Το κλασικό μυθιστόρημα του Βίκτωρος Ουγκώ, «Η Παναγία των Παρισίων», μεταφέρθηκε τρεις φορές στον κινηματογράφο (χώρια το καρτούν της Ντίσνεϊ) με τους Λον Τσάνεϊ (1923), Τσαρλς Λότον (1939) και Άντονι Κουίν (1956) να υποδύονται το ρόλο του  Κουασιμόδου. Τόσο στο μυθιστόρημα, όσο και στις ταινίες, η ιστορία ξεκινά με μια παράξενη σκηνή: τη «γιορτή των τρελών», που οργανώνεται από το πλήθος έξω από τον καθεδρικό ναό του Παρισιού, στέφοντας τον καμπούρη κωδωνοκρούστη «Επίσκοπο των τρελών».

Το 1831 που εκδόθηκε το μυθιστόρημα του Ουγκώ, η γιορτή αυτή αποτελούσε ήδη παρελθόν. Με τη βούλα, μάλιστα, της εκκλησίας, η οποία με αφορισμούς και σαρωτικές καταδίκες είχε ξεριζώσει την τέλεση αυτού του βλάσφημου λαϊκού δρώμενου. Στην πραγματικότητα, η γιορτή των τρελών αποτελούσε συνέχεια των ρωμαϊκών Saturnalia (Κρόνεια), στη διάρκεια των οποίων οι δούλοι άλλαζαν ρόλους με τους αφέντες. Από την ειδωλολατρία η γιορτή μεταβιβάσθηκε στην χριστιανοσύνη και το πράγμα… ξέφυγε, καθώς ο λαός υποδυόταν το ιερατείο και σατίριζε ανελέητα τον Πάπα. Καμία από τις τρεις ταινίες δεν τόλμησε να δείξει τα πραγματικά δρώμενα της γιορτής για το φόβο, προφανώς, της λογοκρισίας.

Το τι ακριβώς συνέβαινε περιγράφεται σε μια σπάνια ελληνική έκδοση του 1893 με τίτλο «Ημερολόγιον παληανθρώπου», όπου ο συγγραφέας Ιωάννης Βαρβέρης αποκάλυπτε τα… αφορεσμένα μυστικά της γιορτής: «Πλήθος νεανίσκων, ενδεδυμένων με ιερατικά ιμάτια και εχόντων μαυρισμένον το πρόσωπον, συνήρχοντο εις μιαν εκκλησίαν με διαφόρους γελοιώδεις συνηθείας και εξέλεγον ένα τρελλόν Επίσκοπον, με τον οποίον περιεφέροντο πανηγυρικώς και πομπωδώς καθ’ όλην την πόλιν επιστρέφοντες πάλιν εις την εκκλησίαν, όπου ο τρελλός Επίσκοπος ετέλει την λειτουργίαν και ηυλόγει το τρελλόν ποίμνιόν του».

Η βλάσφημη ανατροπή συντελούνταν στη διάρκεια αυτής της λειτουργίας: «Εκεί, ψάλλοντες βακχικά άσματα οι ως ιερείς ενδεδυμένοι τρελλοί, επήδων και εχόρευον εντός του ιερού. Ενώ, δε, ετελείτο η λειτουργία, οι διάκονοι και υποδιάκονοι έτρωγον λουκάνικα κόπτοντές τα επί της αγίας τραπέζης, εχαρτοφόρουν, ή έπαιζον την σφαίραν και έβαζαν πατούνας παπουτζίων εις το θυσιαστήριον. Μετά την λειτουργίαν ανέβαινον εις τα κατηχούμενα και εκ των παραθύρων έρριπτον λάσπην εις τον διαβαίνοντα λαόν». Οσο για τα γενεσιουργά αίτια αυτής της «ύβρεως», ο Ιωάννης Βαρβέρης διευκρινίζει: «Οι υπερασπισταί της εορτής ταύτης απεδείκνυον ότι ο άνθρωπος, ζων πάντοτε εις την κατήφειαν και τον φόβον της θρησκείας, έχει ανάγκην κάποτε να εξατμίζη την φυσικήν του τρέλλαν, ομοίως της ανάγκης ν’ ανοίγωσι τα οινοδόχα αγγεία ίνα μη η βράσις καταθραύση αυτά».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News