Στις αρχές του 2012 μία νέα offshore με έδρα τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους προστίθεται στο «χαρτοφυλάκιο» των υπεράκτιων εταιρειών που διαχειρίζεται η Mossack Fonseca, η δικηγορική εταιρεία απ’ όπου διέρρευσαν τα Panama Papers. Το όνομα αυτής, Kiweb Management SA, και επρόκειτο για μία από τις δεκάδες offshore που σύστησε η Mossack Fonseca ως εταρείες «του ραφιού», αυτές δηλαδή που περίμεναν να αγοραστούν από κάποιους βιαστικούς –συνήθως- πελάτες, τους οποίους δεν τους πολυενδιέφερε η επωνυμία της εταιρείας που θα αποκτούσαν. Έτσι όταν κάποιος ενδιαφερόμενος προσέγγιζε την Mossack Fonseca λέγοντάς τους ότι «ενδιαφερόμαστε άμεσα για offshore με έδρα τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους» η δικηγορική εταιρεία απαντούσε με τις διαθέσιμες εταιρείες «του ραφιού» που είχαν ήδη συσταθεί και η δουλειά γινόταν πολύ πιο γρήγορα, απ’ ό,τι στις περιπτώσεις που υπήρχαν προτιμήσεις των πελατών σχετικά με την επωνυμία της εταιρείας.

Για την Kiweb Management, όπως φαίνεται στα έγγραφα των Panama Papers, ενδιαφέρθηκε ένα ελβετικό γραφείο – μεσάζοντας για offshore, λίγο καιρό μετά τη σύστασή της. Οι μεσάζοντες στην υπεράκτια βιομηχανία βρίσκονται ανάμεσα στον πραγματικό ιδιοκτήτη και στον διαχειριστή της offshore στη χώρα-έδρα της, στην συγκεκριμένη περίπτωση το υποκατάστημα της Mossack Fonseca στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους. Οι εντολές του ιδιοκτήτη δίνονται προς τον μεσάζοντα και αυτός τις στέλνει στον διαχειριστή. Έτσι, δεν έρχεται σε απευθείας επαφή ο πραγματικός ιδιοκτήτης με τον διαχειριστή και, όπως φάνηκε από τα Panama Papers το 2016, πολλές ήταν εκείνες οι offshore οι οποίες ήταν «ορφανές», χωρίς να φαίνονται τα στοιχεία των πραγματικών δικαιούχων/ιδιοκτητών, αφού η Mossack Fonseca δεν είχε φροντίσει να τα γνωρίζει, ως όφειλε βάσει της νομοθεσίας των Βρετανικών Παρθένων Νήσων.

Όταν δημοσιεύθηκαν τα στοιχεία της πρώτης διαρροής των Panama Papers, τον Μάιο του 2016, στην βάση δεδομένων του ICIJ (offshoreleaks.icij.org) η Kiweb εμφανιζόταν να συνδέεται με ένα ελβετικό γραφείο-μεσάζοντα, την HBS SA και με έναν μέτοχο, την offshore εταιρεία Exel Finance Limited, με έδρα επίσης στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους. Η Exel χρησιμοποιείτο από τον ελβετό μεσάζοντα ως μέτοχος σε τουλάχιστον 17 ακόμη offshore εταιρείες. Πουθενά στην πρώτη διαρροή δεν εμφανιζόταν κάποιο φυσικό πρόσωπο να συνδέεται με την Kiweb.

