«Περίοδος φιλανθρωπίας» ονομάστηκε η περίοδος από το 1833 έως και το 1909, καθώς ο υγειονομικός τομέας της χώρας μας παραδόθηκε στην ευεργεσία Ελλήνων και ξένων. Το θεραπευτήριο «Ο Ευαγγελισμός» είναι ένα από τα νοσοκομεία που οφείλουν τη δημιουργία τους, αλλά και τη μετέπειτα λειτουργία τους, εξ ολοκλήρου σε φιλάνθρωπους. Η ιδέα της ίδρυσής του οφείλεται στη βασίλισσα Ολγα, η οποία είχε δυο βασικούς στόχους. Να νοσηλεύονται οι άποροι ασθενείς δωρεάν, ενώ οι εύποροι να πληρώνουν ένα μικρό ποσό, αλλά πάνω από όλα να επιμορφώνονται γυναίκες νοσοκόμες. Γιατί, αγαπημένοι μου αναγνώστες, τι να το κάνεις το νοσοκομείο αν δεν έχεις νοσηλευτικό προσωπικό;

Το έτος 1872, εξήντα δύο κυρίες των Αθηνών οργανώθηκαν, ιδρύοντας τον «Σύλλογο Κυριών υπέρ της Γυναικείας Παιδεύσεως», σηκώνοντας κουρνιαχτό ποικίλων σχολίων στην τότε κοινωνία, που καθόλου δεν ήταν συνηθισμένη στην ενασχόληση των γυναικών με τα δημόσια και κοινωφελή έργα. Ακάθεκτες συνεδρίασαν σε μια αίθουσα του Αρσακείου, εξέλεξαν Διοικητικό Συμβούλιο 15 μελών και πρόεδρο, την Ελένη Παπαρρηγοπούλου. Ζήτησαν δε την προστασία της βασίλισσας Ολγας, η οποία τους την παρείχε, διότι κατανόησε τον κοινωφελή σκοπό του Σωματείου.

Είναι συγκινητικό το τι κατόρθωσαν εκείνες οι «μπροστά από την εποχή τους» γυναίκες! Ιδρυσαν εργαστήριο άπορων γυναικών με ένα σωρό τμήματα, όπως ραπτικής, υφαντουργίας χαλιών που κοσμούσαν κτίρια όπως τα Ανάκτορα της χώρας μας, αλλά και της Ρωσίας, Δανίας, Αγγλίας, Σουηδίας. Ιδρυσαν «Πρότυπο Ελληνικό Παρθεναγωγείο» και Σχολή Ανώτερων Μαθημάτων με διετές πρόγραμμα εκπαίδευσης. Μέγιστο όμως στόχο είχαν την κατάρτιση νοσοκόμων, κάτι όμως που αναβάλλονταν λόγω έλλειψης πόρων. Μέχρι που η βασίλισσα Ολγα, εν έτει 1875, ανέλαβε τη σύσταση «Παιδευτηρίου προς Μόρφωση των Νοσοκόμων Γυναικών». Και έτσι η πρώτη Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων στην Ελλάδα ήταν γεγονός και η επίβλεψη της ανατέθηκε στον δραστήριο Σύλλογο που προαναφέραμε. Οι «Αδελφές του Ελέους» αποτέλεσαν τον πυρήνα (παραλλήλως δε ιδρύθηκε το 1924 και η Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων του Ερυθρού Σταυρού με τριετή φοίτηση, που εκπαιδεύονταν στον «Ευαγγελισμό») του μοναδικού ίσως νοσοκομείου που ιδρύθηκε με σκοπό την εκπαίδευση Αδελφών Νοσοκόμων.

Τον Απρίλιο του 1876 η Βασίλισσα Ολγα εξέδωσε έκκληση με σκοπό τη συλλογή συνδρομών για την ανέγερση του Νοσοκομείου. Υψηλοί βασιλικοί συγγενείς, ο αυτοκράτορας της Ρωσίας, οι μεγάλοι δούκες, ζάπλουτοι Ελληνες του εξωτερικού, ιδιώτες, μονές, τράπεζες, Δήμοι συνέδραμαν με γενναιοδωρία. Πάνω από όλα, όμως, η Μονή Πετράκη δώρισε τη γη προς ανέγερση.

