Η επέτειος των 50 ετών από την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη έχει ανασύρει πλήθος από περισσότερο αλλά και λιγότερο γνωστές ιστορίες όχι μόνο για την αποστολή Apollo 11 που έγραψε ιστορία αλλά γενικότερα για την διαστημική αναμέτρηση ΗΠΑ-ΕΣΣΔ στην καρδιά του Ψυχρού Πολέμου. Αυτή ήταν άλλωστε που οδήγησε τελικά στην κατάκτηση της Σελήνης από τον άνθρωπο.

Μια από τις λιγότερο φωτισμένες ιστορίες είναι και αυτή που θέλει τον πρώτο αμερικανό πρόεδρο που μίλησε για κατάκτηση της Σελήνης, τον Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, να έχει προσπαθήσει να έρθει σε συμφωνία με τους Σοβιετικούς ώστε η πρώτη επανδρωμένη αποστολή εκεί να γίνει από κοινού από τις δύο παγκόσμιες υπερδυνάμεις.

Οι φήμες

Οι Σοβιετικοί είχαν κερδίσει τον πρώτο γύρο της διαστημικής αναμέτρησης έχοντας στείλει πρώτοι στο Διάστημα τεχνητούς δορυφόρους αλλά και τον πρώτο άνθρωπο που βγήκε από την ατμόσφαιρα του πλανήτη μας. Οι ΗΠΑ την ίδια περίοδο βίωναν σημαντικές αποτυχίες στο διαστημικό τους πρόγραμμα και ο Τζον Κένεντι αποφάσισε να κάνει την υπέρβαση θέτοντας ένα φαινομενικά μη ρεαλιστικό στόχο. Το 1961, έναν χρόνο μετά την εκλογή του στην προεδρία, σε ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Ράις, στο Χιούστον, ενώπιον 30 χιλιάδων ατόμων, είπε το ιστορικό «Επιλέγουμε να πάμε στην Σελήνη». Η NASA δεν ήταν έτοιμη για τέτοια πρόκληση αλλά και, γενικότερα, η τότε τεχνολογική πρόοδος δεν επέτρεπε σε καμία περίπτωση ένα τέτοιο εγχείρημα.

Επιπλέον, ο Κένεντι είχε θέσει ένα ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο ανακοινώνοντας ότι η κατάκτηση της Σελήνης θα πρέπει να γίνει πριν από την έλευση του 1970. Ως γνωστόν 400 χιλιάδες άνθρωποι εργάστηκαν χωρίς καμία διακοπή ώστε στις 20 Ιουλίου του 1969 ο Νιλ Αρμστρονγκ να κάνει το περίφημο «μικρό βήμα για τον άνθρωπο αλλά γιγαντιάιο άλμα για την ανθρωπότητα» στην επιφάνεια της Σελήνης. Ο θρίαμβος των ΗΠΑ ήταν δεδομένος και η αποστολή Apollo 11 υποχρέωσε τους Σοβιετικούς να υποχωρήσουν σε πρώτη φάση και να επανακαθορίσουν τους στόχους τους για την διαστημική τους παρουσία.

Όμως κάποια στιγμή κυκλοφόρησαν κάποιες φήμες ότι ο Τζον Κένεντι είδε την προσπάθεια κατάκτησης της Σελήνης ως μια καλή ευκαιρία για να έρθουν πιο κοντά οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ και, γιατί όχι, να συνεργαστούν από κοινού στην επίτευξη αυτού του στόχου. Η φημολογία αναφέρει ότι ο Κένεντι έκανε προσωπικά ο ίδιος την σχετική πρόταση στον τότε Σοβιετικό ηγέτη Νικίτα Χρουστσόφ. Δεν έχει αναφερθεί αν η (υποτιθέμενη) πρόταση έγινε επειδή ο Κένεντι ήθελε να αποφύγει το ενδεχόμενο να πάνε οι Σοβιετικοί πρώτοι στην Σελήνη ή αν ο JFK είδε την κόντρα για το Διάστημα ως μια ευκαιρία να προσεγγίσει πολιτικά το Κρεμλίνο και να ξεκινήσει μια προσπάθεια συνεννόησης στα διάφορα θέματα που αποτελούσαν σημεία αντιπαράθεσης των δύο υπερδυνάμεων.

