Ο Μίλοραντ Ντόντικ, στα 62 του, είναι βασικό πρόσωπο στην πολιτική σκηνή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εδώ και τρεις δεκαετίες, όσες μετρά ως ανεξάρτητη η βασανισμένη αυτή επαρχία της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Μπορεί ο κάποτε αγαπημένος πολιτικός της Δύσης να γίνει αυτός που οδηγεί την εύθραυστη χώρα του στη διάλυση;

Ο ίδιος, μιλώντας στον Guardian, επιμένει ότι τα σχέδιά του  δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με όσα του καταμαρτυρούν. Παίζει αντίθετα το «χαρτί» της ξένης επιρροής που τόσο απασχολεί τη Δύση: αν, όπως λέει, προχωρήσουν οι δυτικές χώρες σε κυρώσεις, θα στραφεί στην Κίνα για την προσέλκυση επενδυτών, ενώ αφήνει να εννοηθεί ότι θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν «πολύ  σύντομα».

«Μου αρέσει αυτό», εξηγεί και προσθέτει: «Όταν θα πάω στον Πούτιν δεν θα υπάρχουν απαιτήσεις. Θα πει απλώς ‘πώς μπορώ να βοηθήσω;’. Ο,τι και αν συζήτησα μαζί του, ποτέ δεν εξαπατήθηκα. Τα ίδια λέει και ο Σι Τζινπίνγκ ‘αν μπορώ να βοηθήσω σε κάτι, εδώ είμαι’».

Ο Ντόντικ έχει απειλήσει ότι θα αποσύρει το σερβικό κομμάτι της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από τους κρατικούς θεσμούς, όπως την Εφορία, το δικαστικό σώμα, την υπηρεσία πληροφοριών, ακόμη και τον εθνικό στρατό, για να δημιουργήσει μια σερβική δύναμη. Για εξωτερικούς παρατηρητές, αυτή η απόσχιση δυναμιτίζει την ειρηνευτική συμφωνία του Ντέιτον του 1995 που τερμάτισε τον πολύνεκρο εμφύλιο.

Η χώρα αποτελείται πλέον από δύο οντότητες: την Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, η οποία τελείται κυρίως από βόσνιους μουσουλμάνους και Κροάτες και τη Σερβική Δημοκρατία. Η προεδρία είναι τριμερής και αποτελείται από αντιπροσώπους των τριών κοινοτήτων.

Στη νομοθετική εξουσία μετέχει και το Γραφείο του Υπατου Αρμοστή που εποπτεύει την τήρηση της ειρηνευτικής συμφωνίας, αρμοδιότητα που είχε ενεργοποιήσει ο Πάντι Ασνταουν (πρώην ηγέτης των βρετανών Φιλελεύθερων Δημοκρατών). Το ίδιο έπραξε και ο Βαλεντίν Ινζκο που κατείχε το αξίωμα μέχρι το καλοκαίρι, ο οποίος κήρυξε παράνομη την άρνηση της γενοκτονίας. Αυτή η τελευταία πρωτοβουλία οδήγησε τον Ντόντικ στην απόφαση να αποσύρει τη Σερβική Δημοκρατία από τους θεσμούς.

Ο σέρβος ηγέτης δηλώνει στον Guardian ότι πιστεύει μεν στο Ντέιτον αλλά και ότι την εξουσία του σφετερίζεται ένας μη εκλεγμένος ξένος που πέρασε περίπου 140 νόμους χωρίς δημοκρατική εντολή. Επιρρίπτει ευθέως –και αρκετά γλαφυρά- ευθύνες σε «τέσσερις ξένους», τον αρμοστή και τρεις διορισμένους δικαστές του συνταγματικού δικαστηρίου.

Εν τω μεταξύ, εδώ και τέσσερα χρόνια ο Ντόντικ δεν μπορεί να επισκεφτεί τις ΗΠΑ ενώ έχουν παγώσει και περιουσιακά του στοιχεία  στη χώρα. Όπως λέει, δεν πτοείται από κυρώσεις: «Φυσικά και δεν είμαι αδιάφορος, αλλά δεν εκλέχτηκα για να είμαι δειλός».

Οι προτάσεις του ωστόσο, όπως αυτή για τον στρατό της σερβικής κοινότητας ή περιορισμό στο μισό του υπάρχοντος εθνικού στρατού, ακροβατούν στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην ερμηνεία του Ντέιτον και στην πρόθεση απόσχισης.

Αλλά πάντως δεν θέλει να αποτύχει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπως λέει, διαπιστώνει ωστόσο ότι η ισορροπία που επέβαλε η συνθήκη έχει διαταραχθεί – και για αυτό επιρρίπτει ευθύνες στον Ασντάουν.

Οσο για την Σρεμπρένιτσα, όπου το 1995 είχαν σφαγιαστεί 8.000 βόσνιοι μουσουλμάνοι, ο Ντόντικ δεν μιλά ανοιχτά για γενοκτονία: «Κανένας δεν αρνείται ότι εκεί έγινε ένα έγκλημα, αλλά είναι αλήθεια ότι δεν ειπώθηκε όλη η αλήθεια», εξηγεί στη βρετανική εφημερίδα.

Για το μέλλον, ο Ντόντικ θέλει  η χώρα του να ενταχτεί στην ΕΕ, παρότι χώρες όπως η Γαλλία και η Ολλανδία διαφωνούν – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το βλέπει και σαν κάτι που θα συμβεί ούτως ή άλλως. «Δεν νομίζω ότι είμαι ο κακός» αποτιμά εντέλει τον εαυτό του, «νομίζω ότι είμαι πολύ ρεαλιστής».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News