To πρόβλημα της μόλυνσης του περιβάλλοντος από τα πλαστικά σκουπίδια διογκώνεται ολοένα και περισσότερο. Βρισκόμαστε σε μια φάση όπου παράγονται περίπου 350 εκατ. τόνοι πλαστικών αντικειμένων ετησίως, διαδικασία που υπολογίζεται ότι παράγει 232 εκατ. τόνους βλαβερών για την ατμόσφαιρα αερίων.

Οι μελέτες που έχουν γίνει δείχνουν ότι από αυτούς τους 350 εκατ. τόνους πλαστικών, 250 εκατ. τόνοι καταλήγουν ως σκουπίδια στη στεριά αλλά και τις θάλασσες του πλανήτη.

Τα θαλάσσια οικοσυστήματα υποφέρουν από την παρουσία των πλαστικών, τόσο από τη μόλυνση των υδάτων όσο και από το γεγονός ότι πολλά είδη τρώνε κατά λάθος πλαστικά, με αποτέλεσμα κάποια να χάνουν τη ζωή τους, είτε άμεσα είτε αργότερα, ενώ τα υπόλοιπα αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας.

Εδώ και πολλά χρόνια οι επιστήμονες αναζητούν λύση στο πρόβλημα των πλαστικών σκουπιδιών και έχουν αναπτυχθεί και προταθεί διάφορες μέθοδοι και ιδέες. Ανάμεσα σε αυτές είναι η χρήση μικροοργανισμών που μπορούν να καταναλώνουν πλαστικές ύλες. Οπως αναφέρει σε άρθρο της η εφημερίδα Guardian βρίσκονται σε εξέλιξη πολλές ερευνητικές προσπάθειες χρήσης μικροβίων που διαπιστώθηκε ότι απέκτησαν μόνα τους την ικανότητα κατανάλωσης πλαστικών ή της δημιουργίας στο εργαστήριο τέτοιων οργανισμών.

Η ανακάλυψη

Το 2016 ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής μικροβιολόγους του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Κιότο στην Ιαπωνία ξεκίνησαν μια έρευνα σε ένα σημείο ανακύκλωσης πλαστικών αντικειμένων. Στόχος τους ήταν να διαπιστώσουν αν σε αυτό το περιβάλλον μπορούν να αναπτυχθούν κάποιοι μικροοργανισμοί και, αν ναι, τι είδους οργανισμοί είναι αυτοί. Στη συγκεκριμένη εγκατάσταση ανακυκλώνονταν κατά βάση πλαστικά αντικείμενα από τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο, το γνωστό PET, που χρησιμοποιείται κυρίως στα πλαστικά μπουκάλια και στην κατασκευή ινών ρούχων.

Οι ερευνητές εντόπισαν το Ideonella sakaiensis 201-F6, που αναπτυσσόταν στα πλαστικά PET, και όπως διαπίστωσαν, το βακτήριο αυτό χρησιμοποιούσε την πλαστική ύλη ως πηγή πρόσληψης θρεπτικών συστατικών, σε μια διαδικασία που οδηγούσε τελικά στη διάσπασή της. Το βακτήριο χρησιμοποιούσε δύο ένζυμα για να καταναλώνει και να διασπά το πλαστικό.

Τα ένζυμα είναι κρίσιμοι κρίκοι στην παρουσία της ζωής. Το πεπτικό μας σύστημα βασίζεται σε ένζυμα για να διασπά τις σύνθετες χημικές ουσίες των τροφών σε πιο απλές μορφές, ώστε να μπορέσει ο οργανισμός να τις απορροφήσει και να τις χρησιμοποιήσει. Από τη δεκαετία του 1990 είχαν εντοπιστεί κάποιοι μικροοργανισμοί που μπορούν να διασπούν πλαστικά, αλλά επρόκειτο για πολύ απλές μορφές και πολύ λεπτές σε πάχος πλαστικές ύλες ή για βιοδιασπώμενες μορφές πλαστικών. Ομως τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί μικροοργανισμοί που μπορούν να «εξαφανίζουν» σύνθετες μορφές πλαστικών.

Μια πολλά υποσχόμενη έρευνα γίνεται από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Λειψίας στη Γερμανία. Οι ερευνητές πειραματίζονται με τις κυτταρινάσες, μια ομάδα ενζύμων που διαθέτουν βακτήρια όπως το Thermobifida cellulosilytica, που έχει διαπιστωθεί ότι καταφέρνουν να διασπάσουν τα πλαστικά PET.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, αν κάποιος μικροοργανισμός κάνει την εμφάνισή του σε σημεία όπου υπάρχουν πλαστικά σκουπίδια, τότε εξελίσσονται στο να βασίζουν την ύπαρξή τους σε αυτή την άφθονη πηγή τροφής. Το ίδιο έχει διαπιστωθεί ότι συμβαίνει και με οργανισμούς που προϋπήρχαν σε μια περιοχή η οποία στην πορεία μετατράπηκε σε σκουπιδότοπο. Οι έρευνες σε χωματερές όπου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες πλαστικών σκουπιδιών έχουν αναδείξει την ύπαρξη μικροβιακών και βακτηριακών οργανισμών που διασπούν πλαστικές ύλες.

Τα σούπερ ένζυμα

Η ερευνητική κοινότητα έχει εντοπίσει κάποιους οργανισμούς και ένζυμα που διασπούν τα πλαστικά και βρίσκεται σε εξέλιξη η μελέτη για να διαπιστωθεί ποιοι από αυτούς είναι πιο ικανοί στην… εξαφάνιση των πλαστικών. Επόμενο βήμα είναι να γίνει προσπάθεια επεξεργασίας αυτών των οργανισμών και ενζύμων ώστε να βελτιώσουν περαιτέρω τις ικανότητές τους να καταστρέφουν τα πλαστικά.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ στη Βρετανία έλαβαν κρατική χρηματοδότηση ύψους περίπου 7 εκατ. ευρώ και ίδρυσαν το Κέντρο Καινοτομίας Ενζύμων, με πρωταρχική αποστολή του την τροποποίηση ενζύμων που έχει διαπιστωθεί ότι διασπούν πλαστικά, ώστε να τα κάνουν ακόμη πιο αποτελεσματικά αλλά και να αναπτυχθούν τρόποι μαζικής παραγωγής τους.

Οι ερευνητές του κέντρου ένωσαν δύο ένζυμα που διασπούν με διαφορετικό τρόπο τις πλαστικές ύλες, δημιουργώντας ένα σούπερ ένζυμο που μπορεί να καταναλώνει το PET έξι φορές ταχύτερα από ό,τι το κάθε ένα από τα δύο ένζυμα ξεχωριστά. Βέβαια, υπάρχουν πολλοί τύποι πλαστικών υλών, ορισμένοι εκ των οποίων είναι πιο ισχυροί από το PET και κανένα από τα ένζυμα που γνωρίζουμε μέχρι στιγμής δεν μπορεί να τους διασπάσει. Ωστόσο, θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να δημιουργηθούν εργαστηριακά ακόμη πιο ισχυρά ένζυμα, αν αποφασίσουμε ότι αυτός είναι ένας καλός και αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος των πλαστικών απορριμμάτων. Βρισκόμαστε, λοιπόν, ακόμη στην αρχή αυτής της προσπάθειας, η οποία έχει θέσει τις βάσεις για να δώσει λύση σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα μόλυνσης του πλανήτη, αλλά χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά για να υπάρξουν ουσιαστικά αποτελέσματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News