Το 1881 τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος από τον βασιλιά Γεώργιο και η αποπεράτωσή πραγματοποιήθηκε την 25η Μαρτίου του 1884. Αμέσως τέθηκαν σε λειτουργία δύο κλινικές 48 κρεβατιών. Η Παθολογική και η Χειρουργική. «Στις 16 Απριλίου εισήχθη ο πρώτος ασθενής, 10 ετών, παρέμεινε 17 μέρες στη Χειρουργική και εξήλθε θεραπευμένος».

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η κατάσταση των νοσοκομείων προ «Ευαγγελισμού» και οι συνθήκες νοσηλείας ήταν «άθλιες και οικτρές» και ότι όχι μόνο δεν υπήρχαν μορφωμένοι νοσοκόμοι, αλλά «το έργο τους θεωρούνταν το εξευτελιστικότερο των επαγγελμάτων». Τέτοια ήταν η απήχηση στον λαό, που «όσοι μεταφέρονταν για νοσηλεία στον “Ευαγγελισμό” θεωρούνταν ότι μεταφέρονταν στη θαυματουργή κολυμπήθρα του Σιλωάμ». Η ιστορία του, άρρηκτα συνδεδεμένη με τις δύσκολες στιγμές του ελληνικού έθνους, όπως οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η Μικρασιατική καταστροφή, το έπος του ’40-’41, η Κατοχή… Μέχρι του κορονοϊού των ημερών μας…

Στοιχεία για όσα σας μετέφερα έλαβα από μια εξαιρετική έκδοση, «Θεραπευτήριο ο Ευαγγελισμός 1881-2021», χορηγία του Νικόλα Διαμαντή Πατέρα. Αλλωστε στον Γιάννη Πατέρα (συγγενή του Νικόλα), σεμνό ευεργέτη, οφείλουμε την ανέγερση της νέας πτέρυγας του «Ευαγγελισμού», 5.000.000 δολάρια το 1974, η οποία επιθυμούσε να προορίζεται για νοσηλεία ναυτικών, ασχέτως αν η επιθυμία του παραβιάστηκε. Ο δωρητής, δυστυχώς, απεβίωσε προ των εγκαινίων.

Επί της ουσίας, μια τεράστια σειρά δωρητών διαχρονικά άφησε τη σφραγίδα της στην ιστορία ενός εμβληματικού, θηριώδους πλέον νοσοκομειακού συγκροτήματος. Οπως ο Δημήτριος Θεοδωρίδης (1884), ο μεγάλος Ανδρέας Συγγρός. Η ελληνοαμερικάνικη οργάνωση ΑΧΕΠΑ (εν έτει 1947, 635.000 δολάρια Αμερικής). Επί των ημερών μας, το Ιδρυμα Θώραξ, με χορηγούς τον Θανάση Μαρτίνο, τη Φωτεινή Λιβανού, τον αείμνηστο Β. Κωνσταντακόπουλο και άλλους. Η μεγάλη κυρία Αλίκη Περρωτή. Ο Νικόλας Πατέρας. Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Ο όμιλος εταιρειών «Μυτιληναίος». Η Εθνική Τράπεζα. Και χιλιάδες ανώνυμοι ευεργέτες καθημερινότητας.

Αγαπημένοι μου αναγνώστες, την ψυχή μου έχει στοιχειώσει μια ολοσέλιδη καταχώριση της Ελίζας Γουλανδρή, η οποία απαυδισμένη από το γεγονός ενός μακρόβιου αγώνα για να δωρίσει τη συλλογή της και ένα Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στον τόπο μας, είχε γράψει: «Φαίνεται οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν δύνανται ούτε δωρεάς να λαμβάνουν».

Ισως το εμβληματικό Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» να είναι και σε αυτό μια λαμπρή εξαίρεση. Οφείλει την Ιδρυση, την κάθε είδους επέκταση και τη σύγχρονη λειτουργία του κυρίως σε λαμπρούς ευεργέτες. Και το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του, μια ευεργεσία για όλους μας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News