Με τη δημοσίευση των Panama Papers, ξεκίνησαν και οι πιέσεις προς την Mossack Fonseca, από τις αρχές των χωρών όπου διατηρούσε τα γραφεία της, ώστε να συμμορφωθεί με την σχετική νομοθεσία που αφορά τις υποχρεώσεις των παρόχων υπεράκτιων υπηρεσιών σε σχέση με τα στοιχεία των πραγματικών ιδιοκτητών των offshore. Το ειδικό για αυτόν τον σκοπό Τμήμα Συμμόρφωσης της Mossack Fonseca άρχισε να ψάχνει τις ελλείψεις και σε επικοινωνία με τους μεσάζοντες επιχειρήθηκε η συλλογή των στοιχείων. Κατά την επικοινωνία με τους μεσάζοντες η Mossack Fonseca προειδοποιούσε –στην περίπτωση που οι offshore ήταν ακόμα ενεργές- ότι θα παραιτηθεί από εγγεγραμμένος πάροχος υπεράκτιων υπηρεσιών εάν δεν αποσταλλούν τα στοιχεία. Σε περίπτωση παραίτησης οι offshore έμεναν ξεκρέμαστες -μαζί και όσα περιουσιακά στοιχεία κατείχαν- και ειδοποιείτο η εποπτική αρχή, εξαναγκάζοντας έτσι τους μη συνεργάσιμους μεσάζοντες να σπεύσουν να βρουν άλλον πάροχο/διαχειριστή.

Κάποιοι μεσάζοντες έστειλαν τα στοιχεία άμεσα, άλλοι πήραν τις offshore από τη Mossack Fonseca και πήγαν σε άλλους διαχειριστές – όμως και εκεί θα έπρεπε να δώσουν στοιχεία για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες από τη στιγμή που οι νέοι πάροχοι/διαχειριστές εφάρμοζαν τη σχετική νομοθεσία. Αυτή η διαδικασία συλλογής στοιχείων ήταν χρονοβόρα –καθώς οι ελλείψεις αφορούσαν εκατοντάδες offshore- και κράτησε αρκετούς μήνες, μέχρι που η Mossack Fonseca διέκοψε τη λειτουργία της, τον Μάρτιο του 2018.

Ένας από τους μεσάζοντες που έλαβε ειδοποιήσεις παραίτησης της Mossack Fonseca ήταν και το ελβετικό γραφείο HBS SA – o μεσάζοντας για την Kiweb. Μία από αυτές τις ειδοποιήσεις φαίνεται ότι στάλθηκε τον Μάρτιο του 2017. Δύο μήνες μετά, εσωτερικό σημείωμα από τα γραφεία της Mossack Fonseca στην Γενεύη προς το Τμήμα Συμμόρφωσης ανέφερε: «Διαδικασία παραίτησης σε εξέλιξη. Έχουν βρεθεί στοιχεία για τον UBO (Ultimate Beneficial Owner – Πραγματικός Δικαιούχος/Ιδιοκτήτης)».

Τον Ιούλιο του 2017 το Τμήμα Συμμόρφωσης απέστειλε μήνυμα προς την Mossack Fonseca Γενεύης ότι έψαξαν τον UBO και βρήκαν ότι είναι Πολιτικώς Εκτεθειμένο Πρόσωπο καθώς είναι «Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου της Τράπεζας της Ελλάδας» (σ.σ. μετάφραση του «CEO del Bank of Greece Group», όπως αναφέρεται αυτολεξεί στο εσωτερικό μήνυμα της Mossack Fonseca). Σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της διαφθοράς, ως Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα (ΠΕΠ), νοούνται τα φυσικά πρόσωπα στα οποία έχει ή είχε ανατεθεί σημαντικό δημόσιο λειτούργημα, οι άμεσοι στενοί συγγενείς τους και τα πρόσωπα που είναι γνωστά ως στενοί συνεργάτες τους. Όταν ένα πρόσωπο ταυτοποιείται ως ΠΕΠ, τότε θα πρέπει μεταξύ άλλων να εφαρμόζονται πιο αυστηροί έλεγχοι απ’ ό,τι στους υπόλοιπους πελάτες μιας εταιρείας που αναλαμβάνει την σύσταση offshore για λογαριασμό τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα απαγορεύεται να συμμετέχουν σε offshore.

