Κορυφαία ειδικός στη «συνδετική νοημοσύνη» και συγγραφέας του βιβλίου «Digital Body Language: How to Build Trust and Connection, No Matter the Distance» («Ψηφιακή Γλώσσα Σώματος: Πώς να χτίσετε Εμπιστοσύνη και Σύνδεση, Ανεξάρτητα από την Απόσταση»), η 36χρονη Ερικα Νταουάν έγραψε πρόσφατα ένα άρθρο στην ιστοσελίδα Medium, που έγινε αμέσως viral. Περιγράφει μια ομάδα νέων στην οποία ανήκει και η ίδια («ηλικιωμένων μιλένιαλ» για την ακρίβεια), τους οποίους χαρακτηρίζει «γηριατρικούς μιλένιαλ»: πρόκειται για όσους γεννήθηκαν μεταξύ 1980 και 1985, που ξέρουν πώς να εργάζονται με επιτυχία πέρα ​​από τις γενεαλογικές διαφορές.

Οι «γηριατρικοί μιλένιαλ» μπορούν να χρησιμοποιούν την ψηφιακή τεχνολογία για να επικοινωνήσουν, ενώ είναι εξοικειωμένοι και με περισσότερο αναλογικές μεθόδους (όπως το τηλέφωνο π.χ.), καθώς και με συνήθειες πιο παραδοσιακών γραφείων, που οι νεότεροι μιλένιαλ μπορεί να θεωρούν παλιομοδίτικες. Ακόμη, αποδεικνύονται σπουδαίοι υπάλληλοι και ιδανικοί «leader ομάδων που ευδοκιμούν στον υβριδικό χώρο εργασίας», γράφει η Νταουάν.

Ενώ μερικά από τα viral σχόλια αφορούν την «ταμπέλα» και ποια θεωρούν ότι θα ήταν η πιο σωστή, «νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν με την καρδιά του επιχειρήματος: η ταχύτητα της τεχνολογικής υιοθέτησης οδηγεί στο λάθος να βλέπεις το ίδιο μια ολόκληρη γενιά με σχεδόν 20 χρόνια διαφορά», λέει στην Αννα Μάξτεντ σε μια συνέντευξη για την βρετανική εφημερίδα The Times με αφορμή το βιβλίο της.

Οι «ηλικιωμένοι» μιλένιαλ είναι επίσης εξπέρ της «ψηφιακής γλώσσας του σώματος», η οποία μπορεί μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις, υποστηρίζει η Νταουάν. Η επικοινωνία μεταξύ συναδέλφων, είναι σε ποσοστό 70% ψηφιακή και το πρόβλημα είναι ότι συχνά χωρίς να το θέλουμε γίνονται παρεξηγήσεις. Αναφερόμενη  στο περιοδικό Journal of Personality and Social Psychology, η ειδικός της ψηφιακής επικοινωνίας λέει ότι ο «τόνος» των email μας παρερμηνεύεται στο 50% των περιπτώσεων.

Γλώσσα του σώματος που σώζει ζωές

Στόχος του βιβλίου της, λοιπόν, ήταν να επαναφέρει την ενσυναίσθηση στον ψηφιακό χώρο εργασίας, να διώξει την ασάφεια και την απογοήτευση, και να μας βοηθήσει να ανακτήσουμε την ικανότητά μας να κατανοούμε ο ένας τον άλλον. Η Νταουάν απέκτησε «ειδικότητα» στη γλώσσα του σώματος από νεαρή ηλικία: «Ημουν ένα ντροπαλό και εσωστρεφές κορίτσι, παιδί Ινδών μεταναστών στην Αμερική, και οι γονείς μου μιλούσαν Χίντι και Παντζάμπ στο σπίτι», λέει. Οταν πήγε στο σχολείο είχε πρόβλημα με την προφορά των Αγγλικών: «Αγωνίστηκα πραγματικά. Με κορόιδευαν. Εχω αναπτύξει την ικανότητα να παρατηρώ και να αποκρυπτογραφώ τη γλώσσα του σώματος άλλων ανθρώπων», αποκαλύπτει. Η Νταουάν μελέτησε σιωπηλά «τα δημοφιλή κορίτσια και τα cool αγόρια» και το πώς προβάλλονταν: «Με βοήθησε να καταλάβω ότι δεν είναι μόνο αυτό που λένε οι άνθρωποι, αλλά πώς το λένε», λέει.

