«Αν δεν έχεις κάτσει στο τραπέζι με το ΔΝΤ με το χρόνο να τελειώνει δεν καταλαβαίνεις τι εστί βερίκοκο», μου έλεγε προ ημερών υπουργός Οικονομικών προηγούμενης κυβερνήσης που είχε διαπραγματευτεί με το Ταμείο όταν εκείνο βρισκόταν σε ρόλο ισότιμο με τα άλλα στελέχη της τότε τρόικας.

Θα βιώσει άραγε αυτές τις στιγμές και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος; Η απάντηση είναι μάλλον ναι. Οι πληροφορίες πυκνώνουν και πληθαίνουν το τελευταίο διάστημα ότι το ΔΝΤ θα ενεργοποιήσει το πρόγραμμά του πριν την κρίσιμη διαπραγμάτευση στο Hilton που θα αρχίσει τον Μάιο.

Αυτό σημαίνει ότι θα φύγει από το πίσω κάθισμα όπου βρίσκεται σε όλη τη διάρκεια της θητείας των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ και θα μπορεί (αν θέλουν τα μέλη του Eurogroup) να γίνει ρυθμιστής των εξελίξεων.

Γιατί;  Η απάντηση είναι ότι για άλλη μια φορά το έλλειμμα αξιοπιστίας της ελληνικής κυβέρνησης, παρά την ρομαντική έως ειδυλλιακή εικόνα που φιλοτεχνεί ο Επίτροπος Μοσκοβισί. Το έλλειμμα αξιοπιστίας οδηγεί τα μέλη του Eurogroup, δηλαδή τις βόρειες χώρες και τη Γερμανία που ετοιμάζονται να δώσουν στην Ελλάδα μια -έστω περιορισμένη- ελάφρυνση χρέους στην επιλογή του «αξιόπιστου ελεγκτή».

Πιο απλά θέλουν ένα θεσμό με εμπειρία ο οποίος θα διασφαλίζει ότι η κυβέρνηση μετά τις 20 Αυγούστου που θα τελειώσει το τρίτο μνημόνιο δεν θα αρχίσει να ξηλώνει τις μεταρρυθμίσεις, να προσλαμβάνει στο Δημόσιο κομματική πελατεία εν όψει εκλογών, να αυξάνει τον κατώτατο μισθό ή να ακυρώνει τα ψηφισμένα μέτρα μείωσης των συντάξεων και του αφορολόγητου.

Αυτή είναι και η βασική παρενέργεια της στάσης που τηρεί η Κομισιόν τα τελευταία δύο χρόνια, κλείνοντας για παράδειγμα τα μάτια στην αύξηση το Δημοσίου και στους κομματικούς διορισμούς, και παρουσιάζοντας μία ειδυλλιακή πραγματικότητα η οποία (παρότι πανηγυρίζεται από το ΑΠΕ και την ΕΡΤ) δεν πείθει τους ίδιους τους Ευρωπαίους.

Αυτό σημαίνει ότι τον Μάιο του ΔΝΤ θα είναι ισχυρό τις διαπραγματεύσεις. Και στην Ουάσιγκτον το έχουν καταλάβει. Το κατάλαβε μάλιστα και ο Επίτροπος Μοσκοβισί όποιος έσπευσε (επί της ουσίας) την περασμένη Δευτέρα να ζητήσει από το Ταμείο να μην απαιτεί την μείωση του αφορολόγητου από την 1.1.2019.

Μπαϊράκι για τις τράπεζες

Ομως αυτό το ζήτημα, το αν το αφορολόγητο θα κοπεί το 2019 ή το 2020 δεν είναι το βασικό για το ΔΝΤ και ίσως είναι και ένα χαρτί που μπορεί να το τραβήξει και πίσω σε μια τελική διαδικασία συμβιβασμού με τους Ευρωπαίους για τα υπόλοιπα ανοιχτά μέτωπα.

Κύριο θέμα είναι οι τραπέζες. Μετά τις ανακοινώσεις της Παρασκευής για τις νέες κατευθυντήριες γραμμές ως προς την εμπλοκή του ΔΝΤ σε χώρες-μέλη της Ευρωζώνης και των άλλων τριών νομισματικών ενώσεων, οι οποίες θα ισχύσουν άμεσα, το Ταμείο επανέρχεται σε ρυθμούς αντιπαράθεσης με τους ευρωπαίους για τις ελληνικές τράπεζες. Οι πληροφορίες υπήρχαν από τις προηγούμενες ημέρες αλλά το «χαρτί» αυτό τις επιβεβαιώνει.

Για να μην πολυλογούμε το μήνυμα είναι ότι τα stress test των ελληνικών τραπεζών δεν δεσμεύουν το ΔΝΤ. Αρα όταν θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα από την Ευρωπαΐκή Κεντρική Τράπεζα στις 5 Μαΐου το Ταμείο θα μπορεί να πει τη δική του άποψη και να πιέσει το Eurogroup να δεχτεί τις απαιτήσεις του αν θέλει να το έχει μέσα στο πρόγραμμα και να ελέγχει την τήρηση των μεταρρυθμίσεων.