Από έγγραφα που έλαβε η Mossack Fonseca το 2017 για την Kiweb φαίνεται ότι συνδεόμενο πρόσωπο ήταν ο Λεωνίδας Φραγκιαδάκης, Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας εκείνη την περίοδο, ο οποίος παραιτήθηκε τον Μάιο του 2018. Συγκεκριμένα, στη νέα διαρροή από την παναμέζικη δικηγορική εταιρεία, εμφανίζονται το αντίγραφο διαβατηρίου του καθώς και ένας λογαριασμός κινητού τηλεφώνου του που έληγε τον Σεπτέμβριο του 2016. Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί οι υπάλληλοι της Mossack Fonseca τον χαρακτήρισαν «Πολιτικώς Εκτεθειμένο Πρόσωπο», εκτός και αν έπαιξε κάποιο ρόλο το γεγονός ότι η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών έγινε με δημόσιο χρήμα. Ενδέχεται όμως να υπήρξε και κάποιο μπέρδεμα και να νόμιζαν ότι πρόκειται για άτομο που συνδέεται με την Τράπεζα της Ελλάδας.

Στα έγγραφα που έλαβε η Mossack Fonseca περιλαμβάνονταν και κάποια που περιέγραφαν λεπτομέρειες για τις δραστηριότητες της Kiweb. Σε αυτά φαίνεται καταρχήν ότι τα εταιρικά έγγραφα της offshore, με μέτοχο μία άλλη offshore, τηρούνταν στη διεύθυνση μίας άλλης offshore με έδρα τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους, της Senebier Ltd. Επιπλέον φαίνεται ότι η Kiweb δραστηριοποιείτο σε «προσωπικές επενδύσεις» στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι τα κεφάλαιά της προέρχονταν από «προσωπικές αποταμιεύσεις», όπως αναφέρεται σε έγγραφα που φέρουν ημερομηνία Φεβρουαρίου του 2017. Σε άλλα έγγραφα, φαίνεται ότι η αξία των συναλλαγών της Kiweb σε ετήσια βάση εκτιμάτο στα 100.000 δολάρια, ότι οι προαναφερόμενες προσωπικές αποταμιεύσεις προέρχονταν από κέρδη επενδύσεων και συναλλαγών (trading), και ότι το ύψος των αποταμιεύσεων αυτών έφτανε τα 6 εκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, ότι η αξία της καθαρής θέσης της Kiweb έφτανε τα 8 εκατομμύρια δολάρια –δηλαδή δύο εκατομμύρια πάνω από τις αποταμιεύσεις- τον Φεβρουάριο του 2017.

Σε ένα από τα έγγραφα αυτά, εμφανίζεται το ονοματεπώνυμο του κ. Φραγκιαδάκη, η διεύθυνση κατοικίας του, οι τηλεφωνικοί αριθμοί του, η υπηκοότητά του και μνημονεύεται ότι υπάρχει επικυρωμένο αντίγραφο διαβατηρίου και λογαριασμός τηλεφώνου. Το έγγραφο αυτό φέρει την υπογραφή του πληρεξούσιου διευθυντή της offshore Ερβέ Μπενζάκαϊν, και φιλοξενεί και ένα μικρό κείμενο με τίτλο «Αποποίηση Ευθυνών» (Disclaimer): «Δηλώνουμε ότι εξ όσων γνωρίζουμε και βάσει πληροφοριών που είναι διαθέσιμες ή παρέχονται από τον κύριο υπόχρεο, η πηγή όλων των κεφαλαίων / περιουσιακών στοιχείων που συνδέονται με τις παρεχόμενες υπηρεσίες προέρχεται από νόμιμες πηγές και δεν έχουν εγκληματική προέλευση. Επίσης, επιβεβαιώνουμε ότι οι παραπάνω πληροφορίες είναι αληθείς και ακριβείς και ότι έχετε την εξουσιοδότηση να παρέχετε μερικές ή όλες αυτές τις πληροφορίες για σκοπούς δέουσας επιμέλειας στις ρυθμιστικές αρχές, εφόσον το ζητήσουν».

Ανάμεσα στα έγγραφα εντοπίστηκε και μία μηνιαία κατάσταση λογαριασμού τράπεζας του Χονγκ Κονγκ, του Δεκεμβρίου 2015, όπου φαινόταν  ότι η Kiweb είχε περίπου 3,1 εκατομμύρια ευρώ, 5,8 εκατομμύρια δολάρια και μετοχές της Deutsche Bank αξίας 480.000 δολαρίων.

Σημειώνεται ότι ο κ. Φραγκιαδάκης ορίστηκε διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας τον Μάρτιο του 2015, διαδεχόμενος τον Αλέξανδρο Τουρκολιά.

