Μια «σχέση ζωής» χτίζεται ανάμεσα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ με όχημα τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του ερχομένου Σεπτεμβρίου. Οι ΗΠΑ τελούν υπό ενθουσιασμό για το γεγονός ότι θα είναι η τιμώμενη χώρα της ΔΕΘ και υπόσχονται, μέσω ιδιωτικών εταιριών και κεφαλαίων αλλά και της κυβέρνησης, να κάνουν ό,τι μπορούν ώστε βοηθήσουν την Ελλάδα να ανορθώσει την οικονομία της και να επιστρέψει στην ανάπτυξη.

Αυτή, σε λίγες γραμμές, ήταν η περίληψη μιας συνέντευξης Τύπου που κράτησε μιάμιση ώρα και που στη διάρκειά της ακούστηκαν πολλές φορές φράσεις όπως «τεράστιο ενδιαφέρον», «επενδύσεις», «κεφάλαια», «ευκαιρία», «όχημα για ανάπτυξη». Διοργανώθηκε από το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο και στο πάνελ, εκτός από τους εκπροσώπους του Σίμο Αναστασόπουλο και Ηλία Σπυρτούνια βρίσκονταν ο πρεσβευτής των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ, ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς και ο πρόεδρος της ΔΕΘ Τάσος Τζήκας.

Για τον Νίκο Παππά, ο κ. πρέσβης είναι «ο Τζεφ». «Με τον Τζεφ βρεθήκαμε στο Μακεδονία Παλάς πέρσι την περίοδο της ΔΕΘ και μου είπε ότι προχωρήσαμε στη διαδικασία για τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Ότι φτιάξαμε το σήμα», είπε ο έλληνας υπουργός, θέλοντας να δείξει πόσο καλό ήταν το κλίμα με τον κ. Πάιατ. Ασχέτως εάν την εποχή εκείνη ο αμερικανός πρεσβευτής εξέφραζε ανησυχίες για την «έλλειψη διαφάνειας» στην πώληση του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης σε κοινοπραξία στην οποία μετείχε ο Ιβάν Σαββίδης. (σσ: το ξενοδοχείο Μακεδονία Παλάς είναι ιδιοκτησίας Ιβάν Σαββίδη…)

Σύμφωνα με τους ομιλητές, πάντως, η ανάκαμψη της χώρας αρχίζει από τη Θεσσαλονίκη. Μετά τις 20 Αυγούστου και την έξοδο από το μνημόνιο, θα έρθει μια νέα εποχή ανάκαμψης και οι Αμερικανοί είναι εκείνοι που θα τη στηρίξουν. Όσο για τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, η φετινή διοργάνωση θα σημάνει την επανεκκίνησή της και μια τεράστια αναβάθμιση. Αμερικανικές εταιρίες-κολοσσοί θα παρουσιάσουν ό,τι πιο καινοτόμο διαθέτουν, και θα μείνει ένα πελώριο αποτύπωμα. «Φιλοδοξούμε να προσδώσουμε μια περισσότερο επιχειρηματική ταυτότητα, να προσελκύσουμε ακαδημαϊκούς, να δημιουργήσουμε ενδιαφέρον για την καινοτομία και τη διαδραστικότητα, να παρέχουμε επιμόρφωση σε νέες τεχνολογίες. Είπαμε στις εταιρίες που θέλουμε να προσελκύσουμε ότι απευθύνονται σε περιοχή 80 εκατομμυρίων καταναλωτών», είπε ο κ. Σπυρτούνιας εκ μέρους του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου.

Οι ΗΠΑ δεν βλέπουν στη Θεσσαλονίκη μόνο μια μεγαλούπολη της Βόρειας Ελλάδας, αλλά και έναν κόμβο για όλα τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, όπως τονίστηκε. Ο κ. Πάιατ τόνισε την εξαιρετική συνεργασία των κυβερνήσεων Ελλάδας και ΗΠΑ καθώς και τη βούληση του προέδρου Τραμπ να υπάρξει εκπροσώπηση με υψηλόβαθμα στελέχη. Ταυτόχρονα, ύμνησε τις τεράστιες ευκαιρίες που παρέχει η χώρα για επενδύσεις και δήλωσε σίγουρος ότι οι αμερικανικές εταιρίες θα ανταποκριθούν.

