Το ευρωπαϊκό μπάσκετ γιορτάζει στο Βερολίνο, όμως από το πάρτι απουσιάζουν οι πιο γνώριμες φιγούρες των τελευταίων 20 ετών: ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός. Μετά την πρώτη «ελληνική» κούπα, το 1996 στο Παρίσι, έχουν σαρώσει -αθροιστικά- εννέα από τους 20 τίτλους. Αλλά, ακόμη και όταν δεν ανέβαιναν στο πρώτο σκαλί του βάθρου, ήταν (σχεδόν) πάντα στο Φάιναλ Φορ.

Μας είχαν καλομάθει -όλα αυτά τα χρόνια- και τώρα μας κακοφαίνεται. Αλλά το παραμύθι που σκαρώσαμε για να γιατρέψουμε την τραυματισμένη εθνική μας περηφάνια -οτι η Ελλάδα θα εκπροσωπηθεί από τον Δημήτρη, τον Γιώργο, τον Γιάννη και τον Κώστα- είναι η απόλυτη αυταπάτη. Οι τέσσερις Ελληνες του Φάιναλ Φορ βρίσκονται στο Βερολίνο μόνο για την ομάδα τους και τον εαυτό τους. Για κανέναν άλλον. Και, σίγουρα, όχι για το ελληνικό μπάσκετ που -με τον έναν ή τον άλλον τρόπο- τους πλήγωσε και τους ανάγκασε να ρίξουν μαύρη πέτρα πίσω τους.

Ο Δημήτρης Ιτούδης, προπονητής της ΤΣΣΚΑ Μόσχας, κατηγορήθηκε ως διαλυτικό στοιχείο μιας ομάδας που -σχεδόν- είχε διαλυθεί. Υστερα τον παρακαλούσαν, ματαίως, να επιστρέψει. Ο Γιώργος Μπαρτζώκας, κόουτς της Λοκομοτίβ Κουμπάν, έφυγε από την Ελλάδα αφού διαπομπεύτηκε από τον ίδιο του τον σύλλογο. Στη μικρή ρωσική πόλη τον έχουν σαν Θεό. Το… ανέκδοτο που κυκλοφορεί στο Βερολίνο, είναι οτι την Σταχτοπούτα της διοργάνωσης την ίδρυσε ο ίδιος – και οτι το κανονικό της όνομα είναι Λοκομοτίβ… Μπαρτζώκα. Πάει για προπονητής της χρονιάς. Ο Γιάννης Μπουρούσης, ο παίκτης που πήρε τη Λαμποράλ Κούτσα από το χεράκι και την οδήγησε στο Φάιναλ Φορ, έγινε μπασκετικός μετανάστης όταν κατάλαβε οτι στην πατρίδα του δεν τον χωράει ο τόπος. Ο Κώστας Σλούκας, πρωταγωνιστής της φετινής Φενέρμπαχτσε, έγινε το μαύρο πρόβατο στον Ολυμπιακό όταν σήκωσε κεφάλι και αποφάσισε να εξαργυρώσει το ταλέντο του.

Ολοι αυτοί -και πολλοί άλλοι (ο Ζήσης, ο Περπέρογλου, ο Βασιλειάδης…)- χάθηκαν οριστικά για το ελληνικό μπάσκετ. Και το ερώτημα δεν είναι, γιατί δεν σκοπεύουν να επιστρέψουν πριν από τα βαθιά τους γεράματα. Είναι, πώς οι ελάχιστοι παίκτες παγκόσμιας κλάσης που έχουν απομείνει στα μέρη μας -κυρίως ο Διαμαντίδης και ο Σπανούλης- άντεξαν την καφρίλα των ελληνικών γηπέδων. Να τους βρίζουν εν χορώ τις μάνες και τις συζύγους, ενώ θα μπορούσαν να είναι «ιερές αγελάδες» σε οποιασδήποτε μπασκετική πρωτεύουσα της Ευρώπης επέλεγαν να μετακομίσουν.

Κάθε φιναλίστ έχει τον Ελληνά της. Αλλά το πιο εντυπωσιακό είναι ότι όλοι τους έχουν κατακτήσει το τρόπαιο στο παρελθόν, με άλλη ομάδα. Ο Ιτούδης με τον Παναθηναϊκό, ο Μπαρτζώκας και ο Σλούκας με τον Ολυμπιακό, ο Μπουρούσης με τη Ρεάλ

Αλοίμονο, όμως. Με τον Διαμαντίδη να ετοιμάζεται να ανταμώσει με τον Παπαλουκά (ο οποίος, κάποτε, σκυλομετάνιωσε που επέστρεψε στην Ελλάδα) στην αποστρατεία, και τον Σπανούλη με τον Φώτση να βαδίζουν προς το τέλος της καριέρα τους, το εθνικό μας κεφάλαιο στο μπάσκετ στερεύει επικίνδυνα. Κανένας από τους πρωτοκλασάτους έλληνες -παίκτης ή προπονητής- δεν θα μείνει εδώ για να υπηρετήσει τις φιλοδοξίες των συλλόγων μας. Θα τους διώξει όλους η κρίση -όχι η οικονομική, αλλά η κρίση αξιών- που βιώνει το ελληνικό μπάσκετ, ακολουθώντας την κατάρρευση της χώρας. Και, τότε, θα εξακολουθήσουμε να παρακολουθούμε τα Final-4 από μακριά, βαυκαλιζόμενοι με την ιδέα οτι είμαστε οι νούμερο ένα εξαγωγείς μπασκετικής τεχνογνωσίας.

