«Σήμερα ξεκινάμε!», δήλωσε το πρωί της Τρίτης ο Ολαφ Σολτς κατά την υπογραφή της προγραμματικής συμφωνίας από τα τρία κόμματα του νέου κυβερνητικού συνασπισμού. Πριν από έναν χρόνο, ωστόσο, τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν οι περισσότεροι στη Γερμανία χαρακτήριζαν μάταιη την υποψηφιότητά του, ο διάδοχος της Ανγκελα Μέρκελ στην καγκελαρία επιδίωξε να έρθει σε επαφή με έναν επιφανή αμερικανό φιλόσοφο, μας πληροφορεί η Κάτριν Μπένχολντ των New York Times.

Τον απασχολούσε ιδιαίτερα το γεγονός ότι ψηφοφόροι της εργατικής τάξης εγκατέλειπαν τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπως το δικό του, και στρέφονταν προς λαϊκιστικές δυνάμεις. Τελικά ο Ολαφ Σολτς και ο Μάικλ Σαντέλ, καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Χάρβαρντ, ξόδεψαν μία ώρα, συζητώντας για μία έννοια που επρόκειτο να αποτελέσει τη βάση της προεκλογικής εκστρατείας του σοσιαλδημοκράτη πολιτικού – την έννοια του σεβασμού.

Επειτα από λιγότερο από δέκα μήνες, διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις και τους ειδικούς, ο Ολαφ Σολτς οδήγησε το ηλικίας 158 ετών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας σε μια απίθανη νίκη. Τώρα, κρατώντας τα ηνία της Γερμανίας, «επιθυμεί να αποδείξει πως η Κεντροαριστερά μπορεί να καταστεί εκ νέου πολιτική δύναμη στην Ευρώπη», επισημαίνει η γερμανίδα επικεφαλής ανταποκρίτρια της νεοϋορκέζικης εφημερίδας στο Βερολίνο.

Ο Ολαφ Σολτς επικράτησε στην εκλογική αναμέτρηση για πολλούς λόγους, αλλά σίγουρα σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε το ότι κατάφερε να αναδειχθεί στη συνείδηση της πλειονότητας των γερμανών ψηφοφόρων ως ο πλέον «μερκελικός» από τους υποψηφίους για την καγκελαρία, ενώ μεγάλη απήχηση βρήκε και το μήνυμά του περί σεβασμού. Το SPD αναδείχθηκε, τελικά, πρώτο κόμμα (για πρώτη φορά από το 2005) χάρη και στους 800.000 ψηφοφόρους που το είχαν εγκαταλείψει κατά τα προηγούμενα χρόνια και κατάφερε να τους ανακτήσει από ακροδεξιές και ακροαριστερές δυνάμεις.

«Σοσιαλδημοκράτης ως το κόκαλο»

«Ο Σολτς έθιξε μια ευαίσθητη χορδή», ανέφερε η Γιούτα Αλμενντίνγκερ, πρόεδρος του ερευνητικού ινστιτούτου WZB Berlin Social Science Center με ειδίκευση στις ανισότητες, που γνωρίζει προσωπικά τον νέο γερμανό ηγέτη εδώ και σχεδόν μία εικοσαετία. «Πολλοί τον βλέπουν ως κλώνο της Μέρκελ. Αλλά είναι σοσιαλδημοκράτης ως το κόκαλο», συμπλήρωσε.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ανγκελα Μέρκελ έχει δεσμευτεί για συνέχιση του έργου της προκατόχου του, με στόχο τη σταθερότητα στη χώρα. Συγχρόνως, ωστόσο, θεωρείται βέβαιο πως θα επιδιώξει να ξαναχτίσει τις γέφυρες που συνέδεαν το κόμμα του με την εργατική τάξη.

Οσον αφορά την κατάσταση στην υπόλοιπη Ευρώπη, η νίκη του Ολαφ Σολτς και του SPD επήλθε σε μία κρίσιμη στιγμή για τις δυνάμεις της Κεντροαριστεράς στα ευρωπαϊκά κράτη, καθώς κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας πολλά κόμματα που κάποτε ήταν κυρίαρχα σχεδόν αφανίστηκαν, έχοντας ξεμείνει από ιδέες και απολέσει τη στήριξη της εργατικής τάξης.