Μα ποιο είναι το πρόγραμμα, θα μου πείτε, αφού βγαίνουμε από το μνημόνιο; Το πρόγραμμα είναι αυτό που προανήγγειλε με δηλώσεις του ο νέος υπουργός οικονομικών της Γερμανίας Ολαφ Σολτς σε συνέντευξή του στην Süddeutsche Zeitung. Το μήνυμα ήταν ξεκάθαρο: η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων είναι όρος για την ελάφρυνση του χρέους. Επομένως αυτό σημαίνει ότι αντί για δόσεις θα παίρνουμε ελάφρυνση του χρέους σε δόσεις ανάλογα με την τήρηση των μεταρρυθμίσεων. Αυτό σημαίνει επίσης ότι κάποιος πρέπει να ελέγχει την τήρηση των μεταρρυθμίσεων και αυτός ο κάποιος, πέρα από την Κομισιόν που σπατάλησε μόνη της την αξιοπιστία της σε μεγάλο βαθμό στα μάτια του Eurogroup, θα είναι το ΔΝΤ. Το οποίο θα αναγκαστεί να προσκαλέσει τουλάχιστον σε τεχνικό ρόλο (αυτό είναι το καλό σενάριο) βάζοντας την υπογραφή του για άλλη μια φορά ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος μέχρι τις 20 Αυγούστου έτσι ώστε να συμπηχθεί το νέο πλαίσιο που για τη χώρα στην μετά το τρίτο μνημόνιο εποχή.

Και τι θα πει το ΔΝΤ για τις τράπεζες; Παρότι τονίζει ότι «δεν υπάρχουν ανησυχίες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην Ελλάδα» όλοι θυμούνται ότι τον Ιούλιο του 2017 έλεγε ότι πρέπει να υπάρξει «μαξιλάρι ασφαλείας» 10 δισ. ευρώ. Το περσινό καλοκαίρι ζητούσε μετ επιτάσεως να γίνει ανάλυση της ποιότητας του ενεργητικού (Asset Quality Review) των τραπεζών για να υποχωρήσει -τακτικά όπως αποκαλύπτεται τώρα- αργά πέρυσι το φθινόπωρο.

Διαβάζοντας κάνεις μία και μόνο φράση από τους νέους κανόνες για τη συμμετοχή του ΔΝΤ σε χώρες που ανήκουν στην νομισματική ένωση (τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια) καταλαβαίνει ότι φωτογραφίζουν την περίπτωση της Ελλάδας και αυτό που πρόκειται να συμβεί το Μάιο. Για να το κάνουμε ακόμη πιο λιανά το Ταμείο λέει ότι αν δεν ικανοποιηθεί και η δική του άποψη για το τι πρέπει να γίνει για τις ελληνικές τράπεζες, αυτό που θέλουν οι Γερμανοί και το Eurogroup, δηλαδή να μείνει εδώ και να ελέγχει τις μεταρρυθμίσεις δεν μπορεί να γίνει διότι δεν το επιτρέπουν οι νέοι του κανόνες!

Δεν καλύπτεται δηλαδή από την άποψη ενός άλλου θεσμού, ακόμη και κορυφαίου όπως η Ευρωπαΐκή Κεντρική Τράπεζα για τα συμβαίνοντα στον χρηματοπιστωτικό τομέα μίας χώρας στην οποία καλείται να εμπλακεί ή να συνεχίσει μα εμπλέκεται.

Η έκθεση που συνοδεύει τους νέους κανόνες εμπλοκής της Παρασκευής το λέει διπλωματικά αλλά πιο ξεκάθαρο αλήθεια δεν θα μπορούσε να γίνει: «Σε περίπτωση που το Ταμείο εξετάσει μια νέα δανειακή συμφωνία ή τη συνέχιση υφιστάμενης με ένα μέλος νομισματικής ένωσης και υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το Ταμείο δεν θα παράσχει τη διαθέσιμη χρηματοδότηση εάν δεν είναι βέβαιο, με βάση τη δική του ανάλυση και κρίση, για την κατάσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και για το ότι οι προτεινόμενες δράσεις κατά τη διάρκεια του προγράμματος που υποστηρίζεται από το Ταμείο θα αποκαταστήσουν την αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Κατά συνέπεια, θα χρειαστεί κάποια μορφή διασφάλισης σε επίπεδο νομισματικής ένωσης για να μπορέσει το Ταμείο να δανείσει» σημείωνει το ΔΝΤ.

Το ερώτημα είναι πόσο προετοιμασμένη είναι κυβέρνηση για αυτή την διαπραγμάτευση καθώς πλέον το αφήγημα του clean exit δεν έχει εξαφανιστεί απλώς από τις καφενειακού τύπου συζητήσεις και τα non paper του Μάξιμου αλλά και από την επίσημη φρασεολογία όλων των βασικών παικτών του προγράμματος.

Ίσως η πιο χαρακτηριστική φράση να είναι αυτή που είπε σε συνομιλητή του ο Ντέκλαν Κοστέλο της Κομισιόν πριν από λίγες ημέρες. Όταν τον ρώτησε κάποιος στους Δελφούς αν θα προλάβει Ελλάδα να τελειώσει τα προαπαιτούμενα και να αποφύγει την παράταση του τρέχοντος προγράμματος ο Κοστέλο απάντησε: «Τι να σου απαντήσω; Το βέβαιο είναι ότι μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά καθώς ποτέ στην Ελλάδα δεν έχει ολοκληρωθεί κανονικά κάποιο πρόγραμμα».

Κάπως έτσι από την Τετάρτη το βράδυ κύκλοι της Κομισιόν δίνουν επίσημα τη γραμμή ότι «εμείς μιλάμε για ολοκλήρωση του προγράμματος όχι για καθαρή έξοδο»…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News