Ο Σάσο Πίκον είναι Σλοβένος, ειδικός στους ελέγχους κι εργάζεται για την επιχείρηση «Ποσειδών» του Οργανισμού Frontex της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λέει:

«Είμαι ειδικός ελέγχων στο κέντρο υποδοχής της Μόρια εδώ στη Λέσβο. Η δουλειά μου είναι να εξακριβώνω την ιθαγένεια των μεταναστών που φθάνουν στο νησί, καθώς πολλοί από αυτούς δεν φέρουν κανένα έγγραφο ταυτότητας. Βοηθάω την τοπική αστυνομία στην καταγραφή των μεταναστών. Είμαι Ευρωπαίος και θεωρώ ότι τα σύνορα της Ελλάδας είναι σύνορα όλης της Ευρώπης. Είναι σημαντικό για την ασφάλειά μας να γνωρίζουμε ποιος τα διασχίζει. Πρόκειται για συνεχιζόμενο πρόβλημα, και για αυτό συνεχίζεται η συνεργασία μεταξύ του Frontex και των ελληνικών αρχών».

Ο κ. Πίκον είναι ένας εκ των πρωταγωνιστών του βίντεο με θέμα τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον έλεγχο των θαλάσσιων συνόρων και των αφίξεων των προσφύγων. Εντάσσεται στην ενημερωτική καμπάνια της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τίτλο «EU Protects», όπου τονίζεται ο ρόλος της ΕΕ στην ασφάλεια των πολιτών, στην υγεία και την προστασία του περιβάλλοντος, στην αντιμετώπιση της φτώχειας, ακόμη και στην άμυνα απέναντι στους κινδύνους από την ριζοσπαστικοποίηση.

Στο Προσφυγικό, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπήκε από την πρώτη στιγμή μπροστά, τόσο θεσμικά όσο και οικονομικά αλλά και ηθικά. Από τις 2 Μαΐου 2014, όταν παρουσίασε το πενταετές σχέδιό του κατά τη διάρκεια της καμπάνιας του για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έβαλε στην κορυφή των προτεραιοτήτων του το Προσφυγικό και τον έλεγχο των συνόρων, γνωρίζοντας ότι αυτό πρέπει να περάσει σε συλλογικό επίπεδο στα κράτη μέλη. Το 2019, έχουν γίνει τεράστια βήματα.

Η 20ή Ιουνίου έχει χαρακτηριστεί από τον ΟΗΕ ως «Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων». Σύμφωνα με τον Επίτροπο Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρη Αβραμόπουλο, από το 2015 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συμβάλει στη διάσωση 730.000 προσφύγων στη Μεσόγειο. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής EBCGA πρόκειται να ενισχυθεί περαιτέρω, ενώ ο κ. Αβραμόπουλος τονίζει την προσφορά και την χρησιμότητα ΜκΟ για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Η Επιτροπή εργάζεται σε τρεις άξονες: στη διαχείριση της ροής των ατόμων που ζητούν διεθνή προστασία στην Ευρώπη, στην προστασία των συνόρων της και στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών των μεταναστευτικών πιέσεων.

«Πρώτη φορά είδα πρόσφυγες το ’96. Συνέχιζε να έρχεται κόσμος, αλλά το ’15 και το ’16 ήμασταν σαν εμπόλεμη ζώνη», λέει σε ένα βίντεο της καμπάνιας EU Protects ο Αντώνης Κελαϊδίτης, πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου στην Πέτρα Λέσβου. «Δεν ξέρω τι μπορεί να γίνει στο μέλλον, αν θα σταματήσει ή θα αυξηθεί. Ξέρω όμως ότι ο κόσμος εδώ θα συνεχίσουμε να βοηθάμε γιατί κανείς δεν ξέρει αν αύριο θα είμαστε κι εμείς στην ίδια θέση».