«Ολοι εμάς κοιτάζουν», είπε ο Βόλφγκανγκ Σμιτ, ο επί σειρά ετών επικεφαλής σύμβουλος του Ολαφ Σολτς στον οποίο ο νέος γερμανός ηγέτης προσέφερε τη θέση του προσωπάρχη της καγκελαρίας. «Εάν ενεργήσουμε σωστά, θα έχουμε μια πραγματική ευκαιρία. Δεν πρέπει να υποπέσουμε σε λάθη, δεν πρέπει να διαψεύσουμε προσδοκίες», πρόσθεσε.

«Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες δέχονται ολοένα μεγαλύτερες πιέσεις. Πρέπει να επιλύσουμε τα προβλήματα ούτως ώστε να μην έχουν πέραση τα συνθήματα των λαϊκιστών»

«Η μεγαλύτερη δική μου ανησυχία όσον αφορά την πολιτική είναι ότι οι φιλελεύθερες δημοκρατίες δέχονται ολοένα μεγαλύτερες πιέσεις», δηλώνει από την πλευρά του ο Σολτς στον ιστότοπο του SPD. «Πρέπει να επιλύσουμε τα προβλήματα ούτως ώστε να μην έχουν πέραση τα συνθήματα των λαϊκιστών».

Τα διδάγματα από την Αμερική

Εχοντας προβλέψει ενόψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών την επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ, ο Ολαφ Σολτς ξόδεψε μήνες στη συνέχεια, αναλύοντας τους λόγους της ήττας της Χίλαρι Κλίντον και διαβάζοντας βιβλία συγγραφέων από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Γερμανία που πρόσκεινται στην εργατική τάξη.

Και πέρυσι, κατά τη διάρκεια του πρώτου λοκντάουν διάβασε το βιβλίο «Η Τυραννία της Αξιοκρατίας» του Μάικλ Σαντέλ στο οποίο ο φιλόσοφος του Χάρβαρντ υποστηρίζει πως το αξιοκρατικό αφήγημα περί της εκπαίδευσης ως μοχλού κοινωνικής κινητικότητας ενέτεινε τη διάχυτη δυσφορία μεταξύ των μελών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, συμβάλλοντας, έτσι, στην ανάδειξη λαϊκιστών πολιτικών προεξάρχοντος του Ντόναλντ Τραμπ.

Η στροφή προς τον λαϊκισμό που άρχισε να καταγράφεται στις ΗΠΑ και άλλου από το 2016, απέδειξε «πως το να λέγεται στους ανθρώπους “μπορείτε να τα καταφέρετε εάν προσπαθήσετε” δεν ήταν η κατάλληλη απάντηση στη στασιμότητα των μισθών και στην απώλεια των θέσεων εργασίας», εξήγησε ο Μάικλ Σαντέλ σε μία συνέντευξή του. «Αυτό που δεν αντιλήφθηκαν οι σοσιαλδημοκρατικές ελίτ ήταν η έμμεση προσβολή που εμπεριείχε η εν λόγω αντίδραση στην ανισότητα, καθώς αυτό που υπονοούσε ήταν πως “εάν ζορίζεστε στη νέα οικονομία, η αποτυχία σας είναι δικό σας λάθος”».

Επιστροφή στη σοσιαλδημοκρατία

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας της τελευταίας σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης της Γερμανίας, ο καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ προέβη στη δραστική περικοπή των κρατικών επιδομάτων και σε μια επώδυνη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας με στόχο τον περιορισμό των ανέργων που εκείνη την περίοδο στη Γερμανία ήταν περισσότεροι από πέντε εκατομμύρια.

Εκτελώντας χρέη γενικού γραμματέα του SPD εκείνη την περίοδο, ο Ολάφ Σολτς ανέλαβε το εξαιρετικά δύσκολο έργο να πείσει την κοινή γνώμη για την αναγκαιότητα των μέτρων. Τα οποία όντως συνέβαλαν στη σταδιακή μείωση της ανεργίας αλλά αποξένωσαν, συγχρόνως, πολλούς ψηφοφόρους της εργατικής τάξης από το κόμμα.

