Εδώ και 75 χρόνια η ανθρωπότητα αναγκαστικώς «συζεί» με το φάσμα του πυρηνικού ολέθρου. Σήμερα είναι πολλές και ετερόκλητες οι χώρες που κατέχουν όπλα μαζικής εξόντωσης –και το γεγονός αυτό δεν αναφέρεται προς καθησυχασμό του αναγνώστη–, όμως στις 16 Ιουλίου του 1945 ήταν οι ΗΠΑ που έκαναν την πειραματική αρχή, καθώς στην έρημο του Νέου Μεξικού υψώθηκε το πρώτο «μανιτάρι».

Την επομένη ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν μετέβη στο Πότσνταμ για συνομιλίες με τον Στάλιν και τον Τσόρτσιλ, ενώ λίγες ημέρες αργότερα η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι αφανίζονταν: το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σφραγιζόταν με δύο μαζικές καταστροφές και η ανθρωπότητα εισερχόταν στη μεταπολεμική εποχή με όρους επίγνωσης ότι η από χειρός ανθρώπου Αποκάλυψη είναι εφικτή. Οι άνθρωποι είχαμε, επιτέλους, προοδεύσει, είχαμε γίνει «θεοί»!

Οταν και η Σοβιετική Ενωση κατάφερε να πραγματοποιήσει και εκείνη την πρώτη της πυρηνική δοκιμή, το 1949, όλοι συνειδητοποίησαν ότι αν κάποτε, και με οποιαδήποτε αφορμή, ο Ψυχρός Πόλεμος υπερθερμαινόταν, αυτομάτως θα ήταν και ο τελευταίος επί Γης.

Οπως ήταν φυσικό, η πυρηνική ψυχροπολεμική εποχή αποτέλεσε έμπνευση για καλλιτέχνες και συγγραφείς κάθε κλάδου και επιπέδου. Γράφτηκαν πεζά και ποιήματα, γυρίστηκαν φιλμ, ηχογραφήθηκαν τραγούδια, μέχρι και πολύ πρόσφατα κιόλας. Στο σελιλόιντ, εμβληματικό έργο αυτής της θεματικής ήταν η πολυβραβευμένη ταινία του αμερικανού σκηνοθέτη Στάνλεϊ Κιούμπρικ «Dr. Strangelove», ένα ειρωνικό σχόλιο πάνω στον φόβο για κάποια πυρηνική σύγκρουση των δύο υπερδυνάμεων.

Ο δόκτωρ Strangelove ήταν ο κεντρικός της ήρωας. Ολα όμως είχαν ξεκινήσει από την έρημο του Νέου Μεξικού. Ναι, αν δεν υπήρχε το «Trinity Test» της 16ης Ιουλίου 1945, η ανθρωπότητα θα είχε στερηθεί πλήθος καλλιτεχνικών και συγγραφικών αριστουργημάτων… Με την ευκαιρία της επετείου, λοιπόν, και το αφιέρωμα του  The Conversation, το οποίο στον τίτλο του αναφέρεται –πιθανότατα χωρίς καμία διάθεση να κάνει μαύρο χιούμορ– σε «κοσμογονία».

Η κοσμογονία του ολέθρου

Από μόνη της η ονομασία «Trinity Test» («Η δοκιμή της Τριάδας») δημιουργούσε στην τότε ακόμη έντονα χριστιανική Αμερική συνειρμούς για κάποια νέα δύναμη που έπαιζε με τη ζωή και τον θάνατο των ανθρώπων και με όρους «θεϊκούς». Και κατά κάποιον διεστραμμένο τρόπο ήταν όντως «θεός» η ατομική εποχή που εγκαινιάστηκε με την πειραματική πρώτη έκρηξη της «Τριάδας».

• Στις 5:30 τα ξημερώματα σε ένα κομμάτι της ερήμου ένας νέος «Ηλιος» ανέτειλε ξαφνικά, εκθαμβωτικός μα απολύτως αφύσικος, και κυριάρχησε στο στερέωμα. Εσβησε, δε, τον κανονικό…

Η «Τριάδα» ήταν το επιστέγασμα του «Προγράμματος Μανχάταν» μέσω του οποίου προετοιμάστηκαν οι βόμβες που έριξαν οι Αμερικανοί στην Ιαπωνία. Στο εν λόγω πρόγραμμα είχαν συνεργαστεί χιλιάδες άνθρωποι, επιστήμονες και μη, υπό την επιτήρηση των κυβερνήσεων των ΗΠΑ, της Βρετανίας και του Καναδά. Οι πρωταγωνιστές, βέβαια, του «Μανχάταν» ήταν λίγοι, αυτοί που τελικά κατέκτησαν τη θέση τους στην Ιστορία ως πρωτοπόροι στον διφυή τομέα «πυρηνικά όπλα και Ψυχρός Πόλεμος»: ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, από πλευράς ΗΠΑ, και ο γερμανός φυσικός και κατάσκοπος Κλάους Φουξ από πλευράς Σοβιετικής Ενωσης.

Χάρη στον Φουξ οι Σοβιετικοί κατάφεραν να κατασκευάσουν τη δική τους πυρηνική βόμβα τέσσερα χρόνια μετά το Νέο Μεξικό, αφού πρώτα ο Φουξ είχε «απαλλοτριώσει» για λογαριασμό του Στάλιν τα αμερικανικά πυρηνικά μυστικά. Κατόπιν ο κομμουνιστής γερμανός επιστήμονας πέρασε 14 έτη ως έγκλειστος στις βρετανικές φυλακές για να καταλήξει και να τελευτήσει τον βίο του στην ανατολικογερμανική λαοκρατική «ελευθερία».

Από πλευράς του ο Οπενχάιμερ παραλλήλισε τις προσπάθειές του για την επίτευξη της πυρηνικής βόμβας με τις αρχαϊκές και προμηθεϊκές εκείνες, του ελληνικού κόσμου, έχοντας κατά νου τον Προμηθέα Πυροφόρο: «Σκεφτήκαμε τον μύθο του Προμηθέα, αυτή τη βαθιά αίσθηση ενοχής για τις νέες δυνάμεις του ανθρώπου, που αντικατοπτρίζει την αναγνώριση του κακού».

Σε πολιτικό επίπεδο, η «Τριάδα» πιστώνεται στον πρόεδρο Τρούμαν, ο οποίος, διαδεχόμενος τον μεγάλο πρόεδρο Φράνκλιν Ρούζβελτ, της έδωσε προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων, στοχεύοντας στον απόλυτο αιφνιδιασμό (και στον εκφοβισμό, ασφαλώς) του Στάλιν στο Πότσνταμ.

Το Conversation κλείνει το σημείωμά του με τη διαπίστωση ότι η δυνητική καταστροφή την οποία εγγυάται το πυρηνικό όπλο αντικατέστησε τη θεϊκή και διά χειρός Αποστόλου Ιωάννου παραδοθείσα Αποκάλυψη: «Ο δόκτωρ Strangelove πήρε τη θέση της Αποκάλυψης» γράφει.

Δείτε το βίντεο από την πρώτη έκρηξη πυρηνικής βόμβας στην Ιστορία:

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News