Πολύ σημαντικό ήταν και αυτό που της συνέβη λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όταν «είδα την αστυνομία να κάνει σωματικό έλεγχο στον πατέρα μου». Την περίμενε να τελειώσει το μάθημα γυμναστικής, όταν «κάποιος κάλεσε την αστυνομία επειδή έκρινε ότι ήταν ύποπτος». Η Νταουάν ήταν 16 ετών, όταν είδε τον πατέρα της «να χρησιμοποιεί τη γλώσσα του σώματος για να δημιουργήσει μια αίσθηση σύνδεσης με τους ανθρώπους που τον είδαν ως απειλή». Προσθέτει, «Μου είπε, “Η γλώσσα του σώματος έσωσε τη ζωή μου εκείνη την ημέρα”».

Προκάλεσε επίσης την επιθυμία της μικρής «να μάθει» και το έκανε. Η Ερικα Νταουάν δίδαξε μαθήματα Ηγεσίας στο Χάρβαρντ και το MIT, και ξεκίνησε τη δική της εταιρεία ως σύμβουλος Επικοινωνίας σε ανώτερα στελέχη εταιρειών, διδάσκοντας τους ηγέτες της βιομηχανίας σύγχρονες δεξιότητες συνεργασίας και μιλώντας στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, πριν καν κλείσει τα 30. Την αποκαλούν «Οπρα των ιδεών του μάνατζμεντ» και δεν είναι τυχαίο. Η αμοιβή της για τις ομιλίες της (online) κυμαίνεται από 25.000 – 40.000 δολάρια. (Για σκεφτείτε τώρα τους συμμαθητές της που κάποτε την κορόιδευαν…)

Στόχος της «Ψηφιακής Γλώσσας Σώματος» είναι να απαντήσει στην ερώτηση «Γιατί υπάρχει τόση σύγχυση και άγχος στο χώρο εργασίας»: «Συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχε βιβλίο για τον τρόπο με τον οποίο συνδεόμαστε ψηφιακά», λέει στην Ανα Μάξτεντ των βρετανικών The Times, με προφορά, πλέον, καθαρά νεοϋορκέζικη.

Είμαστε στο έλεος της ψηφιακής τεχνολογίας

Σύμφωνα με την Νταουάν οι μη λεκτικές ενδείξεις του σώματος αποτελούν έως και το 80% της συνομιλίας πρόσωπο με πρόσωπο, πράγμα που δεν πετυχαίνουμε στην απομακρυσμένη επικοινωνία. Αν τα λόγια μας δεν είναι «άψογα» το νόημά μας απογυμνώνεται από τις αποχρώσεις και αποδίδεται ασπρόμαυρο.

Ενας από τους χρήσιμους βασικούς κανόνες της ειδικού είναι να βεβαιωθούμε ότι οι άλλοι καταλαβαίνουν καλά: «Μείνετε στον χώρο της λογικής», επισημαίνει. Βοηθά επίσης να θυμόμαστε ότι μερικοί από εμάς «γεννήθηκαν στον ψηφιακό κόσμο» ενώ άλλοι χρειάστηκε να «προσαρμοστούν ψηφιακά».

Απρόσεκτη ψηφιακή γλώσσα του σώματος στο χώρο εργασίας μπορεί να προκαλέσει αμφιβολίες και φόβο ακόμη και σε δυνατές σχέσεις. Όπως λέει η Νταουάν, «η ασάφεια της ψηφιακής επικοινωνίας επιτρέπει τόσο την παρεξήγηση όσο και την συναισθηματική κακοποίηση». Η «σιωπή ως απάντηση» είναι κλασική. Και, δυστυχώς, κανείς δεν μπορεί να «ξέρει με σιγουριά αν κάποιος τη χρησιμοποιεί ως όπλο». Ανάλογα με τη διάθεση, κάνεις μια υπόθεση ή αφήνεις τις νευρώσεις σου να συμπληρώνουν τα κενά. Η Νταουάν συμβουλεύει: «Μην αφήσετε τη σιωπή της άλλης πλευράς να σας επηρεάσει συναισθηματικά. Απαντήστε ζητώντας πλήρη σαφήνεια».

Συχνά, σε βιντεοσυσκέψεις, οι προσπάθειές μας να συνδεθούμε, όπως κάναμε πρόσωπο με πρόσωπο αποτυγχάνουν. Τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την επαφή. Στις συναντήσεις της πραγματικής ζωής υπάρχει προκαταρκτική συνομιλία. Στον ψηφιακό κόσμο «είμαστε πιο ανυπόμονοι, δεν υπάρχει τόσο μεγάλος χώρος», λέει.