Στις αρχές του 2012, όταν το ελβετικό γραφείο πρωτο-μεσολαβούσε για την offshore, η αιτιολογία που ανέφερε σε email του προς την Mossack Fonseca ήταν ότι η Kiweb «αποκτήθηκε για να πραγματοποιήσει επενδύσεις στην Ευρώπη και την Ασία καθώς και για την προστασία της περιουσίας του πραγματικού δικαιούχου».

Εκείνη την περίοδο ο Λεωνίδας Φραγκιαδάκης ήταν Γενικός Διευθυντής Διαχείρισης Διαθεσίμων και Χρηματαγοράς της Εθνικής Τράπεζας – είχε οριστεί στην συγκεκριμένη θέση από τον Ιανουάριο του 2009.

Από τα στοιχεία που έχουν περιέλθει σε γνώση του Protagon δεν προκύπτει ότι τα ποσά που αναφέρονται στα έγγραφα της νέας διαρροής των Panama Papers δεν έχουν δηλωθεί ή φορολογηθεί, εφόσον βέβαια συντρέχει τέτοια φορολογική υποχρέωση.

Το Protagon επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον κ. Φραγκιαδάκη και του απέστειλε μέσω γραπτού μηνύματος ερωτήματα που προκύπτουν από την εμφάνιση των στοιχείων του στη νέα διαρροή. Συγκεκριμένα ο κ. Φραγκιαδάκης ρωτήθηκε ποια ήταν η σχέση του με την Kiweb και εάν επιβεβαιώνει ή διαψεύδει το γεγονός ότι συνδεόταν με αυτήν ως πραγματικός τελικός δικαιούχος. Στην περίπτωση που επιβεβαίωνε τη σχέση του με την Kiweb o κ. Φραγκιαδάκης καλούνταν να απαντήσει στα ακόλουθα ερωτήματα:

Α) Γιατί η εν λόγω εταιρεία δεν είχε μέτοχο τον ίδιο και εμφανιζόταν ως μέτοχος μία άλλη εταιρεία η οποία χρησιμοποιείτο από διαχειριστές στην Ελβετία ως μέτοχος σε τουλάχιστον 10 ακόμα εταιρείες;

Β) Ποιος ήταν ο σκοπός της εν λόγω εταιρείας;

Γ) Εάν ερωτήθηκε από τον μεσάζοντα για τη σύσταση της εταιρείας στην Ελβετία ή από τον εγγεγραμμένο διαχειριστή της εταιρείας στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους ποιο είναι το επάγγελμά του. Δήλωσε ότι ήταν τραπεζικό στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας και κατόπιν Διευθύνων Σύμβουλος;

Δ) Αληθεύει το γεγονός ότι το 2015 η Kiweb κατείχε λογαριασμό σε τράπεζα του Χονγκ Κονγκ ύψους εκατομμυρίων δολαρίων και ευρώ;

Ε) Είχε γνωστοποιήσει εγγράφως σε κάποια αρχή ή αρμόδιο όργανο της τράπεζας τη σχέση του με την εταιρεία;

Ο κ. Φραγκιαδάκης δεν απάντησε στα ερωτήματα μέχρι την δημοσίευση του παρόντος. Το Protagon ασφαλώς θα φιλοξενήσει οποιαδήποτε απάντηση ή σχόλιο του κ. Φραγκιαδάκη.

---

*Η νέα διαρροή των Panama Papers περιλαμβάνει 1,2 εκατομμύρια αρχεία (ανάμεσά τους ηλεκτρονικά μηνύματα, αντίγραφα διαβατηρίων, εταιρικά έγγραφα), τα οποία παραλήφθηκαν από την γερμανική εφημερίδα Suedduetsche Zeitung που τα μοιράστηκε με την Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και δεκάδες έγκριτα μέσα ενημέρωσης (μεταξύ των οποίων ΒΒC, The Guardian, Le Μonde,  L’ Espresso, El Confidencial, Asahi Shimbun ). Aπό την Ελλάδα πρόσβαση στη νέα διαρροή έχει αποκλειστικά το Protagon.gr.

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News