Πριν από ένα αιώνα το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν η μεγαλύτερη αυτοκρατορία και παγκόσμια δύναμη, καθώς η έκτασή της περιελάμβανε το ένα τέταρτο της συνολικής έκτασης του πλανήτη σε στεριά και θάλασσα και περίπου 458 εκατομμύρια πληθυσμού. Η ευρεία επιρροή της γλώσσας, του πολιτισμού αλλά και της πολιτικής ηγεμονίας ήταν έκδηλη, για αυτό και στην ακμή της κυριαρχίας του ΗΒ υπήρχε η παραδοχή ότι «ο ήλιος δεν δύει ποτέ στην Βρετανική Αυτοκρατορία» αφού σε κάποια από τα εδάφη της ανά την υφήλιο ο ήλιος ήταν λαμπερός. Σήμερα, εκατό χρόνια μετά η χώρα έχει περιοριστεί στα νησιωτικά εδάφη της διατηρώντας μόνο κάποιες κτήσεις με μεγάλη στρατηγική σημασία όπως η Χερσόνησος του Γιβραλτάρ και τα νησιά Φώκλαντ, ενώ παραμένει η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη.

Έχοντας σπουδάσει και εργαστεί στο όμορφο νησί, η εικόνα που βλέπουμε στις οθόνες μας τον τελευταίο καιρό μετά την Brexit εποχή είναι άκρως απογοητευτική και χαοτική σε πολλαπλά επίπεδα. Αρχικά, όλοι θυμόμαστε στο ξέσπασμα της πανδημίας τους νοσηλευτές να μην έχουν κατάλληλο ενδυματολογικό ιατρικό εξοπλισμό και αναγκάζονταν να φορούν σακούλες σκουπιδιών για να προστατεύονται. Ως εκ τούτου, η κατάρρευση του συστήματος δημόσιας υγείας λόγω του πρωτοφανούς αντίκτυπου της πανδημίας είναι πραγματικότητα καθώς κλυδωνίζεται η ποιότητα παροχής υπηρεσιών υγείας και οι καθυστερήσεις για τακτικά χειρουργεία είναι τραγικές. Η αναμονή είναι μακράς διαρκείας δύο ή τριών ετών με τους πολίτες να βρίσκονται σε πλήρη αδιέξοδο καθώς αναγκάζονται να πάρουν δάνεια για να πληρώσουν το κόστος χειρουργικών επεμβάσεων πολλών χιλιάδων λιρών σε ιδιωτικά νοσοκομεία.

Η παρακμιακή εικόνα συνεχίζεται με τις αιματηρές συγκρούσεις στα πρατήρια βενζίνης λόγω της τεράστιας έλλειψης καυσίμων στη χώρα με σοβαρές επιπτώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, ιδιαίτερα στα καταστήματα τρόφιμων. Τα προβλήματα φαίνεται να μην έχουν τέλος, αφού οι οδηγοί βυτιοφόρων και οι εργαζόμενοι χαμηλής ειδίκευσης όπως στην καθαριότητα είναι δυσεύρετοι. Υπενθυμίζω, σημαντικό διακύβευμα του Brexit ήταν το μεταναστευτικό με αποτέλεσμα οι νέοι αυστηροί κανόνες μετανάστευσης να οδηγήσουν στη μαζική φυγή ευρωπαίων εργαζόμενων δημιουργώντας χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας. Η δε κυβέρνηση βρίσκεται σε απόγνωση και εξαναγκάζεται να εκπαιδεύσει στρατιωτικό προσωπικό για να καλυφθούν το συντομότερο δυνατό οι θέσεις εργασίας οδηγών βυτιοφόρων.

Παράλληλα, ο κίνδυνος της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είχε ήδη αρχίσει να αυξάνεται πριν από την κρίση, παρά το άνευ προηγουμένου χαμηλό ποσοστό ανεργίας με αποτέλεσμα σήμερα, να υπάρχει γεωμετρική αύξηση των εργαζόμενων φτωχών και υψηλά ποσοστά παιδικής φτώχειας. Οι δε προβλέψεις είναι δυσοίωνες καθώς είναι περιορισμένες οι προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης των ατόμων με χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας που τελικά επηρεάζουν αρνητικά τόσο την παραγωγικότητα όσο και τη φτώχεια, εάν συνυπολογίσουμε ότι η οικονομία του ΗΒ κατά μεγάλο ποσοστό βασίζεται στις υπηρεσίες. Δυστυχώς, ολέθριες επιπτώσεις λόγω Βrexit έχουν υποστεί και τα βρετανικά πανεπιστήμια. Υπάρχουν απώλειες στη χρηματοδότηση για έρευνα από την ΕΕ που πυροδοτούν αδυναμία συνεργασιών για έρευνα, μειώσεις διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού και ελαχιστοποίηση νέων φοιτητών λόγω του τριπλασιασμού των διδάκτρων.

Επιπρόσθετα, η υπαρξιακή κρίση του ΗΒ είναι προ των πυλών αφού η Βόρειος Ιρλανδία και Σκωτία φλερτάρουν με την πιθανότητα της απόσχισης από το Λονδίνο. Για τη μεν Βόρεια Ιρλανδία, η αδικία της διαμέλισης του νησιού από τη Βρετανική κυβέρνηση πρέπει να διορθωθεί για τη δε Σκωτία, λόγω της ριζικής διαφωνίας των Σκωτσέζων με το Brexit. Πράγματι, το Brexit έφερε ανατροπή και στην προνομιακή θέση του Λονδίνου ως το κεντρικό Ευρωπαϊκό Χρηματοπιστωτικό Κέντρο αποδυναμώνοντας την περίοπτη θέση του City. Δημιουργήθηκε μια πολλαπλασιαστική δυναμική που ώθησε στη μετακόμιση χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και άλλων επενδύσεων σε χώρες της Ευρωζώνης με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν περισσότερα από ένα χρηματοοικονομικά κέντρα στην Ευρώπη.

Συμπερασματικά, ο σοβινισμός της μεγάλης αυτοκρατορικής δύναμης και ο λαϊκισμός των πολιτικών δυνάμεων που οδήγησε στην έξοδο του ΗΒ από την ΕΕ έχει φέρει τη χώρα σε ελεύθερη πτώση με επιβλαβείς συνέπειες για την αρμονικότερη ισορροπία ατομικής και κοινωνικής ευημερίας. Το αισιόδοξο σενάριο είναι ότι αργά ή γρήγορα οι φίλοι μας Βρετανοί θα βρουν σταθερό βηματισμό και μια νέα θέση στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα. Μια θέση σαφώς πιο αδύναμη από την επιβλητική ηγεμονία που απόλαυσαν στον πλανήτη πριν από ένα αιώνα, μια θέση με μειωμένη κυριαρχική επήρεια και πολιτισμική επιρροή γιατί «ο ήλιος έδυσε στο Ηνωμένο Βασίλειο».

* Η Κωνσταντία Τέκα-Ευσταθίου είναι Πολιτικός Επιστήμων  

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News