Λατρεύω τον καφέ, τη γεύση, το άρωμα, τη διαδικασία παρασκευής του. Και θεωρώ την εμπειρία του καφέ ολοκληρωμένη όταν ο εξειδικευμένος άνθρωπος που θα τον έχει παρασκευάσει θα μου εξηγήσει πως πέτυχε και σε τι συνίσταται αυτή η ξεχωριστή κάθε φορά αίσθηση. Προβληματίστηκα λοιπόν όταν διάβασα πριν λίγες μέρες σε ένα άρθρο ότι εδώ και μερικούς μήνες λειτουργεί στη Σαγκάη ένα καφέ με το όνομα «Ratio» (αναλογία) όπου ο παρασκευαστής καφέ, αλλά και κοκτέιλ, είναι ένα ρομπότ, για την ακρίβεια o βραχίονας ενός ρομπότ, το οποίο χρησιμοποιώντας πάντα την τέλεια αναλογία υλικών προσφέρει και το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ενα ρομπότ-barista. Αλλο ένα επάγγελμα που, αν και πολύ νέο, κινδυνεύει να χαθεί.

Ο προβληματισμός για τη μαζική εξαφάνιση θέσεων εργασίας που θα επιφέρει η κυριαρχία της τεχνητής νοημοσύνης και των ρομπότ είναι πλέον πολύ συχνός στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Διαβάζοντας σχετικά άρθρα αναρωτιέμαι με κάποια αγωνία ποια θα μπορούσε να είναι η εφικτή στροφή στη σταδιοδρομία μου που θα με βγάλει σε επαγγελματικό καταφύγιο από την επέλαση των ρομπότ. Ομως το μέλλον της απασχόλησης δεν είναι τόσο ζοφερό όσο το σχεδιάζει η τάση μας προς την καταστροφολογία. Τουλάχιστον έτσι υποστηρίζει εμφατικά η Ιμνα Μαρτίνεζ (Inma Martinez), αναγνωρισμένη επιστήμονας στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης.

Σε πρόσφατη ομιλία της στο Μέγαρο Μουσικής εξέφρασε την πεποίθηση ότι στο άμεσο μέλλον και αντίθετα με την αντίληψη που κυριαρχεί, το ανθρώπινο δυναμικό θα αποτελεί το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο μίας επιχείρησης. Η προστιθέμενη αξία θα προέρχεται από τους ανθρώπους και όχι από τις μηχανές (ενδιαφέρουσα ήταν η επισήμανσή της ότι πρέπει να χρησιμοποιείται η λέξη «μηχανή» και όχι «ρομπότ», υποθέτω επειδή η τελευταία συνειρμικά οδηγεί σε υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων και κατ’ επέκταση της απειλής). Με παράδειγμα μια κλασσική εικόνα οπτικής ψευδαίσθησης, στην οποία ενώ αρχικά άλλοι διακρίνουν μία πάπια και άλλοι ένα λαγό, στη συνέχεια και εφόσον γίνει γνωστή η εναλλακτική μπορεί κανείς να διακρίνει και τα δύο, τόνισε ότι μία μηχανή αδυνατεί να δει δύο πράγματα ταυτόχρονα, καθώς βασίζεται σε δυαδική λογική (0 ή 1). Για τη μηχανή υπάρχουν δύο επιλογές μόνο, για τον άνθρωπο όχι.

Ο άνθρωπος μπορεί να παρατηρεί από πολλές οπτικές γωνίες και να διακρίνει διαφορετικές εκδοχές και σημασίες ταυτόχρονα. Η ικανότητα να διακρίνει την πολυσημία και τις αποχρώσεις και έτσι να συγκροτεί μία πληρέστερη εικόνα του κόσμου, είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημά του. Ο εντοπισμός της αιτίας μίας συμπεριφοράς ενός συνεργάτη ή η πρόβλεψη της αντίδρασης ενός πελάτη είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης ικανότητας να διαβάζουμε ανάμεσα στις γραμμές.

Αυτή η ικανότητα δεν διδάσκεται και δεν αναλύεται πάντα σε μετρήσιμα δεδομένα που θα μπορούσαν να ενταχθούν σε κάποιο υπολογιστικό σύστημα. Λέγεται ότι ο Τζόζεφ Κένεντι συνειδητοποίησε την επερχόμενη κρίση του 1929 όταν του μίλησε για το χρηματιστήριο ένας λούστρος. Αναρωτιέμαι αν μία τέτοια παράμετρος θα μπορούσε να κωδικοποιηθεί σε έναν αλγόριθμο. Η αίσθηση ότι «κάτι συμβαίνει» δεν μπορεί πάντα να συγκεκριμενοποιηθεί και να ποσοτικοποιηθεί. Μπορώ να φανταστώ μία αφάνταστα έξυπνη μηχανή αλλά όχι μία οξυδερκή.

Η αλήθεια είναι ότι οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης αυξάνονται εκθετικά και ίσως στο προσεχές μέλλον οι μηχανές να αναπτύξουν και συναισθηματική νοημοσύνη, εγείροντας βέβαια ηθικά ζητήματα για τον ορισμό του τι είναι καλό και κακό, τι σωστό και λάθος.

Υπάρχει ήδη ελληνική start-up εταιρεία που αναπτύσσει σύστημα αναγνώρισης συναισθημάτων ομιλούντος ανθρώπου, ενώ άλλη εταιρεία, επίσης ελληνική, έχει κατασκευάσει βραχιόλι που αναγνωρίζει τη συναισθηματική κατάσταση του ανθρώπου που το φοράει και μεταφέροντας τα δεδομένα σε εφαρμογή του κινητού τηλεφώνου παρέχει τις αντίστοιχες συμβουλές, υποκαθιστώντας τον ψυχοθεραπευτή. Η λίστα με τα ασφαλή επαγγέλματα μικραίνει συνεχώς. Πιστεύω όμως πως θα εμφανιστούν νέα επαγγέλματα, ή θα γίνουν αντιληπτές οι διαστάσεις των υφιστάμενων στις οποίες η ανθρώπινη συνδρομή θα είναι απαραίτητη για το βέλτιστο αποτέλεσμα. Παραφράζοντας τον Γκοντάρ, θα έλεγα ότι οι μηχανές μπορούν να δουν το απείρως μικρό και το απείρως μεγάλο, αλλά ο άνθρωπος το απείρως μεσαίο. Αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στις γραμμές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News