Πάιατ, Ρώσοι και Σαββίδης

Η επίσημη εκδοχή, όπως τη διατύπωσε ο πρόεδρος της ΔΕΘ, είναι ότι συνωμότησε το σύμπαν για να φτάσουμε εδώ. Ότι πριν από δυο χρόνια και ενώ βρίσκονταν στην Κομοτηνή για μια έκθεση, ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε με τον κ. Τζήκα για την πιθανότητα να προτείνουν στις ΗΠΑ να είναι η τιμώμενη χώρα για το 2018 και ότι –εντελώς συμπτωματικά- την ίδια εκείνη ημέρα η πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη είχε τηλεφωνήσει στη ΔΕΘ προκειμένου να εκφράσει το αίτημα αυτό. Στην πραγματικότητα, όπως λένε καλά πληροφορημένες πηγές, η συμμετοχή των ΗΠΑ στη ΔΕΘ ως τιμώμενη χώρα είναι μέρος του σχεδίου του πρεσβευτή να αναχαιτίσει τη ρωσική επιρροή στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρεια Ελλάδα.

Ο Τζέφρι Πάιατ ανέλαβε ως πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελληνική Δημοκρατία το Σεπτέμβριο του 2016. Ακριβώς τις ημέρες που πραγματοποιούνταν στη Θεσσαλονίκη η Διεθνής Έκθεση, με τιμώμενη χώρα τη Ρωσία. Δυο μήνες πριν, τον Ιούλιο, ο Αλέξης Τσίπρας είχε επισκεφτεί την Κίνα. Στην ελληνική αντιπροσωπεία μετείχαν οι επικεφαλής της ΔΕΘ, οι οποίοι λίγο καιρό πριν είχαν υποβάλει στην πρεσβεία της Κίνας την πρόταση η χώρα να είναι τιμώμενη στην Έκθεση του 2017, κάτι που επισημοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης εκείνης.

Ο έμπειρος διπλωμάτης έζησε από τις πρώτες ημέρες της θητείας του την έντονη ρωσική δραστηριότητα στη Βόρεια Ελλάδα. Ήταν η περίοδος όπου ο Ιβάν Σαββίδης έδειχνε παντοδύναμος και αήττητος . Παράλληλα, οι Κινέζοι ετοιμάζονταν για δυναμική παρουσία στην Έκθεση του 2017, κι ο κ. Πάιατ ένιωσε ότι δεν μπορεί να κάθεται με σταυρωμένα χέρια. Έτσι, στις αρχές του 2017 ξεκίνησε, μαζί με την πρόξενο των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη Ρεμπέκα Φονγκ, τις επαφές με τη διοίκηση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης προκειμένου οι ΗΠΑ να είναι η τιμώμενη χώρα για το 2018. Η συμφωνία επετεύχθη κι ο Αλέξης Τσίπρας την ανακοίνωσε από το βήμα της ΔΕΘ του 2017.

Στις συνεντεύξεις του που ακολούθησαν, ο Τζέφρι Πάιατ έδειξε καθαρά ότι θα έπαιζε επιθετικά στο εξής στη Βόρεια Ελλάδα. «Είναι εξαιρετικά σημαντική για εμάς η περιοχή, διότι συνδέει την Ελλάδα με τη Βαλκάνια», είπε στα μέσα Σεπτεμβρίου στο “Greek Reporter”. «Υπάρχουν πολλές ρωσικές επενδύσεις, έντονη ρωσική δραστηριότητα. Έτσι, εμείς εργαζόμαστε ώστε να υπάρχουν εναλλακτικές σε αυτό, ώστε οι πολίτες να καταλάβουν ότι οι ΗΠΑ θα παραμείνουν δεσμευμένοι σε αυτήν τη στρατηγική περιοχή».

