Εθελοντές σηκώνουν τα μανίκια τους και λαμβάνουν δόσεις από πειραματικά εμβόλια για τον κορονοϊό, προσαρμοσμένα να αντιμετωπίσουν τη μετάλλαξη Ομικρον. Ωστόσο, σε αυτή τη φάση η Ομικρον κοντεύει να ολοκληρώσει το κύμα της, ενώ η χειμερινή έκρηξη του κορονοϊού αρχίζει να υποχωρεί, τουλάχιστον σε Ευρώπη και ΗΠΑ.

Αυτό σημαίνει ότι μέχρι να συμπεράνουν οι επιστήμονες εάν τα νέα, πειραματικά εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά, η Ομικρον θα αποτελεί παρελθόν. Την ίδια στιγμή, η μία χώρα μετά την άλλη καταργούν τα περιοριστικά μέτρα και επιστρέφουν στην κανονικότητα.

Ακόμη και αν η Pfizer δηλώνει ότι μπορεί μέσα σε 100 ημέρες να παρασκευάσει ένα νέο, ενημερωμένο εμβόλιο για οποιαδήποτε μετάλλαξη, το χρονικό περιθώριο μέχρι τη δημιουργία αποθέματος, τη διανομή του και τη χορήγησή του στον γενικό πληθυσμό, πρακτικά, απαιτεί περισσότερες από 200 ημέρες. Τέτοιου είδους δηλώσεις εν μέσω πανδημίας είναι περισσότερο κακή επικοινωνιακή τακτική, παρά μία βιώσιμη στρατηγική.

Αλλωστε, καμία από τις μεταλλάξεις που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα (Αλφα, Δέλτα, Ομικρον) δεν είναι εξέλιξη της άλλης. Ολα τα στελέχη είναι τελείως διαφορετικά. Απλώς, μέχρι πρόσφατα, τα εμβόλια τύχαινε να καλύπτουν τις περισσότερες παραλλαγές, είτε λίγο (50% την Ομικρον) είτε αρκετά περισσότερο (90% τη Δέλτα).

Η κατάσταση που έχει προκύψει τονίζει την παρουσία ενός πιο πιεστικού αινίγματος: Είναι το κυνήγι της πρόσφατης μετάλλαξης βιώσιμη στρατηγική; Αντί οι φαρμακευτικές να δοκιμάζουν νέα στελέχη του κορονοϊού, γιατί δεν επιδίδονται σε έναν αγώνα αναζήτησης ενός εμβολίου που θα καλύπτει όλους τους κορονοϊούς;

Σύμφωνα με την Washington Post, η ανανέωση των εμβολίων για να αντιμετωπίζουν τις αναδυόμενες μεταλλάξεις αποτελεί σήμερα τη βασική στρατηγική των φαρμακευτικών εταιρειών.

Πρακτικά, όμως, είναι σαν να κυνηγάνε την ουρά τους. «Η προσέγγιση είναι λάθος, είναι σαν να παίζουν ρουλέτα», λέει ο Ντέιβιντ Μαρτίνεζ, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας.

Τα πρώτα και μοναδικά εμβόλια που κυκλοφόρησαν έχουν εξαιρετικά καλή αποτελεσματικότητα, όμως αρκετοί ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει από τύχη, καθώς κανείς δεν γνωρίζει ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά της επόμενης μετάλλαξης.

Επιστήμονες όπως ο Μαρτίνεζ επιχειρούν να χτυπήσουν τον ιό στην καρδιά του και αναζητούν εμβόλια που θα παρέχουν ευρεία προστασία από οποιοδήποτε στέλεχος και αν εμφανιστεί στο μέλλον. Και αρκετοί είναι οι ειδικοί ανά τον κόσμο που αναρωτιούνται γιατί δεν υπάρχει ήδη ομάδα συνεργασίας για την επιτάχυνση της δημιουργίας τέτοιου τύπου εμβολίων.

Σύμφωνα με τον Αντονι Φάουτσι, επικεφαλής λοιμωξιολόγο του Λευκού Οίκου, σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να συνδυάσουμε την ανάγκη για υπομονή με την επείγουσα ανάγκη για την παρασκευή ενός εμβολίου για όλους τους κορονοϊούς.

