«Λίγο ψωμί, λίγο ψωμί». Ο θρύλος θέλει τον Αλέκο Αλεξανδράκη να τρέχει στο εστιατόριο «Κεντρικόν», απέναντι από το ιστορικό θέατρο «Κεντρικόν» (που στην αρχή έφερε το όνομα του Βαυαρού ηθοποιού Εδμόνδου Φυρστ), ζητώντας λίγο ψωμί. Για να πλάσει από την ψίχα του το «φάρμακο» ή, για την ακρίβεια, το «ειδικό χάπι από το εξωτερικό», που θα αντιμετώπιζε την ξαφνική… ασθένεια του Γρηγόρη Μπιθικώτση, η οποία δεν τον άφησε να τραγουδήσει.

Είμαστε στο διάλειμμα μιας από τις σημαντικότερες, ιστορικές συναυλίες για το ελληνικό τραγούδι, όπου ο Μίκης Θεοδωράκης συμπράττει με τον Μάνο Χατζιδάκι. Και είμαστε σε μια χρονιά κοσμοϊστορικής σημασίας. Στο 1961. Και στην 20ή Μαρτίου.

Στο περιθώριο της πρώτης από τις δύο συναυλίες (η δεύτερη, στις 22 Μαρτίου) που οργάνωσε στο «Κεντρικόν» ο τότε διευθυντής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας – ΕΙΡ, Πύρρος Σπυρομίλιος (εξ ου και η ονομαστή στοά),  αφήνοντας για πρώτη φορά την Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας υπό την μπαγκέτα του Μίκη, με τον Μάνο στο πιάνο. Κι εκείνοι με την σειρά τους ένωσαν για πρώτη φορά τις φωνές των Στέλιου Καζαντζίδη και Γρηγόρη Μπιθικώτση.

Λίγες ώρες πριν από τις φωνές του… κατεπείγοντος από τον Αλέκο Αλεξανδράκη, στα τραπέζια του ίδιου καφέ εστιατορίου, με θαμώνες και τον Χατζιδάκι και τον Θεοδωράκη, οι μουσικοί του ΕΙΡ συζητούσαν για τις δύο λαϊκές φωνές, που σχεδόν είχαν «διχάσει» την Ελλάδα. Αλλά και για την παρουσία του «μπουζουξή» Μανώλη Χιώτη (μαζί με την Μαίρη Λίντα), ανάμεσα στους σπουδαγμένους κλασικούς μουσικούς, στην επικείμενη πρώτη συναυλία στο «Κεντρικόν».

Ο θρύλος δεν μας λέει αν τελικά η ψίχα από ψωμί ή, αλλιώς, «το ειδικό χάπι από το εξωτερικό» κατάφερε να κατευνάσει στην ασθένεια του Γρηγόρη Μπιθικώτση, στο διάλειμμα της ιστορικής συναυλίας «πολλών αστέρων», που αργότερα, το 1985, κυκλοφόρησε από την Philips σε διπλό δίσκο βινυλίου (και μόλις το 1994 σε CD). Έμεινε όμως στην ιστορία – και δισκογραφικά – το κόμπιασμα του Γρηγόρη Μπιθικώτση στη σκηνή του θεάτρου «Κεντρικόν», όταν με το νεύμα του Μίκη ξεκίνησε να τραγουδάει το «Σε πότισα ροδόσταμο» και πολύ γρήγορα σταμάτησε, ο Μίκης έκανε νεύμα στην ορχήστρα και ο βάρδος δήλωσε προς το κοινό «Με συγχωρείτε πάρα πολύ, είμαι άρρωστος» για να καταχειροκροτηθεί και να αποχωρήσει.

Η παρουσιάστρια των δύο συναυλιών Μάρω Κοντού πήρε το λόγο, από μικροφώνου, με αρκετή αμηχανία: «Ο Μίκης Θεοδωράκης συνεχίζει να διευθύνει, να τραγουδά και να γράφει και τους στίχους στο τραγούδι Το Παλικάρι» (σε στίχους του ίδιου του συνθέτη). Στην ιστορική συναυλία ο Στέλιος Καζαντζίδης, μαζί με την Μαρινέλλα, ερμήνευσαν τραγούδια από τον κύκλο «Πολιτεία» του Μίκη, σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη και Δημήτρη Χριστοδούλου, με το Μάνο Χατζιδάκι πάντα στο πιάνο. Ενώ – κάτι λιγότερο γνωστό – ο Τέρης Χρυσός (ναι, ο Τέρης Χρυσός) ερμήνευσε το τραγούδι «Η Βάγια» του νεότερου, 22χρονου τότε, συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλου, σε στίχους Νίκου Γκάτσου, ανάμεσα σε τραγούδια του Μίκη με ερμηνεύτρια την Μαίρη Λίντα, σε στίχους Νίκου Γκάτσου και Γιάννη Θεοδωράκη.

Στο εστιατόριο «Κεντρικόν» εκτονώθηκε, μετά την συναυλία, ο ντόρος για την «ασθένεια» του Γρηγόρη Μπιθικώτση, την οποία πολλοί ονομάτισαν ως υπερβολικό άγχος απόδοσης, κάτι που καταγράφτηκε στις εφημερίδες της επόμενης ημέρας, οι οποίες ασχολήθηκαν εκτενώς με την συνάντηση «γιγάντων», όπως ο Μίκης και ο Μάνος από τη μια, ο Στέλιος Καζαντζίδης και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης από την άλλη. Πιο δηκτικός από όλους ο Μέντης Μποσταντζόγλου ή Μποστ, από την εφημερίδα «Αυγή», έδωσε τον τόνο με το σκίτσο του «Ανωμαλίε εις τας συναβλίε», παρωδώντας με στίχους από τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου.

Ας μην ξεχνάμε δε ότι όλα αυτά γίνονται την χρονιά των εκλογών «βίας και νοθείας», που ξεκίνησε ο Ανένδοτος Αγώνας του Γεωργίου Παπανδρέου, που ήρθε η Μαρία Κάλλας στην Επίδαυρο, με τη «Μήδεια» του Κερουμπίνι (σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή και σκηνικά κοστούμια Γιάννη Τσαρούχη) και που κέρδισε το Όσκαρ Τραγουδιού για τα «Παιδιά του Πειραιά» ο Μάνος Χατζιδάκις. Τη χρονιά που υπογράφτηκε η σύνδεση της χώρας μας με την ΕΟΚ, που ο σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν πέταξε στο Διάστημα και που στήθηκε το Τείχος του Βερολίνου.

Για την ιστορία: Η συνάντηση των τεσσάρων «γιγάντων», και δη των Καζαντζίδη και Μπιθικώτση στο ίδιο μικρόφωνο, επαναλήφθηκε το καλοκαίρι του 1962 στο θέατρο «Παρκ» της λεωφόρου Αλεξάνδρας και στην κοινή επιθεώρηση «Όμορφη Πόλη» των Μάνου Χατζιδάκι και Μίκη Θεοδωράκη. Αργότερα, ο Στέλιος Καζαντζίδης θυμούνταν: «Σταμάτησα την Μαρινέλλα και βγήκα και τραγούδησα με τον Μπιθικώτση. Εγώ του έκανα σιγόντο σε αυτά που έλεγε αυτός και αυτός έκανε σιγόντο σε μένα. Ο κόσμος μας δέχθηκε πολύ καλά».

Δεν ξαναβρέθηκαν όμως στην σκηνή του Θεάτρου «Κεντρικόν», ούτε στα τραπέζια του επίσης ιστορικού εστιατορίου με το ίδιο όνομα…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News