Όσο για τη ΔΕΘ, ο πρεσβευτής δήλωσε ότι δεν θα είναι μια απλή ιστορία. «Ήμουν στη Θεσσαλονίκη και είχα την ευκαιρία να δω τι έκαναν οι Κινέζοι. Συνεχάρην τον πρέσβη. Μου έκανε εντύπωση η μεγάλη προοπτική που έχει η Έκθεση, όχι μόνο ως μεγάλο πολιτικό γεγονός, αλλά επίσης διότι αναδεικνύεται μέσω της Θεσσαλονίκης ο περιφερειακός ρόλος της Ελλάδας. Αυτή η ιδέα της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας. Για να είμαι ειλικρινής δεν βλέπω την Κίνα ή πολλούς από τους άλλους εταίρους σας να σκέπτονται με τον τρόπο που σκεπτόμαστε εμείς την ευρύτερη περιφερειακή επιρροή της Ελλάδας. Τον ρόλο της ως προμαχώνα της Ευρώπης, μια χώρα που βρίσκεται στο επίκεντρο των προκλήσεων στην Αν. Μεσόγειο, στο Μαγκρέμπ, αλλά και στη Μαύρη Θάλασσα. Θα δείτε, καθώς εργαζόμαστε τους επόμενους 12 μήνες για να προετοιμαστούμε για τη ΔΕΘ του 2018, μια πολύ έντονη αμερικανική δραστηριοποίηση στη Βόρεια Ελλάδα όπως και στη Θεσσαλονίκη, όχι μόνο ως συμπρωτεύουσα αλλά ως πύλη εισόδου μέσω της Ελλάδας προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Οι ΗΠΑ και η Ελλάδα συμφωνούμε απόλυτα ότι αυτές οι χώρες πρέπει να προχωρήσουν πιο κοντά στην ένταξη στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ, εάν το επιλέξουν. Είναι ένα όραμα που μοιραζόμαστε η Ουάσιγκτον και η Αθήνα, όχι όμως απαραίτητα και όλοι οι άλλοι», είχε πει στον Αθανάσιο Έλλις, σε συνέντευξη στην «Καθημερινή», στις 18 Σεπτεμβρίου 2017.

Όταν, το 2008, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι δεν προτίθενται να συμμετέχουν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, οι Θεσσαλονικείς ένιωσαν μια μικρή μαχαιριά στην πλάτη. «Λόγω μειωμένου εμπορικού ενδιαφέροντος», ήταν η επίσημη δικαιολογία και, δυστυχώς, όλοι αναγνώριζαν ότι είχαν δίκιο. Η ΔΕΘ είχε μετατραπεί σε μια έκθεση κρατικών αξιωματούχων και περιπτέρων, με την ιδιωτική συμμετοχή να έχει ελαχιστοποιηθεί. Απαιτήθηκαν χρόνια σκληρής δουλειάς και marketing από την νυν διοίκηση, προκειμένου η ΔΕΘ να βρεθεί ξανά στο προσκήνιο. Φαίνεται ότι η φετινή «επίθεση» των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη, θα φέρει αποτελέσματα.

Η πρώτη αμερικανική συμμετοχή στη ΔΕΘ έγινε στην πρώτη μεταπολεμική διοργάνωση, το 1951, διά της «Υπηρεσίας Πληροφοριών παρά τη εν Ελλάδι Αμερικανική Αποστολή της Διοικήσεως Οικονομικής Συνεργασίας». Το 1952 διοργανώθηκε κινητή έκθεση του ΝΑΤΟ, ενώ το 1954 υπήρχε αφιέρωμα στην πυρηνική ενέργεια. Έκτοτε, το «αμερικάνικο περίπτερο» έγινε trend για τους επισκέπτες της Έκθεσης: κουζίνες, ψυγεία, αυτοκίνητα, όλα τελευταίας τεχνολογίας, ήταν αντικείμενα πόθου που οι Έλληνες είχαν την ευκαιρία να θαυμάζουν κάθε Σεπτέμβριο. Ακόμη και οι αστροναύτες…

Το 1956, ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ χαιρέτισε την 21η ΔΕΘ «αναγνωρίζοντας μετ’ ευγνωμοσύνης την προς την Ελλάδα οφειλή μας δια το δώρον της Δημοκρατίας». Το 1962 επισκέφθηκε τη ΔΕΘ ο τότε αντιπρόεδρος Λίντον Τζόνσον. Το 1965 η μάχη του Διαστήματος μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη. Οι ΗΠΑ έστειλαν τους αστροναύτες Κούπερ και Κόνραντ, ενώ οι Ρώσοι τους Λεόνοφ και Μπελάγιεφ, καθώς και ομοίωμα του διαστημοπλοίου «Σπούτνικ Βοστόκ».

