Θυμάμαι πριν πολλά χρόνια να έχω ξεμείνει με έναν καλό συνάδελφο παρακολουθώντας μια ημερίδα για την πρόοδο υλοποίησης του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ), στην Αθήνα με τη συμμετοχή πολλών τεχνοκρατών -ελεγκτών- εκ Βρυξελλών. Ημασταν ακόμη στον (προμνημονιακό) αστερισμό των δισεκατομμυρίων των ΚΠΣ που έρρεαν από τα κοινοτικά ταμεία και των μεγάλων έργων που άλλαξαν σίγουρα τον χάρτη στην Ελλάδα (ασχέτως εάν έχουν και τα δίκια τους όσοι πιστεύουν ότι υπήρχε δυνατότητα για ακόμη πιο ριζικό και συντονισμένο εκσυγχρονισμό). Βγαίνοντας λοιπόν εκείνο το ανοιξιάτικο απόγευμα από το κτίριο –αν θυμάμαι καλά επί της Λεωφ. Αμαλίας σε γραφεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής–  ένας κύριος, μιλώντας αγγλικά, μας έπιασε την κουβέντα. Ο κ. Χ λοιπόν, μεσαίο στέλεχος των Βρυξελλών μας είπε και τι δεν μας είπε…. Έβγαλε το παράπονο του ο άνθρωπος (κι εμείς, νεαροί δημοσιογράφοι τότε, βγάλαμε θέμα από το πουθενά) για τις καθυστερήσεις, τη γραφειοκρατία, τις αστοχίες της δημόσιας διοίκησης και τον κίνδυνο προστίμων για κάποια project του ΚΠΣ που «έτρεχαν» (τρόπος του λέγειν) κι άλλα πολλά…

Από τότε κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι. Πέρασαν μνημόνια, τρόικες, μπήκαμε αισίως στο ΕΣΠΑ (τον τέταρτο κύκλο των ΚΠΣ) μετά ήλθε η πανδημία που έφερε τα πάνω κάτω στην οικονομία. Έφερε όμως και μια πολύτιμη σανίδα σωτηρίας με το Ταμείο Ανάκαμψης από το οποίο η Ελλάδα προσδοκά –παράλληλα με το τρέχον ΚΠΣ– πάνω από 30 δισεκατομμύρια τα επόμενα χρόνια, για να ανακάμψει η οικονομία το ταχύτερο δυνατόν από το πλήγμα της πανδημίας. 

Κάπου εδώ κουμπώνει το «παράπονο» του κ. Χ στην Λεωφόρο Αμαλίας. 

Παρά τις ειλικρινείς προθέσεις όλων και την απόλυτη, επιβεβλημένη, ανάγκη για αυτά τα χρήματα, μια ιστορική, τελευταία ευκαιρία για τη χώρα, η συγκεκριμένη μάχη θα κριθεί -de facto- στην υλοποίηση. Αυτό δηλαδή που σε άλλους καιρούς, από άλλο πόστο, αλλά για αντίστοιχες αιτίες –σε έναν τουλάχιστον βαθμό—  η Κριστίν Λαγκάρντ επαναλάμβανε μονότονα: Implementation, implementation, implementation.   

«Στο Next Gen δεν υπάρχει κυριολεκτικά ούτε μια εβδομάδα, ούτε μια ημέρα, ούτε μια ώρα για χάσιμο. Το πρόγραμμα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί επί της ουσίας στο σύνολό του στον μισό χρόνο»

Σταχυολογώντας λοιπόν στοιχεία από την τοποθέτηση του αρμοδίου υφυπουργού Θεόδωρου Σκυλακάκη για το συνέδριο που διοργάνωσε ο Economist μπορεί κάποιος να αντιληφθεί γιατί το εγχείρημα του νέου Ταμείου Ανάκαμψης είναι πολλά υποσχόμενο αλλά η επιτυχία του αποτελεί πρόκληση ιστορικών διαστάσεων. 

Σύμφωνα λοιπόν με τον κ. Σκυλακάκη «το ΕΣΠΑ έχει μεγάλη ευελιξία και άφθονο διαθέσιμο χρόνο. Από τον αρχικό σχεδιασμό μέχρι την τελευταία πληρωμή περνά σχεδόν μια δεκαετία. Στο Next Gen δεν υπάρχει κυριολεκτικά ούτε μια εβδομάδα, ούτε μια ημέρα, ούτε μια ώρα για χάσιμο. Το πρόγραμμα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί επί της ουσίας στο σύνολό του στον μισό χρόνο σε σχέση με το ΕΣΠΑ και οι δυνατότητες αναθεώρησής του είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Οι ταχύτητες που πρέπει να πετύχουμε είναι συνεπώς διπλάσιες ή τριπλάσιες σε σχέση με ό,τι έχει η ελληνική διοίκηση συνηθίσει και πρέπει να τις πετύχουμε απορροφώντας ταυτόχρονα το νέο ΕΣΠΑ».

