Υπάρχουν ήδη ρομπότ-παρκαδόροι, ρομπότ-οικιακοί βοηθοί, ρομπότ-τηλεπαρουσιάστριες, ρομπότ-ταχυμεταφορείς, ρομπότ που εκτελούν χρέη γιατρών ακόμα και μοναχών. Γιατί, επομένως, να μην υπάρξουν μια μέρα και ρομπότ-δημοσιογράφοι; – διερωτάται ο Γιάνος Ντέλκερ, τεχνολογικός συντάκτης του Politico με ειδίκευση στην τεχνητή νοημοσύνη. Ενημερώνει εξαρχής τους αναγνώστες (με τον τίτλο του εκτενούς κειμένου του) πως «αυτό το άρθρο δεν το έγραψε ένα ρομπότ». Συγχρόνως, όμως, τους προειδοποιεί πως σύντομα «αυτό ενδέχεται να συμβεί».

Παρά την εντυπωσιακή πρόοδο της τεχνολογίας, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι ακόμα σε θέση να εντοπίζουν τις κατάλληλες πηγές, να προβαίνουν σε εκτενείς και πολυδιάστατες αναλύσεις ή να γράφουν άρθρα με ιδιαίτερο ύφος και προσωπική χροιά. Αλλά αποτελεί γεγονός πως τα ρομπότ έχουν ήδη ξεκινήσει να εργάζονται στις αίθουσες σύνταξης κορυφαίων δημοσιογραφικών οργανισμών, συντάσσοντας άρθρα σχετικά με διάφορες οικονομικές εκθέσεις, καλύπτοντας αθλητικές διοργανώσεις, ακόμα και δοκιμάζοντας την τύχη τους στο αστυνομικό δελτίο ή την πολιτική ατζέντα της ημέρας.

Δεν θα πρέπει, οπότε, να προκαλεί εντύπωση το ότι από τα περισσότερα από 700.000 άρθρα που εκτιμάται πως θα έχει δημοσιεύσει έως το τέλος του έτους το Associated Press, τα 40.000 θα έχουν συνταχθεί από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Ακολουθώντας το παράδειγμα του AP, στην αυτοματοποίηση της κάλυψης οικονομικών εκθέσεων που κοινοποιούνται από εταιρείες ή άλλους οργανισμούς προέβη και το Bloomberg. Στην Washington Post χρησιμοποιούν ειδικά λογισμικά για την κάλυψη αγώνων των σχολικών πρωταθλημάτων ενώ στους Los Angeles Times «εργάζεται» νυχθημερόν ένα ρομπότ που φέρει την ευθύνη για τη σύνταξη και την ανάρτηση στο Twitter των κειμένων ειδήσεων σχετικών με σεισμούς.

Την ίδια ώρα στην Ευρώπη, στο Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων προετοιμάζονται πυρετωδώς για την κάλυψη των επικείμενων ευρωεκλογών, επιστρατεύοντας ακόμα και ειδικά λογισμικά που θα συντάσσουν μέσα σε ελάχιστο χρόνο κείμενα με τα αποτελέσματα από τα περισσότερα από 2.000 εκλογικά τμήματα της χώρας. Βορειότερα, στην Νορβηγία, το εθνικό ειδησεογραφικό πρακτορείο NTB προέβη στην αυτοματοποίηση της κάλυψης ποδοσφαιρικών αγώνων πριν από μια τριετία ενώ φέτος φιλοδοξεί να καλύψει μέσω της χρήσης ρομπότ έως και 170.000 αγώνες ποδοσφαίρου.

Οι δυνατότητες των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που αξιοποιούνται στη δημοσιογραφία εξακολουθούν, όμως, να είναι περιορισμένες, καθώς προς το παρόν συντάσσουν κυρίως αναφορές και δελτία τύπου, παραθέτοντας ξεκάθαρα στοιχεία και γεγονότα. Και όσα από τα ρομπότ είναι σε θέση να «γράψουν» ένα πιο ολοκληρωμένο και άρτιο ειδησεογραφικό κείμενο, χρειάζονται δημοσιογράφους με σάρκα και οστά για να τα υποδείξουν πώς να επεξεργάζονται τις όποιες πληροφορίες έχουν στη διάθεσή τους. Τα ρομπότ «λειτουργούν πρωτίστως ως ψηφιακοί βοηθοί, επιτρέποντας σε έναν δημοσιογράφο να ολοκληρώσει μια εργασία για την οποία θα απαιτούνταν δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, ακόμα», σημειώνει ο Γιάνος Ντέλκερ.