Είναι μόλις η πέμπτη φορά που η Ελλάδα απουσιάζει από τα σύγχρονα Final Four. Αλλά υπάρχει κι άλλος τρόπος να διαβάσει κανείς τους αριθμούς: στα τελευταία τρία χρόνια, έχουμε μόνο μία συμμετοχή. Με το νέο σύστημα της Euroleague -που δεν ευνοεί, ούτε τους πειραματισμούς στα ρόστερ των ομάδων, ούτε τα… περασμένα μεγαλεία- τα πράγματα θα δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο. Ας είμαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα: ίσως χρειαστεί να περάσει καιρός, μέχρι να ξαναζήσουμε τις συγκινήσεις της συμμετοχής μιας ελληνικής ομάδας στο Φάιναλ Φορ.

Οι περισσότεροι περιμένουν πως στον κυριακάτικο τελικό θα αναμετρηθούν οι δυο κουμπάροι, ο Ιτούδης και ο Ομπράντοβιτς

Το τουρνουά του Βερολίνου έχει -για την Ελλάδα- μια μελαγχολική σημειολογία. Την προηγούμενη φορά που η γερμανική πρωτεύουσα φιλοξένησε το Final-4 (το πιο ποιοτικό και συναρπαστικό στα χρονικά, το 2009, που το πήρε ο Παναθηναϊκός με τον Ομπράντοβιτς στον πάγκο), ζήσαμε το κύκνειο άσμα της «αγίας τριάδας» (Παπαλουκάς, Διαμαντίδης, Σπανούλης). Οι τρεις τους δεν εμφανίστηκαν ποτέ ξανά μαζί, στο ίδιο παρκέ, εκτός ελληνικών συνόρων. Ούτε με την Εθνική, ούτε με κάποιο σύλλογο. Εκεί, στην «O2 Arena», είχε παρελάσει σχεδόν σύσσωμη η Εθνική Ανδρών της εποχής, με τη φανέλα του Παναθηναϊκού ή του Ολυμπιακού. Σήμερα, αν και έχουν περάσει μόλις επτά χρόνια από τότε, εκείνες οι ένδοξες -για το ελληνικό μπάσκετ- ημέρες φαντάζουν τόσο μακρινές…

Η μαύρη αλήθεια είναι οτι ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός δεν άξιζαν, φέτος, να βρίσκονται στη μεγάλη γιορτή. Αυτό το Φάιναλ Φορ (29ο στην Ιστορία και 15ο επί Euroleague) είναι, ίσως, το πιο δίκαιο των τελευταίων ετών, καθώς προκρίθηκαν οι ομάδες με την πιο συνεπή πορεία σε όλη της διάρκειας της σεζόν (ΤΣΣΚΑ Μόσχας και Φενέρμπαχτσε) κι αυτές που έπαιξαν ωραίο μπάσκετ (Λοκομοτίβ Κουμπάν και Λαμποράλ Κούτσα). Είναι και το πιο απρόβλεπτο, αν και φαβορί υπάρχουν: η ΤΣΣΚΑ και η Φενέρ. Οι περισσότεροι περιμένουν πως στον κυριακάτικο τελικό θα αναμετρηθούν οι δυο κουμπάροι, ο Ιτούδης και ο Ομπράντοβιτς. Αλλά κανένας δεν μπορεί να ξεγράψει τη μεγάλη έκπληξη -τη Λοκομοτίβ του Μπαρτζώκα- ή τους βάσκους της Λαμποράλ.

Τρεις από τις τέσσερις ομάδες δεν έχουν κατακτήσει τον τίτλο. Η τελευταία φορά που συνέβη κάτι τέτοιο, ήταν το 2003 στη Βαρκελώνη. Η πιο έμπειρη απ’ όλες, η ΤΣΣΚΑ, έγινε φέτος η ομάδα με τα περισσότερα Φάιναλ Φορ (15), ξεπερνώντας την Μπαρτσελόνα (14). Για τη Φενέρ είναι η δεύτερη παρουσία -και μάλιστα διαδοχική- και για τη Λαμποράλ η τέταρτη. Η Λοκομοτίβ είναι η μοναδική «πρωτάρα». Η τελευταία ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο με την πρώτη, ήταν η Κίντερ Μπολόνια το 1998.