Ο ίδιος εξηγεί ότι υπάρχουν ακόμη επιστημονικά κενά που θα πρέπει να καλυφθούν, ώστε να μπορέσει να παρασκευαστεί ένα τέτοιο εμβόλιο. Προς αυτή την κατεύθυνση, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ χορήγησε 36 εκατομμύρια δολάρια σε διάφορες επιστημονικές ομάδες, προκειμένου να λύσουν βασικούς γρίφους.

«Δεν είναι δυνατόν να θέλουμε να δημιουργηθεί ένα εμβόλιο για όλους τους κορονοϊούς με την ταχύτητα που δημιουργήθηκαν τα εμβόλια για το πανδημικό στέλεχος. Υπάρχουν ακόμη αρκετές επιστημονικές ανακαλύψεις που θα πρέπει να γίνουν για να τα καταφέρουμε», εξηγεί σε συνέντευξή του στην WP ο δρ Φάουτσι.

«Στη φάση που βρισκόμαστε, είναι αναμενόμενο κάθε έξι μήνες να εμφανίζονται νέες μεταλλάξεις. Και θα συνεχίσουν να εμφανίζονται μέχρι να εμβολιαστεί ολόκληρος ο πλανήτης», σχολιάζει ο Ντρου Γουάισμαν, πρωτοπόρος στον τομέα των εμβολίων και ανοσολόγος στην Ιατρική Σχολή Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια.

Η αναζήτηση ενός εμβολίου για όλους τους κορονοϊούς δεν είναι κάτι καινούργιο. Παράλληλα με την επιτυχία των πρώτων εμβολίων, πολλοί επιστήμονες που έκαναν έρευνα είχαν σκεφτεί τη δημιουργία ενός εμβολίου το οποίο δεν θα προστάτευε μόνο από τον Sars-Cov-2, αλλά και από τον πρώτο Sars που είχε κυκλοφορήσει πριν από αρκετά χρόνια, τους κορονοϊούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, αυτούς που είναι υπεύθυνοι για το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής, καθώς και μελλοντικούς ιούς με προέλευση από νυχτερίδες, οι οποίοι δυνητικά θα μπορούσαν να μολύνουν τον άνθρωπο.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε πέρυσι στην επιστημονική επιθεώρηση New England Journal of Medicine, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, τουλάχιστον ως ιδέα, είναι αδύνατον να δημιουργηθεί ένα εμβόλιο με ευρεία ανοσολογική προστασία για πολλούς ιούς.

«Οταν εμφανίστηκε το πανδημικό στέλεχος της Γουχάν, αναγνωρίσαμε έναν ιό ο οποίος δεν μπορούσε να κάνει πολλές αλλαγές και έτσι θεωρήσαμε ότι είμαστε επιτυχημένοι ως προς τη δημιουργία εμβολίων. Ωστόσο, όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερα “κόλπα” συνειδητοποιούμε ότι μπορεί να κάνει ο κορονοϊός. Επομένως, είναι ολοένα και πιο δύσκολο να τον αντιμετωπίσεις, διότι πρέπει να είσαι ακριβής με το αντίσωμα που θέλεις να προκαλέσεις να δημιουργηθεί στον οργανισμό, μέσω του εμβολίου που θα παρασκευάσεις», εξηγεί από την πλευρά του ο Ντένις Μπάρτον, πρόεδρος του τμήματος Ανοσολογίας και Μικροβιολογίας στο Ινστιτούτο Scripps.

Εμβόλιο για όλους τους κορονοϊούς

Τα πρώτα αποτελέσματα από τις κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους ενός εμβολίου για όλους τους κορονοϊούς αναμένονται σύντομα, σύμφωνα με την WP, καθώς ένα διαφορετικού τύπου εμβόλιο αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Ερευνών Walter Reed του Στρατού των ΗΠΑ. Και οι πρώιμες μελέτες είχαν δείξει ότι παρέχει ευρεία προστασία σε σύγκριση με τα σκευάσματα που κυκλοφορούν.

Τα εμβόλια εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει ένα ιό. Ενας τρόπος να το κάνουν, είναι να συστήσουν ένα τμήμα του ιού στον οργανισμό, το οποίο αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του, όπως η πρωτεΐνη-ακίδα του κορονοϊού.

