Εκείνο το πρωινό της 9^ης Αυγούστου του 2007 – με τη «βοήθεια» μιας λιτής ανακοίνωσης της BNP-Paribas η οποία απλώς ανέφερε επισήμως το γεγονός που όλοι γνώριζαν («η ρευστότητα των αγορών εξανεμίστηκε») – οι τράπεζες σταμάτησαν ξαφνικά να δανείζουν η μία την άλλη.

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επενέβησαν αμέσως προσφέροντας μια τεραστίων διαστάσεων ενίσχυση μέσα σε 24 ώρες: δόθηκαν 125 δισεκατομμύρια ευρώ (86 εκατομμύρια το λεπτό!) ώστε να μην τιναχθεί στον αέρα η παγκόσμια οικονομία. Και στην πραγματικότητα από εκείνη την ημέρα δεν σταμάτησαν ποτέ να κόβουν νέο χρήμα για να εξορκίσουν ένα εφιαλτικό ριμέικ του 1929 και της Μεγάλης Υφεσης.

Παράπλευρες απώλειες υπήρξαν και εδώ, στην Ελλάδα, αλλα το νιώσαμε στο πετσί μας με χρονοκαθυστέρηση. Το καλοκαίρι του 2007 η τότε κυβέρνηση Καραμανλή διατυμπάνιζε ευτυχισμένη ότι η ελληνική οικονομία «είναι θωρακισμένη» και μοίραζε παροχές εν όψει εκλογών.

Η ιστορία όμως είναι γνωστή και δυστυχώς διέψευσε τους Αλογοσκούφη και Παπαθανασίου, υπουργούς Οικονομικών της Ελλάδας εκείνη την εποχή της ανεμελιάς που τόσο νοσταλγούν κάποιοι: η Lehman Brothers κατέρρευσε, κάποια στιγμή το πάρτι τελείωσε και στην Ευρώπη και Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία και Πορτογαλία διασώθηκαν από το βραχυκύκλωμα του τεράστιου χρέους τους -και τη με δανεικά χτισμένη ανάπτυξή τους- μόνο χάρη σε ένα χωρίς προηγούμενο πρόγραμμα ενίσχυσης: 535 δισεκατομμυρίων ευρώ! Η Ισλανδία όμως χρεοκόπησε. Η Κύπρος έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ στην οποία επιβλήθηκαν capital controls (μετά ακολούθησε και η Ελλάδα για να μην ξεχνιόμαστε) και «κούρεμα» καταθέσεων. Ευρώπη και ΗΠΑ διέθεσαν συνολικά 5.900 δισεκατομμύρια ευρώ – όσο το ακαθάριστο εθνικό προϊόν Γερμανίας και Γαλλίας μαζί –  για να διασφαλίσουν τη σταθερότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων. Και ακόμα δεν τα έχουν καταφέρει απολύτως αν κρίνουμε τόσο από την Ελλάδα όσο κυρίως από την Ιταλία.

Δέκα χιλιάδες άτομα, σύμφωνα με το βρετανικό περιοδικό Journal of Psychiatry αυτοκτόνησαν για οικονομικούς λόγους! Η κρίση άφησε το αποτύπωμά της και στην τέχνη. Ο Ολιβερ Στόουν σκηνοθέτησε το 2010 το  «Wall Street: Money Never Sleeps », μια συνέχεια του οσκαρικού «Γουόλ Στριτ» του 1987, η οποία ήθελε να καταδείξει την απληστία των ανθρώπων αλλά και των αγορών. Μια σειρά από άλλα πολύ καλύτερα φιλμ βγήκαν στις αίθουσες για να καταγράψουν τι συνέβη: «Ο Δρόμος του Χρήματος» (Margin Call, 2011), «Too Big to Fail» (2011), «Το Μεγάλο Σορτάρισμα» (The Big Short, 2015), ήταν μερικές που δεν περιέγραψαν μόνο πώς φτάσαμε ως εκεί, αλλά και το τι συνέβη στον κόσμο μας.

Διότι ακόμα και αυτή η τιτάνια διάσωση άφησε πίσω της ένα κόσμο τριών ταχυτήτων: το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της Λαϊκής Κίνας για παράδειγμα αυξήθηκε από το 2007 κατά 85%. Οι πιο ισχυροί κατάφεραν να βγουν από την κρίση χωρίς να υποφέρουν πολύ. Οι ΗΠΑ επέστρεψαν στην ανάπτυξη ήδη από το 2009, ενώ ακαθάριστο εθνικό προϊόν της Γερμανίας παρότι για δύο χρόνια ήταν «κόκκινο» – αυξήθηκε από το 2007 κατά 5,5%.

Οι μεγάλοι της οικονομίας χαίρουν άκρας υγείας. Οι επενδυτικές τράπεζες, οι ισχυροί πιστωτές, τα κερδοσκοπικά Funds, στην ουσία οι ένοχοι, οι «μολυσμένοι φορείς» της κρίσης, αφού πρώτα διασώθηκαν με τα χρήματα των φορολογουμένων, τρώνε σήμερα ξανά με χρυσά κουτάλια και έχουν πλεονάσματα που θυμίζουν τις χρυσές εποχές του παρελθόντος.

Και παρά τους νέους αυστηρούς κανόνες που έθεσε ο Μπαράκ Ομπάμα (αυτούς που τώρα θέλει να ακυρώσει ο Τραμπ) την έβγαλαν ως συνήθως καθαρή.

Σχεδόν καμία καταδίκη δεν προέκυψε, καμία άδεια λειτουργίας δεν αφαιρέθηκε. Τους επιβλήθηκαν πρόστιμα 150 δισεκατομμυρίων δολαρίων για προσπάθεια χειραγώγησης των αγορών. «Ψίχουλα» για ιδρύματα που στις ΗΠΑ, μόνο το 2016, κατέγραψαν κέρδη 171 δισεκατομμυρίων δολαρίων, 25 περισσότερα σε σχέση με δέκα χρόνια πριν.

Αλλοι αντίθετα δεν έχουν καταφέρει ακόμα να ξεφύγουν από την εποχή των – οικονομικών – παγετώνων. Δεν είναι  μόνο η Ελλάδα που αγκομαχά και πασχίζει να ξεφύγει από τη μέγγενη των μνημονίων. Χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία δυσκολεύονται να φέρουν στα ίσια την οικονομία τους, οι δείκτες φτωχοποίησης ανέβηκαν δραματικά, η ανεργία επιμένει σε υψηλά επίπεδα – στην Ιταλία σχεδόν διπλάσια από το 2007. Στις ΗΠΑ αντίθετα η ανεργία μειώθηκε στα προ κρίσης επίπεδα (4,3%) και στη Γερμανία έπεσε από το 9% στο 5,7%.

Η κρίση κατέληξε ένας φαύλος κύκλος. Τα εισοδήματα των Ελλήνων κατέρρευσαν σχεδόν κατά ένα τρίτο, οι οικογένειες αναγκάστηκαν να βάλουν χέρι στα όποια χρήματα είχαν στη άκρη και σε συνδυασμό με τα κυβερνητικά λάθη σήκωσαν από τις τράπεζες τις αποταμιεύσεις τους – μόνο από τον Μάιο ως τον Ιούνιο του 2015, λίγο πριν τα capital controls, σήκωσαν 5 δισ. ευρώ. Οι πολίτες δεν αγοράζουν, η αγορά βρίσκεται μόνιμα στο «κόκκινο».  Και το μέλλον φαντάζει ακόμα θολό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News