Είμαστε επίσης στο έλεος της ψηφιακής τεχνολογίας. Στο Zoom τα «ουπς, συγνώμη, όχι εσύ» είναι περίεργα και ντροπιάζουν. Ωστόσο, μια μελέτη διαπίστωσε, επιπλέον, ότι σε βιντεοσύσκεψη μια καθυστέρηση μόλις 1,2 δευτερολέπτων στην απάντηση είναι πιθανό να κάνει τους άλλους να σε αξιολογήσουν ως «λιγότερο προσεκτικό και φιλικό» από ότι εάν η απάντηση ήταν άμεση. Στην περίπτωση αυτή η Νταουάν συμβουλεύει την υποχρεωτική χρήση του «hand raise».

Ψηηφιακή επικοινωνία και γυναίκες

Ο κόσμος της ψηφιακής επικοινωνίας είναι σκληρός. Οι γυναίκες ειδικά (* eye roll emoji *) κινδυνεύουμε να θεωρηθούμε ψυχρές και απότομες αν δεν ανεβάζουμε τα μηνύματά μας με θετικά συναισθηματικά στοιχεία. Η επιθυμία να φανεί κανείς φιλικός είναι ο λόγος, για τον οποίο το θαυμαστικό – που για πολύ καιρό θεωρείτο υπερβολικό- έκανε «ένα από τα πιο επικά come back στην ιστορία», λέει η Νταουάν.

Στο βιβλίο της, αναφέρεται σε μια πωλήτρια που άλλαξε τη συνήθη απάντησή της «OK» σε «OK, υπέροχα!» για να «ενισχύσει τη δυναμική της ομάδας της με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και συντροφικότητα». Εάν οι γυναίκες θέλουν να είναι άμεσες, πρέπει να είναι άμεσες, λέει η ειδικός της ψηφιακής επικοινωνίας, επισημαίνει ωστόσο ότι προφανώς «υπάρχει προκατάληψη». Στο Zoom προτείνει μια ισορροπία: μια γυναίκα χρειάζεται να είναι εύγλωττη αλλά όχι υπερβολική, κομψή αλλά όχι πολύ «λουσάτη», ευχάριστη αλλά κρατώντας τις αποστάσεις. Στα email της δεν γράφει περιττά λόγια, αλλά ο τόνος πρέπει να είναι ο σωστός.

Η Νταουάν μας προτρέπει να ελέγχουμε τα διπλά νοήματα που στέλνουμε: «Η συντομία δημιουργεί σύγχυση. Και η πίεση για γρήγορη επικοινωνία μπορεί να οδηγήσει πολλούς να κάνουν συντομεύσεις παραλείποντας εντελώς μερικές φορές το πλαίσιο. Οι διευθυντές είναι μερικοί από τους μεγαλύτερους ενόχους, οι οποίοι με σύντομα και ασαφή μηνύματα δημιουργούν άγχος και παρεξηγήσεις, και μπορεί να είναι απρόσεκτοι επειδή βιάζονται». Η σαφής επικοινωνία, λοιπόν, είναι μια «κρίσιμη ικανότητα».

Η  αντίδραση της Νταουάν σε μηνύματα «μικρά σαν χαϊκού» -όπως του στελέχους της Morgan Stanley που συρρίκνωσε την ευγνωμοσύνη του από «thx» σε «TY» και τέλος σε «T»- είναι «έλα τώρα»… Ακόμα κι αν δεν έχετε χρόνο να διαβάσετε μια αναφορά μόλις την λάβετε, μια ευγενική απάντηση, «Το πήρα!», εκτιμάται πάντα.

Αν δε θέλετε να σπείρετε τρόμο, μην στέλνετε προσκλήσεις (στο calendar) για «Νωρίς αύριο το πρωί» χωρίς θέμα, επειδή οι άνθρωποι θα πιστέψουν ότι απολύονται. Επίσης, η «τελεία», ολογράφως είναι ένας γραμματικός όρος, που ειδικά στις νεότερες γενιές, προκαλεί παγωμάρα: «Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει αποκτήσει νέο νόημα», λέει η Νταουάν. «Η έρευνα δείχνει ότι σε μηνύματα κειμένου, Slack ανταλλαγές, εργαλεία ομαδικής συνομιλίας, η χρήση της τελείας μπορεί επίσης να σηματοδοτήσει παθητική επιθετικότητα, θυμό, αγένεια».