«Μιλάμε για τεράστιων απαιτήσεων προσπάθεια που πρέπει να φέρουμε -και θα φέρουμε- εις πέρας», εκτίμησε σημειώνοντας πως «το κλειδί για να πετύχουμε είναι ο πολύ σφιχτός και ποιοτικός αρχικός σχεδιασμός και η διαφάνεια στην υλοποίηση. Επίσης σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει και η κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα με τη μορφή σοβαρών αντίστοιχων δικών του επενδύσεων έτσι ώστε να δημιουργούμε τα σωστά κίνητρα στη διάρκεια της απορρόφησης. Αν ξοδεύεις πολλά δικά σου χρήματα και λαμβάνεις και μια μικρή επιδότηση από το κράτος τότε έχεις κάθε λόγο να τα ξοδέψεις όλα τα χρήματα της επένδυσης με τρόπο οικονομικά αποτελεσματικό». Όπως δε τόνισε το project αφορά όλους: Από τους πολιτικούς μέχρι τους συνδικαλιστές, τις δικαστικές διαδικασίες, τους δημοσίους υπαλλήλους αλλά και τις επιχειρήσεις «που θα αναλάβουν τα έργα και προμήθειες του δημοσίου που πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το κλειδί της επιτυχίας τους δεν θα το βρουν στις αίθουσες των δικαστηρίων όπου κρίνονται οι κάθε είδους προσφυγές αλλά στα εργοτάξια των έργων που θα αρχίσουν να υλοποιούνται».  

Αυτά και αρκετά άλλα που φαίνεται πως βρίσκονται στο τραπέζι της κυβέρνησης είναι μια συνταγή. 

Επιτυχίας; 

Θα δείξει αλλά σίγουρα δεν μιλάμε για έναν δρόμο στρωμένο με ροδοπέταλα. 

Η χώρα παραμένει ελλειμματική. Όχι μόνο από δημοσιονομική σκοπιά. Παραμένει ελλειμματική ως προς την αποτελεσματικότητα και την επιχειρησιακή ετοιμότητα της δημόσιας διοίκησης, την γραφειοκρατία (και την διαφθορά), των χρονοβόρων δικαστικών διαδικασιών αλλά και ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αρκετών εκπροσώπων της ελληνικής επιχειρηματικότητας που μπορεί να έχει κάνει άλματα παραμένει όμως σε έναν τουλάχιστον βαθμό δέσμια της λογικής του Δημοσίου.  

Είναι επίσης βέβαιο ότι από τα λόγια στην πράξη η απόσταση είναι παραδοσιακά τεράστια. Και εάν αυτή τη φορά επιτύχουμε να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο βαθμό δωρεάν χρήμα που μας δίνει η Ευρώπη για να αναπτυχθούμε στη βάση ενός σχεδίου που θα έχει ισχυρά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, θα μιλάμε σίγουρα για μια επανάσταση. Για τα δικά μας δεδομένα. 

Δεν χωρά αμφιβολία όμως —και για αυτό μας προειδοποιούν αρμόδιοι και μη, εντός και εκτός συνόρων— πως η επιτυχία στην αξιοποίηση αυτών των χρημάτων και στον (νέο) εκσυγχρονισμό της χώρας δεν μπορεί να αποτελεί απλώς επιλογή. Αποτελεί απόλυτη ανάγκη. 

Κατ’ αρχάς επειδή χρειαζόμαστε κάθε διαθέσιμο ευρώ για να μπορέσουμε κάποια στιγμή να γυρίσουμε στην οικονομική θέση που μας βρήκε η πανδημία το 2019 (μακάρι το 2022). 

Κατά δεύτερον γιατί εμείς δεν έχουμε να ξεπεράσουμε μόνον τις επιπτώσεις της πανδημίας. Έχουμε να καλύψουμε και ένα τεράστιο επενδυτικό κενό που μας κληροδότησε η προηγούμενη δεκαετής κρίση. 

Κατά τρίτον και σημαντικότερο επειδή αυτή τη φορά αν δεν απορροφούμε τα κονδύλια, το πιθανότερο είναι πως δεν θα τα έχουμε για πολύ στη διάθεσή μας με προγράμματα-γέφυρες και άλλες «αλχημείες» καθώς μιλάμε για ένα νέο πρόγραμμα διαφορετικής αρχιτεκτονικής.  

Το Next Gen συνδυάζει μεταρρυθμίσεις και η αποπληρωμή του γίνεται στη βάση ποσοτικών στόχων και οροσήμων η αποτελεσματική και έγκαιρη υλοποίηση των οποίων οδηγεί σε εκταμιεύσεις σύμφωνα με τους προϋπολογισμούς που έχουν εγκριθεί.  

Είναι βέβαιο πως κανείς σε τέτοιες συνθήκες δεν θα χαριστεί με παρατάσεις σε μια χώρα που ενώ της δίνουν δωρεάν χρήμα για να στηρίξει την οικονομία της και να εκσυγχρονιστεί βάσει των προκλήσεων της νέας εποχής, προς ένα πράσινο, ψηφιακό αναπτυξιακό μοντέλο, δεν θα το πράξει. 

Θα το χάσει. 

Ειδικά όταν πρόκειται για χρήμα από το κοινό Ταμείο, πάνω από το οποίο πολλά «γεράκια» του σκληρού πυρήνα του ευρώ έχουν ήδη ξεκινήσει να κόβουν βόλτες…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News