Συνομιλώντας με υψηλόβαθμα στελέχη δημοσιογραφικών οργανισμών παγκόσμιας εμβέλειας διαπίστωσε πως οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν πως τα ρομπότ-ρεπόρτερ όχι μόνον δεν θα καταστήσουν τους δημοσιογράφους περιττούς, αλλά θα τους προσφέρουν τη δυνατότητα να εστιάσουν στις πιο σημαντικές πτυχές της δουλειάς τους.

Καλώς ή κακώς, έως σήμερα στις περισσότερες αίθουσες σύνταξης, λίγοι είναι οι δημοσιογράφοι που έχουν την πολυτέλεια, λόγω φόρτου εργασίας, να ερευνήσουν σε βάθος ένα θέμα. Πολλές, όμως, από τις εργασίες που επιτελούν, θα μπορούσαν («ή, μια μέρα θα μπορούν») να τις ολοκληρώνουν τα ρομπότ. «Κατά κάποιο τρόπο, αυτά τα εργαλεία καθιστούν πιθανότερο το ενδεχόμενο ολοένα περισσότεροι από εμάς να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ποιοτικότερα ρεπορτάζ», υποστήριξε η Λίζα Γκιμπς, επικεφαλής του τμήματος Τεχνητής Νοημοσύνης της αίθουσας σύνταξης του Associated Press.

Περισσότερο ανησυχητικές για τους δημοσιογράφους όλου του κόσμου είναι οι προβλέψεις του Ντέιβιντ Κάσγουελ, στελέχους του BBC News Labs με ειδίκευση στην υπολογιστική αφήγηση (computational narrative). Το αποτέλεσμα της ειδησεογραφικής δουλειάς εξακολουθεί να αποτελεί κατά βάση ένα «προϊόν μιας χρήσης» – υπογραμμίζει ο Ντέλκερ – καθώς «ένας ρεπόρτερ αναλαμβάνει ένα θέμα, συγκεντρώνει πληροφορίες και στη συνέχεια γράφει» . Με το πέρασμα του χρόνου οι δημοσιογράφοι διευρύνουν το δίκτυο γνωριμιών και πηγών τους και αποκομίζουν νέες εμπειρίες και γνώσεις αλλά κάθε φορά που καλούνται να γράψουν το τελικό κείμενό τους πρέπει να ξεκινήσουν από την αρχή.

Σύμφωνα με τον βρετανό ειδικό, ωστόσο, αυτό πρόκειται σύντομα να αλλάξει, τουλάχιστον όσον αφορά τους συντάκτες κειμένων έκτακτων ειδήσεων. Αντί να κάθονται και να γράφουν άρθρα, θα εργάζονται κυρίως πάνω στη σύνταξη προτύπων μέσω των οποίων, αξιοποιώντας κάθε φορά τις νέες διαθέσιμες πληροφορίες, θα είναι δυνατή η συγγραφή απεριόριστων ρεπορτάζ. Προβλέπει επίσης πως σύντομα οι αίθουσες σύνταξης θα διαθέτουν ολόκληρες βιβλιοθήκες με πρότυπα κειμένων, επιτρέποντας στους συντάκτες να παράγουν (περισσότερο από το να γράφουν) μέσα σε λίγα λεπτά κείμενα επί παντός επιστητού και για διαφορετικά αναγνωστικά κοινά.

Εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις του, αναμφίβολα κάποιοι δημοσιογράφοι θα επωφεληθούν, οι περισσότεροι θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα ενώ κάποιοι πιθανώς να χάσουν τη δουλειά τους. Αλλά τα πρότυπα και οι βάσεις δεδομένων δεν μπορούν να κάνουν τα πάντα. «Δεν είναι δυνατή η αυτοματοποίηση της δημιουργικής γραφής», εξήγησε ο Αλεξάντερ Ζίμπερτ, ένας από τους διευθύνοντες συμβούλους της γερμανικής τεχνολογικής εταιρείας Retresco. «Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κατανοήσει τη γραμματική και να μετατρέψει τις πληροφορίες σε γλώσσα, αλλά η ΄δημιουργική ιδέα΄ βρίσκεται και θα συνεχίσει να βρίσκεται στα χέρια των ανθρώπων. Θα χρειαστούν ακόμα πολλά χρόνια ερευνών έως ότου οι μηχανές να μπορούν να κάνουν και αυτό».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News