Η δυναμική των νέων εμβολίων έγκειται στο ποιο χαρακτηριστικό του ιού θα συστήσουν οι επιστήμονες στον οργανισμό και με ποιον ακριβώς τρόπο θα το κάνουν. Στο εμβόλιο που δημιούργησε το Ινστιτούτο Walter Reed, θραύσματα ιού συναρμολογήθηκαν και δημιούργησαν νανοσωματίδια πολλών όψεων, ώστε να μοιάζουν με τον τρόπο που φαίνεται η ακίδα στην επιφάνεια του ίδιου του ιού, μία διαφορετική προσέγγιση που βοηθά τους ειδικούς να επικεντρωθούν στην ανοσολογική ανταπόκριση.

«Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει εξελιχθεί ώστε να ανταποκρίνεται έντονα στην επανάληψη. Οι ιοί έχουν επαναλαμβανόμενες σειρές πρωτεϊνών στην επιφάνειά τους, γι’ αυτό και τα εμβόλια νανοσωματιδίων λειτουργούν καλύτερα», εξηγεί ο Νιλ Κινγκ, βιοχημικός στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.

Οπως σημειώνει η WP, οι πρώτη έκδοση των εμβολίων του κορονοϊού είναι ισχυρή, αλλά απλή. Τα εμβόλια επόμενης γενιάς, αυτά που θα έχουν στόχο να σταματήσουν τις μελλοντικές πανδημίες, πιθανότατα θα είναι πολύ πιο πολύπλοκα.

Ο Μαρτίνεζ κάνει έρευνα για ένα εμβόλιο το οποίο συστήνει στο ανοσοποιητικό σύστημα χιμαιρικές ακίδες. Οι ειδικοί τις ονομάζουν έτσι από τη Χίμαιρα, το πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας με κεφάλι λιονταριού, σώμα κατσίκας και ουρά φιδιού. Ετσι κι αυτά τα εμβόλια χρησιμοποιούν ακίδες από διάφορους κορονοϊούς, συγκολλημένες μεταξύ τους. Το ένα τμήμα είναι από τον Sars-Cov-2, το άλλο από έναν κορονοϊό νυχτερίδας, ένα άλλο από τον πρώτο Sars κ.λπ.

Αλλοι ερευνητές, όπως ο Κινγκ, κατασκευάζουν εμβόλια με βάση ένα στυλ μωσαϊκού και ένα κοκτέιλ με διάφορους συνδυασμούς. Για παράδειγμα, ένα μικροσκοπικό σωματίδιο μπορεί να κολλήσει με ένα βασικό κομμάτι της πρωτεΐνης-ακίδας από τον Sars-Cov-2 και δύο κορονοϊούς από νυχτερίδες. Ηδη ερευνητές από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας δημιούργησαν μωσαϊκό από νανοσωματίδια με θραύσματα από τέσσερις έως οκτώ διαφορετικούς κορονοϊούς.

Βέβαια, μπορεί να μην είναι αρκετό για την επίτευξη ανοσίας οι άνθρωποι να αποκτήσουν τη δυνατότητα να παράγουν αντισώματα που θα σταματούν διάφορους κορονοϊούς. Το θέμα είναι το εμβόλιο να μπορεί να δημιουργήσει επαρκείς ποσότητες αντισωμάτων για την προστασία του ανθρώπου.

Η ανάγκη για ένα εμβόλιο που θα μας προστατεύει από όλους τους κορονοϊούς είναι επιτακτική, αλλά πολλοί ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό είναι μια πολύ διαφορετική πρόκληση από τα εμβόλια που έχουμε ήδη στα χέρια μας.

«Μελετάμε τους ιούς περισσότερο από 70 χρόνια και προσπαθούμε να παρασκευάσουμε ένα εμβόλιο για όλα τα στελέχη. Ωστόσο, δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να το επιτύχουμε, ούτε για το εμβόλιο της γρίπης», λέει ο Γιοσιχίρο Καβαόκα, ο οποίος κάνει έρευνα σε εμβόλια κατά του κορονοϊού στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν. «Ωστόσο, ο κορονοϊός είναι ένας διαφορετικός ιός και νομίζω ότι αξίζει η προσπάθεια, ακόμη και αν δεν θα είναι εύκολο», καταλήγει ο ίδιος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News