Οπως είπαμε, κάθε φιναλίστ έχει τον Ελληνά της. Αλλά το πιο εντυπωσιακό είναι ότι όλοι τους έχουν κατακτήσει το τρόπαιο στο παρελθόν, με άλλη ομάδα. Ο Ιτούδης με τον Παναθηναϊκό, ο Μπαρτζώκας και ο Σλούκας με τον Ολυμπιακό, ο Μπουρούσης με τη Ρεάλ. Ο Γιώργος Μπαρτζώκας είναι ο μοναδικός έλληνας προπονητής που έχει κατακτήσει την Euroleague. Αν πάρει το φετινό τρόπαιο, θα γίνει ένας από τους μόλις τέσσερις προπονητές που θα το έχουν κατορθώσει με περισσότερες από μια ομάδες, μετά τον Ομπράντοβιτς (5), τον Μάλκοβιτς (3) και τον Μεσίνα (2). Ο Γιάννης Μπουρούσης είναι ο μοναδικός παίκτης της Λαμποράλ με εμπειρία από τέτοια ματς, και ο δεύτερος έλληνας που παίρνει μέρος σε Final-4 με τρίτη διαφορετική ομάδα (Ολυμπιακός, Ρεάλ, Λαμποράλ). Ο προηγούμενος ήταν ο Μιχάλης Κακιούζης (ΑΕΚ, Σιένα, Μπαρτσελόνα). Ο Δημήτρης Ιτούδης έχει στα χέρια του το πιο ακριβό ρόστερ της διοργάνωσης (ΤΣΣΚΑ) και στο κεφάλι του, το άγχος του φαβορί.

Απόψε θα είναι η τέταρτη φορά που δύο έλληνες προπονητές θα τεθούν αντιμέτωποι σε Final-4. Η πρώτη ήταν το 1994 (Ιωαννίδης – Πολίτης), η δεύτερη το 1995 (Ιωαννίδης-Κιουμουρτζόγλου) και η τρίτη πέρυσι (Σφαιρόπουλος – Ιτούδης). Με τη διαφορά οτι, φέτος, ο Ιτούδης και ο Μπαρτζώκας υπηρετούν ξένα αφεντικά. Πάντως, είναι εντυπωσιακό το γεγονός οτι η ελληνική «σχολή» έχει στείλει τους περισσότερους (επτά) προπονητές σε Final-4: Ιωαννίδη, Πολίτη, Κιουμουρτζόγλου, Γιαννάκη, Μπαρτζώκα, Ιτούδη και Σφαιρόπουλο. Πιο πολλούς κι από τη Σερβία (6), την Ιταλία (6) και Ισπανία (4).

Αυτό το τουρνουά -φαίνεται πως- θα το κρίνουν οι προπονητές, περισσότερο από τους παίκτες. Διότι η έλλειψη ισχυρών προσωπικοτήτων μέσα στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου, είναι εμφανής. Κι όταν μιλάμε για προσωπικότητες, ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς είναι το πρώτο όνομα που έρχεται στον νου. Ο «Ζοτς» είναι ο μοναδικός κόουτς που έχει πάει σε Final-4 (15 φορές) με έξι διαφορετικές ομάδες (Παρτίζαν, Μπανταλόνα, Ρεάλ, Μπενετόν, Παναθηναϊκός και Φενέρ), και το έχει κατακτήσει (οκτώ φορές) με τέσσερις διαφορετικές. Ο «άρχοντας των δαχτυλιδιών» της Euroleague ανέλαβε την τουρκική ομάδα το 2013. Πριν μετακομίσει στην ασιατική πλευρά της Πόλης -έπειτα από το… διάλειμμα ενός έτους που έκανε, μετά την αποχώρησή του από τον Παναθηναϊκό- η συμμετοχή της Φενέρ σε Φάιναλ Φορ αποτελούσε… όνειρο απατηλό. Βεβαίως, πέρα από την πρόσληψη του πολυνίκη σέρβου τεχνικού, έχει ανοίξει το πορτοφόλι της για τα καλά, αγοράζοντας εξαιρετικούς παίκτες. Δεν αποκλείεται, αυτό το τριήμερο να ζήσουμε την ανατολή μιας νέας αυτοκρατορίας του μπάσκετ.

Στον πρώτο ημιτελικό της «Mercedes Benz Arena» (Φενέρμπαχτσε – Λαμποράλ Κούτσα, στις 19:00) θα αναμετρηθούν ελληνικά χέρια: ο Σλούκας με τον Μπουρούση. Στον δεύτερο (ΤΣΣΚΑ Μόσχας – Λοκομοτίβ Κουμπάν, στις 22:00), ελληνικά μυαλά: ο Ιτούδης με τον Μπαρτζώκα. Οπως κι αν εξελιχθούν οι ημιτελικοί, το βράδυ της Κυριακής (στις 21.00 ο Τελικός) ένας έλληνας θα ανεβεί στο υψηλότερο σκαλί του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Αλλά, όχι η Ελλάδα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News