Παρότι στα νιάτα του υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της σοσιαλδημοκρατίας και στη δεκαετία του 1970 προασπιζόταν τα εργατικά δικαιώματα ως εργατολόγος, ο Ολαφ Σολτς κατέληξε σταδιακά να είναι (σύμφωνα τουλάχιστον με του επικριτές του) ένας κεντρώος δίχως σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό ενώ σήμερα θεωρείται πως κινείται στα δεξιά μεγάλου μέρους της βάσης του κόμματός του.

«Ηταν ιδεαλιστής, μετά έγινε τεχνοκράτης και μάλιστα υπερτεχνοκράτης, αλλά νομίζω ότι μπορεί να καταστεί εκ νέου πιο ριζοσπαστικός σε προχωρημένη ηλικία», ανέφερε σχετικά ο Κέβιν Κούνερτ, εξέχουσα προσωπικότητα της αριστερής πτέρυγας του SPD και νέος γενικός γραμματέας του κόμματος.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο Ολαφ Σολτς εξέπληξε ευχάριστα τους αριστερούς επικριτές του, προσφέροντας πολλά δισεκατομμύρια ευρώ από τα κρατικά ταμεία για τη στήριξη των εργαζομένων και των επιχειρήσεων. «Η πανδημία έδειξε πάνω σε ποιους ώμους βασίζεται η κοινωνία μας, ποιοι εργάζονται σκληρά και εξακολουθούν να επωφελούνται ελάχιστα από μια οικονομική ανάκαμψη», επισήμανε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, αναφερόμενος σε νοσηλευτές και νοσηλεύτριες, σε διανομείς, στο προσωπικό των σούπερ μάρκετ και σε όσους και όσες εργάζονται στις υπηρεσίες αποκομιδής απορριμμάτων.

Αύξηση στο κατώτατο ωρομίσθιο

Στην κυβερνητική συμφωνία των Σοσιαλδημοκρατών, των Πρασίνων και των (φιλελεύθερων) Ελεύθερων Δημοκρατών προβλέπεται μεταξύ άλλων η αύξηση το κατώτατου ωρομισθίου από τα 9,60 στα 12 ευρώ, μέτρο που θα ωφελήσει άμεσα περί τους δέκα εκατομμύρια εργαζόμενους και εργαζόμενες της Γερμανίας. Εξίσου σημαντική είναι η δέσμευση του Ολαφ Σολτς για μια νέα «βιομηχανική επανάσταση» με στόχο να καταστεί η Γερμανία κατασκευαστική υπερδύναμη και στη μετά άνθρακα εποχή και να τεθούν, έτσι, ισχυρές οικονομικές βάσεις για το κράτος πρόνοιας του μέλλοντος.

«Ανά την Ευρωπαϊκή Ενωση, Σοσιαλδημοκράτες κυβερνούν σε εννέα από τα 27 κράτη-μέλη και τα συμπεράσματα από τη Γερμανία επηρεάζουν ήδη τις εξελίξεις», συνοψίζει η ανταποκρίτρια των New York Times, αναφέροντας ενδεικτικά πως ενόψει των επικείμενων προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, περί «σεβασμού» κάνει πλέον λόγο και η Αν Ινταλγκό, η δήμαρχος του Παρισιού και υποψήφια του πάλαι ποτέ κραταιού Parti Socialiste για την προεδρία.

«Ελπίζουμε ότι η εκλογική νίκη μας στη Γερμανία θα στείλει ένα μήνυμα για την αναβίωση της σοσιαλδημοκρατίας διεθνώς», σημείωσε ο γ.γ. του SPD. «Εχουμε την προσοχή μας στραμμένη κυρίως την υπόλοιπη Ευρώπη, γιατί πρέπει να ενισχύσουμε την Ε.Ε. τα επόμενα χρόνια εάν θέλουμε να έχουμε κάτι να πούμε στον κόσμο στο μέλλον», υπενθύμισε.

Πάντως, αποτελεί γεγονός ότι η αποστολή του Ολαφ Σολτς όσον αφορά την αναβίωση της σοσιαλδημοκρατίας καταρχάς στη Γερμανία, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, είναι κάθε άλλο παρά εύκολη, λαμβάνοντας υπόψη πως το περασμένο Σεπτέμβριο το κόμμα του και ο ίδιος κέρδισαν την εξουσία με ποσοστό μόλις 26%, ενώ το 1998 ο Γκέρχαρντ Σρέντερ είχε επικρατήσει με 40%.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News