Το 1979 οι ΗΠΑ δεν μετείχαν στη ΔΕΘ. Αυτό εξελήφθη ως «θέση της αμερικανικής διπλωματίας απέναντι στον έντονο αναπροσανατολισμό της Ελλάδας και των εξαγωγών της χώρας προς τις αγορές των σοσιαλιστικών χωρών». Το 2001, λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, το περίπτερο των ΗΠΑ έκλεισε για τέσσερις ημέρες, ενώ ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κώστας Καραμανλής δεν επισκέφθηκε την Έκθεση, καθώς είχε εγκλωβιστεί στη Βοστόνη.

Απέναντι σε «ιδιώτες με αδιαφάνεια»

Είχαν προηγηθεί τα γεγονότα με τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης  και οι σφοδρές αντιδράσεις του κ. Πάιατ στην πώληση στην κοινοπραξία στην οποία μετέχει ο Ιβάν Σαββίδης. Χωρίς να μασήσει ποτέ τα λόγια του, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ άφηνε συνεχώς υπαινιγμούς για την ανάγκη διαφάνειας και για επενδυτές οι οποίοι δεν κινούνται με βάση αυτή την αξία. «Συνεχίζω να δίνω έμφαση στο ότι οι αμερικανικές εταιρείες φέρνουν διαφάνεια και υψηλά επίπεδα εταιρικής διακυβέρνησης. Έχουμε δει τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι ιδιωτικοποιήσεις στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου δεν είναι ξεκάθαρο ποιοι είναι οι ιδιώτες κι από πού προέρχονται τα χρήματά τους», είχε δηλώσει το Δεκέμβριο του 2017.

Αναρωτιόμασταν εάν το ζήτημα του ΟΛΘ και της παραχώρησης του από το ελληνικό κράτος στην συγκεκριμένη κοινοπραξία έχει ακόμη ξεπεραστεί για τις ΗΠΑ. Στη φετινή δεξίωση του προξενείου των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη, στις 2 Ιουλίου, η πρόξενος Ρεμπέκα Φονγκ η οποία αποχωρεί και έκανε την τελευταία της ομιλία, αναφέρθηκε στο Λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ως κόμβο μεγάλης γεωπολιτικής αξίας για τις ΗΠΑ, αποφεύγοντας να κάνει την παραμικρή μνεία για το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Ζητώντας κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου από τον κ. Πάιατ να σχολιάσει εάν τίθεται κάποιο θέμα διαφάνειας όπως ο ίδιος διατεινόταν έως πριν λίγους μήνες, εκείνος περιορίστηκε να δηλώσει την ισχυρή δέσμευσή του στο σκοπό της ΔΕΘ και δεν έκανε κανένα περαιτέρω σχόλιο για «τους ιδιώτες για τους οποίους δεν υπήρχε ξεκάθαρη εικόνα για την προέλευση των χρημάτων τους».

Όταν ο Τραμπ έκανε promotion της ΔΕΘ

Από την ώρα που ανακοινώθηκε η συμμετοχή των ΗΠΑ στη ΔΕΘ του 2018, ελάχιστοι στην Ελλάδα αντιλήφθηκαν πόσο σοβαρά το είχαν πάρει οι Αμερικανοί. Δεν δόθηκε προσοχή ούτε όταν ο πρόεδρος Τραμπ, στη διάρκεια των δηλώσεων με τον Αλέξη Τσίπρα όταν ο δεύτερος επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο, αναφέρθηκε στη σημασία της συμμετοχής της χώρας του «στη Διεθνή Έκθεση της Ελλάδας». Κάποιοι παρατήρησαν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ αναφέρθηκε στη ΔΕΘ και στο μήνυμά του για την επέτειο της 25ης Μαρτίου.

Την προσοχή στη ΔΕΘ τράβηξε περισσότερο ο κ. Πάιατ, με την επιμονή του να αναφέρεται στην αμερικανική συμμετοχή, σε κάθε του συνέντευξη ή ομιλία. Άρχισαν και οι αμερικανικές επιχειρήσεις να ανακοινώνουν, η μια μετά την άλλη, μεγαλεπήβολα σχέδια για τη συμμετοχή τους στο αμερικανικό περίπτερο. Μπορεί η Ελλάδα να δυσκολεύεται να αντιληφθεί ότι η ΔΕΘ μπορεί να είναι κάτι πολύ σημαντικότερο από «ένα πανηγυράκι» στο οποίο γίνεται «πολιτική πασαρέλα», οι Αμερικανοί όμως φαίνεται ότι την έθεσαν για τα καλά υπό την προστασία τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News