτεινόταν από τη Ροτόντα ως τη θάλασσα και από το ανατολικό τείχος της πόλης ως την περιοχή μεταξύ Πλατείας Ναυαρίνου – Αγίας Σοφίας και αποτελούσε το διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης. Το συγκρότημα περιελάμβανε τη Ροτόντα (ναός ή μαυσωλείο), τη θριαμβική αψίδα, το ανακτορικό σύνολο με προσαρτημένο σ’ αυτό το Οκτάγωνο, και τον Ιππόδρομο.

» Το Ανάκτορο του Γαλερίου βρίσκεται στην Πλατεία Ναυαρίνου της Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνει ένα κεντρικό περιστύλιο, αίθριο πλαισιωμένο από στοές με ψηφιδωτά, βασιλική, οκτάγωνο και Νυμφαίο. Πρόκειται για ένα από τα βασικά τετραρχικά συγκροτήματα, με συχνότατη μνεία στη βιβλιογραφία και το μοναδικό στην Ελλάδα. Η ανασκαφική έρευνα των δεκαετιών του 1950 και 1960 έφερε στο φως το νοτιοανατολικό τμήμα του ανακτόρου. Αποκαλύφθηκε ένα κεντρικό περίστυλο αίθριο, το οποίο πλαισιωνόταν στις τρεις πλευρές του από δωμάτια. Στοές με ψηφιδωτά δάπεδα απομόνωναν το αίθριο από τα υπόλοιπα κτίσματα. Μετά από σεισμό τον 5ο αι. μ.Χ. καταστρέφονται η νότια και δυτική στοά και ανακατασκευάζονται τα δάπεδα με μαρμάρινες πλάκες και χονδροψηφιδωτό».

Από το 1994 έως το 2006, έγινε το έργο αναστήλωσης και αποκατάστασης του συγκροτήματος. Για το έργο αυτό, απονεμήθηκε το 2008 στην 16η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων το βραβείο της Πανευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς Europa Nostra.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News