Ολη αυτή η σύγχυση και η δυστυχία δεν είναι ασήμαντες. «Εχουν τεράστιο αντίκτυπο στα κίνητρα, την ικανοποίηση και την αφοσίωση», λέει η Νταουάν, η οποία πριν από την πανδημία πραγματοποίησε μια μελέτη σε περισσότερους από 2.000 υπαλλήλους γραφείου. Και λέει ότι «το 44% ανέφερε ότι βιώνει συχνά ψηφιακό άγχος από μηνύματα ενώ το 70% βίωνε κάποια μορφή κακής ψηφιακής επικοινωνίας».

Χαλαρώστε με emoji

Η κατάσταση είναι τώρα πια τόσο έντονη, ώστε ακόμη και άνθρωποι που παίρνουν τον εαυτό τους πολύ στα σοβαρά εξετάζουν το ενδεχόμενο να εισαγάγουν τα περίεργα emoji για να προσθέσουν ζεστασιά στα «επίπεδα, άψογα μηνύματα» τους. Δεν δημιουργούν την εντύπωση ότι κάποιος είναι παιδαριώδης, ανίκανος ή περίπου αγράμματος, αντίθετα είναι «κρίσιμα για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και της σαφήνειας στο χώρο εργασίας», λέει η Νταουάν.

«Τα emoji είναι το νέο υφάδι της ψηφιακής μας επικοινωνίας. Μιμούνται το συναίσθημά μας». Και είναι ανεκτίμητα. «Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι δεν είναι πια κάτι για μικρά παιδιά», λέει και προσθέτει, «Από εταιρική άποψη τώρα πια είναι αποδεκτά». Χρησιμοποιημένα με σύνεση, μπορούν να δημιουργήσουν σύνδεση, «ειδικά εάν υπάρχει κενό ισχύος και εμπιστοσύνης».

Ωστόσο, λίγοι από εμάς, ανεξάρτητα από τη θέση μας, είναι άμεμπτοι. Υπάρχουν ακόμα οι εθισμένοι σε συναντήσεις και εκείνοι που χρησιμοποιούν απερίσκεπτα το «reply all» («απαντήσεις σε όλους»). Σήμερα, ωστόσο, «σεβασμός στους ανθρώπους σημαίνει ότι σέβεσαι τον χρόνο τους, τα χρονοδιαγράμματά τους, τα inbox τους», λέει η Νταουάν. Μερικοί άνθρωποι, εξάλλου, λατρεύουν να στέλνουν τα email τους cc και στο αφεντικό τους. Ο φόβος και ο τρόμος της ειδικού ψηφιακής επικοινωνίας είναι εκείνοι που μισοαπαντούν στις αλυσίδες των email, «οπότε πρέπει να συνεχίσεις να τα παρακολουθείς και να νιώθεις ενόχληση».

Ακρίβεια, η νέα ενσυναίσθηση

Για να επιτύχουμε «σε αυτό τον καινούργιο χώρο» πρέπει να συμφωνήσουμε με τους νέους κανόνες, λέει. Και τονίζει: «Η προσεκτική ανάγνωση μηνυμάτων είναι η νέα ακρόαση. Στο παρελθόν ήταν ευκολότερο να ξεπετάξεις γρήγορα ένα μήνυμα, είτε να μην απαντήσεις σωστά είτε καθόλου. Σήμερα, μετράει το να είσαι προσεκτικός. Επίσης, το να γράφεις με ακρίβεια είναι η νέα ενσυναίσθηση».

Ωστόσο μερικές φορές, τίποτα δεν μπορεί να ξεπεράσει την παλιά καλή τεχνολογία. Συχνά είναι χρήσιμο να θυμάστε: «Μια τηλεφωνική κλήση αξίζει όσο χίλια email».

Η Νταουάν πιστεύει ότι είναι ευκαιρία να «μάθουμε νέες πρακτικές, ώστε να μπορούμε να είμαστε ακόμα καλύτεροι όταν επιστρέψουμε στο γραφείο». Οπως λέει: «Είναι πολύ πιο εύκολο να δείχνετε έλλειψη σεβασμού στην ψηφιακή επικοινωνία, ακόμα κι αν νομίζετε ότι δεν το κάνετε. Η ελπίδα μου είναι ότι με αυτό το βιβλίο θα ανοίξουμε τα μάτια μας και θα δούμε πιο καθαρά μερικά από τα σήματα που στέλνουμε».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News