Ο κ. Κελαϊδίτης συνεργάζεται με τoν Οργανισμό της ΕΕ Frontex, η έδρα του οποίου βρίσκεται στην Πολωνία. «Είμαστε οι πρώτοι που μαθαίνουμε τι συμβαίνει στη Λέσβο. Από τα κεντρικά μας γραφεία στη Βαρσοβία συγκεντρώνω καθημερινά πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της ασφαλείας και τις μοιράζομαι, μεταξύ άλλων, με τις εθνικές αρχές ακτοφυλακής: τον αριθμό των ανθρώπων και των πλοίων που προσπαθούν να εισέλθουν στην ΕΕ. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, βοηθήσαμε πρόσφατα στη σύλληψη ενός σκάφους που μετέφερε λαθραία 6 τόνους χασίς», λέει η Αγκατα Μότεκ, στέλεχος στο κέντρο επιχειρήσεων του Frontex.

Στο πλαίσιο της καμπάνιας, παρουσιάζεται η ιστορία του Ζακάρια Αλο , Σύρου πρόσφυγα που ζει, πια, στην Ολλανδία. Το 2012 και ενόσω ο εμφύλιος μαινόταν στη χώρα του, ο Ζακάρια, οι γονείς και τα αδέρφια του εγκατέλειψαν τον οικογενειακό φούρνο που διατηρούσαν στο Χαλέπι και το σπίτι τους σε αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος. Για τον Ζακάρια, ήταν η αρχή ενός μεγάλου και επικίνδυνου ταξιδιού προς την Ελλάδα μέσω του Λιβάνου και της Τουρκίας το 2016. Εφτασε στην Ελλάδα έχοντας χωριστεί από τους γονείς του και στη συνέχεια μετεγκαταστάθηκε με τα δυο μικρότερα αδέρφια του στις Κάτω Χώρες. Αυτό ήταν δυνατό χάρη στο νέο πρόγραμμα της ΕΕ που προσφέρει σε αιτούντες άσυλο, όπως ο Zakaria, έναν ασφαλή και νόμιμο δρόμο προς την Ευρώπη.

«Στο Χαλέπι είχα αρτοποιείο με την οικογένειά μου. Αλλά αυτό άλλαξε με τον πόλεμο», λέει στην κάμερα. «Έπρεπε να φύγουμε και δεν ξέραμε πού να πάμε. Ελπίζαμε απλώς να βρούμε ένα καλύτερο μέλλον…». Φεύγοντας από τη Συρία, πέρασαν τέσσερα χρόνια στον Λίβανο, μετά πέρασαν στην Τουρκία αλλά ήθελαν να περάσουν στην Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας. Οι γονείς του έκριναν ότι ο πιο πρόσφορος τρόπος ήταν τα παιδιά να δοκιμάσουν την τύχη τους στο πλοιάριο ενός διακινητή. Κατάφεραν να φτάσουν στην Ελλάδα, όπου πέρασαν το πρώτο διάστημα. Μέσω του προγράμματος μετεγκατάστασης της ΕΕ για τους πρόσφυγες, τα τρία παιδιά δέχτηκαν πρόσκληση από την Ολλανδία για μετεγκατάσταση στο Μίντελμπουργκ.

«Τα πάω καλά με τους ανθρώπους εδώ και μου αρέσει να ζω στην Ευρώπη», λέει. «Οι περισσότεροι δεν έχουν γνωρίσει ποτέ πρόσφυγα και το μόνο που ξέρουν για εμάς είναι αυτά που έχουν δει στην τηλεόραση. Εργάζομαι ως μάγειρας σε εστιατόριο και πηγαίνω σχολείο δύο φορές την εβδομάδα. Μιλάω ήδη κουρδικά, αραβικά και αγγλικά, ωστόσο παρακολουθώ μαθήματα ολλανδικών για να μάθω καλά τη γλώσσα».

Στην μακρά και δύσκολη αυτή πορεία, ο Ζακάρια όπως και οι άλλοι πρόσφυγες είχε αρωγούς τους «μικρούς ήρωες» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την Παναγιώτα που εξετάζει αιτήσεις ασύλου στην Ελληνική Υπηρεσία, την Ιλάρια που εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο, τον Φαλάχ από το Ολλανδικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες που βοήθησε τον Zakaria και αδέρφια του να βρουν σπίτι και να υπογράψουν συμβόλαιο.

Η Ισπανίδα Εστέρ, από την Μονάδα Στήριξης για την Διαχείριση των Προσφυγικών Ροών, κάθεται δίπλα στον πρόσφυγα. «Γιατί κλαις;» της λέει. «Υou’ve made it! But many others couldn’t».

Η καμπάνια εδώ

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News