Το facebook εξυπηρετεί με επιτυχία τη βασική ανθρώπινη ανάγκη που ώθησε τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ στη δημιουργία του: την επιθυμία επικοινωνίας με ανθρώπους που δεν είναι εύκολα προσβάσιμοι με διαφορετικό τρόπο.

Ξεκίνησε στο Harvard σαν μία αποκλειστική λέσχη γνωριμιών ανάμεσα σε φοιτητές του διάσημου πανεπιστημίου και των γύρω κολεγίων που επιθυμούσαν να έρθουν σε επαφή με νέους ερωτικούς συντρόφους χωρίς το ρίσκο της προσωπικής έκθεσης. Ο Ζάκερμπεργκ χρησιμοποίησε το τελετουργικό της αποδοχής και της απόρριψης με το οποίο λειτουργούν οι Αδελφότητες των ελίτ ιδρυμάτων της Μασαχουσέτης προκειμένου να στήσει ένα πείραμα ανοιχτό σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Η ταυτότητα του χρήστη που συντίθεται από ένα αβατάρ, συχνά ρετουσαρισμένο ή πλαστό, ένα στοιχειώδες προφίλ που το συνοδεύει, τις αναρτήσεις στον τοίχο και τα φωτογραφικά άλμπουμς, γίνεται το διαβατήριο για μία σειρά επαφών με ανθρώπους που δύσκολα θα είχε κανείς την ευκαιρία να συναντήσει στην καθημερινότητα.

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πρώτος αποδέκτης αυτής της ταυτότητας είναι ο ίδιος ο χρήστης που την ενεργοποιεί. Αυτό που προβάλει ο χρήστης είναι καταρχήν ένα είδωλο με το οποίο θέλει να ταυτίζεται. Ο κύριος λόγος ύπαρξής της διαδικτυακής ταυτότητας είναι να επιλέξουμε στοιχεία του βίου μας, που μας καθιστούν ενδιαφέροντες και αποδεκτούς πρώτα απ’ όλα στον εαυτό μας. Θα ήταν λοιπόν λάθος να θεωρηθεί ότι η ταυτότητα που δημιουργούμε στο facebook έχει οπωσδήποτε σκοπό να εξαπατήσει τους άλλους.

Τα τελευταία χρόνια η χρήση του facebook έχει μεταβληθεί σημαντικά, με τις ώριμες ηλικιακά ομάδες να στρέφονται σε μια πιο δημιουργική μορφή επικοινωνίας επιδιώκοντας την ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων για κοινωνικά, πολιτικά και καλλιτεχνικά θέματα της επικαιρότητας που τροφοδοτούν τους "τοίχους" του facebook αδιάλειπτα.

Οι νεότερες ηλικιακά ομάδες, όμως, οι οποίες μέχρι πρόσφατα αποτελούσαν τον πυρήνα του facebook, έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους, όπως φαίνεται και από τη μαζική πλέον μετακίνησή τους σε άλλες πλατφόρμες, όπως το Instagram, το Twitter, το WhatsApp και το Snapchat.

Από εκτεταμένη έρευνα που έγινε σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες από το University College London διαπιστώνεται ότι άτομα 16 έως 18 ετών θεωρούν ότι η συμμετοχή τους στο facebook τους ντροπιάζει, καθώς δεν θεωρείται πλέον cool. Για τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες έχει μεγάλη σημασία πώς τους βλέπουν οι συνομίληκοί τους. Τρέμουν στην ιδέα ότι οι καθηγητές ή οι στενοί συγγενείς τους μπορεί να τους στείλουν αίτημα φιλίας: η αποδοχή θα σήμαινε πρώτον ότι είναι "μαμμόθρεφτα" και δεύτερον το τέλος της ιδιωτικότητάς τους, αφού οι φωτογραφίες και οι αναρτήσεις τους θα ήταν εκτεθειμένες στην κριτική μεγαλύτερων ανθρώπων με τελείως διαφορετική νοοτροπία και αντιλήψεις. Επιπλέον, δεν θα είχαν την ευκαιρία να προβάλουν σε πιθανούς φίλους κι εραστές την εικόνα που οι ίδιοι θα είχαν επιλέξει για τους εαυτούς τους, αφού όσοι τους γνωρίζουν καλά –π.χ. άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντός τους– θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή με τα σχόλιά τους, να ανατρέψουν την εικόνα αυτή.

Σύμφωνα με την έρευνα οι νέοι δεν ενδιαφέρονται αν τα προσωπικά δεδομένα τους χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς από τις νέες πλατφόρμες στις οποίες συμμετέχουν και δεν τους απασχολεί ότι οι άλλες υπηρεσίες δεν είναι λειτουργικές και ανεπτυγμένες όσο το facebook, το οποίο θεωρούν βαρετό, συντηρητικό και ξεπερασμένο. Άλλωστε, οι νεότεροι δεν έχουν το ίδιο καλή σχέση με τον γραπτό λόγο όσο οι χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά ούτε και την υπομονή τους–είναι παιδιά της ταχύτητας και της εικόνας.

Τη στιγμή που με ένα ευφυές tweet μπορείς να προκαλέσεις επανάσταση, και με μία φωτογραφία στο Instagram να αποκτήσεις εκατοντάδες followers, γιατί να ασχολείσαι με την πολυλογία του facebook; Εκτός αν η «πολυλογία» είναι τελικά μια ανθρώπινη ανάγκη που ούτε κι η πιο προωθημένη τεχνολογία δεν θα μπορέσει να εξαλείψει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News