Οι μαρτυρίες

Ο Σεργκέι Χρουστσόφ, γιος του Νικήτα Χρουστσόφ, διδάκτορας τεχνικών επιστημών, ο οποίος ζει εδώ και τριάντα χρόνια στις ΗΠΑ, έχει μιλήσει τα τελευταία χρόνια για διάφορα θέματα που αφορούσαν τις σκέψεις αλλά και ορισμένες αποφάσεις που είχε πάρει ο πατέρας του όσο βρισκόταν στην εξουσία. Ανάμεσα στα άλλα έχει υποστηρίξει ότι πράγματι ο Κένεντι πρότεινε στον πατέρα του να γίνει κοινή επανδρωμένη αποστολή στην Σελήνη. Σύμφωνα με τον Σεργκέι Χρουστσόφ ο πατέρας του αρνήθηκε επειδή φοβόταν ότι η συνεργασία αυτή θα αποκάλυπτε στους αμερικανούς τις δυνατότητες και την τεχνολογία που είχε αναπτύξει η ΕΣΣΔ στον διαστημικό τομέα και κατ’ επέκταση θα αποκαλύπτονταν οι (κατά τον υιό Χρουστσόφ) σοβαρές αδυναμίες του διαστημικού προγράμματος της χώρας.

Όμως η πιο σημαντική μαρτυρία σε αυτή την ιστορία έρχεται στην επέτειο των 50 ετών από την αποστολή Apollo 11. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμα της η Daily Mail, o αμερικανός ιστορικός Τζον Λόνγκστον, πρώην μέλος τoυAdvisory Council της NASA και ιδρυτής του Ινστιτούτου Διαστημικής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον, υποστηρίζει ότι ο JFK επιθυμούσε διακαώς την συνεργασία με τους Σοβιετικούς. Σύμφωνα με τον Λόνγκστον ο JFK έκανε πρόταση διαστημικής συνεργασίας στον Χρουστσόφ μόλις δέκα hμέρες μετά την ιστορική του ομιλία στο Χιούστον το 1962 όπου έθεσε τον στόχο της κατάκτησης της Σελήνης. Σύμφωνα με τον Λόνγκστον, ο Κένεντι, σε συνάντηση που είχε με τον Χρουστσόφ, του είπε: «Γιατί δεν το κάνουμε μαζί;» για να λάβει αρνητική απάντηση από τον σοβιετικό ηγέτη.

Ο Λόνγκστον υπενθυμίζει επίσης την ομιλία που έκανε ο JFK στον ΟΗΕ, τον Σεπτέμβριο του 1963, δύο περίπου μήνες πριν δολοφονηθεί,  στην οποία επανέλαβε δημόσια αυτή την φορά την πρόταση του για συνεργασία στους Σοβιετικούς. «Υπάρχει χώρος για συνεργασία, για να ενώσουμε τις δυνάμεις μας στην διαστημική εξερεύνηση αλλά και για να θέσουμε από κοινού κανόνες σε αυτόν τον τομέα. Γιατί λοιπόν το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στην Σελήνη να είναι υπόθεση ενός ανταγωνισμού ανάμεσα σε χώρες; Γιατί οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ να μην συνεργαστούν στην οργάνωση διαστημικών αποστολών;» ήταν τα λόγια του Κένεντι εκείνη την ημέρα. Πρόκειται για ένα μέρος της συγκεκριμένης ομιλίας το οποίο είναι η αλήθεια ότι έχει εν πολλοίς ξεχαστεί και δεν γίνεται αναφορά σε αυτό.

«Εγώ πιστεύω ότι ο Κένεντι ήταν ειλικρινής. Αλλοι θεωρούν ότι ήταν μια κίνηση προπαγάνδας» λέει ο Λόνγκστον που εκτιμά ότι ο Κένεντι επιζητούσε την συνεργασία, από την μια πλευρά για να μοιραστεί το τεράστιο κόστος του εγχειρήματος και, από την άλλη, επειδή έβλεπε σε μια πιθανή συνεργασία στον διαστημικό τομέα με τους Σοβιετικούς μια ευκαιρία για να βελτιωθούν οι σχέσεις τους και να περιοριστεί η ένταση ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις. Ο Λόνγκστον αναφέρει ότι σε αυτή την δεύτερη έκκλησή του για συνεργασία ο Κένεντι δεν έλαβε ποτέ επίσημη απάντηση αφού λίγο αργότερα δολοφονήθηκε. Το πιθανότερο είναι βέβαια οι Σοβιετικοί να απαντούσαν και πάλι αρνητικά αλλά ο Λόνγκστον υποστηρίζει ότι αν ο Κένεντι ήταν εν ζωή, ίσως τα πράγματα να ακολουθούσουν διαφορετική τροπή και η αποστολή Apollo 11 να αποτελούνταν από αστροναύτες και των δύο χωρών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News