Πριν από μερικές ημέρες η MSD (Merck στις ΗΠΑ) ανακοίνωσε ότι το υποψήφιο αντιικό φάρμακο που έχει δημιουργήσει για την αντιμετώπιση της λοίμωξης Covid-19, με δραστική ουσία τη μολνοπιραβίρη, μειώνει στο μισό τον κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου, εάν ληφθεί τις πρώτες πέντε ημέρες από την εκδήλωση των συμπτωμάτων.

H MSD έχει ζητήσει άδεια χορήγησης εκτάκτου ανάγκης και από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ και από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων (ΕΜΑ, εδώ) και το φάρμακο ενδέχεται να κυκλοφορήσει στα τέλη του έτους. Ωστόσο, η Βρετανία πρόλαβε και έδωσε ειδική άδεια κυκλοφορίας, κάτι που σημαίνει ότι το φάρμακο σύντομα θα είναι διαθέσιμο (εδώ). Οι ΗΠΑ έχουν ήδη παραγγείλει 1,7 συσκευασίες του σκευάσματος, ενώ η Βρετανία σχεδόν μισό εκατομμύριο.

Η φαρμακευτική έχει υπογράψει συμφωνίες με αρκετές εταιρείες παρασκευής δραστικών ουσιών στην Ινδία, με στόχο να κάνει το φάρμακο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα διαθέσιμο σε όλο τον κόσμο, όπως γράφει το Wired. To αντιικό θα παρασκευάζεται και θα πωλείται σε περισσότερες από 100 χώρες, κυρίως στην Αφρική και την Ασία.

Η MSD αναμένει η παραγωγή της να φτάσει στα 10 εκατομμύρια συσκευασίες μέχρι το τέλος του έτους, χωρίς όμως να έχει λάβει το πράσινο φως από τις ρυθμιστικές αρχές, προκειμένου να ξεκινήσει η χορήγησή του.

Οπως υπογραμμίζει το Wired, πρόκειται για μια εξαιρετικά ευχάριστη εξέλιξη, καθώς αφορά κυρίως τις οικονομικά αναπτυσσόμενες χώρες, όπου μια φθηνή και αποτελεσματική θεραπεία θα μπορούσε να συμβάλει στη γεφύρωση του χάσματος με τις χώρες της Δύσης, καθώς οι χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν μεγάλη έλλειψη εμβολίων. Βέβαια, οι μέχρι τώρα πληροφορίες θέλουν το κόστος της συσκευασίας του φαρμάκου, που αφορά έναν και μόνο ασθενή, να φτάνει στα 1.000 ευρώ.

Η ρεμστεμιβίρη, που είναι η μοναδική επί του παρόντος εγκεκριμένη αντιική θεραπεία για τον κορονοϊό, έχει τα δικά της πλεονεκτήματα: μπορεί να μη σώζει ζωές, αλλά επιταχύνει την ανάρρωση.

Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει το Wired, μαζί με τα αντιικά φάρμακα, συνήθως έρχεται και η μικροβιακή αντοχή. Εξάλλου, σπάνια υπάρχει το ένα χωρίς το άλλο.

Η αυτοάμυνα του ιού

Ορισμένοι επιστήμονες εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους ότι σύντομα ο κορονοϊός θα «αυτοεκπαιδευτεί» και θα αναπτύξει άμυνα απέναντι στον τρόπο επίθεσης του φαρμάκου. Μάλιστα, σύμφωνα πάντα με το Wired, η πιθανότητα αντοχής θα επιδεινωθεί από τη μεγάλη και μαζική παγκόσμια χρήση του φαρμάκου.

«Η ιστορία των αντιικών φαρμάκων είναι πλούσια σε κεφάλαια με την εμφάνιση αντοχής των μικροβίων στα φάρμακα», λέει ο Σάγε Κου, καθηγητής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ και ερευνητής ιών.

Ο ίδιος εξηγεί ότι αυτό το πρόβλημα μαστίζει εδώ και χρόνια τη θεραπεία της γρίπης, καθώς υπάρχει μια ολόκληρη κατηγορία αντιικών φαρμάκων εγκεκριμένων από την FDA, τα οποία πλέον δεν συνιστώνται για χορήγηση, τώρα που οι ιοί της γρίπης έχουν μάθει να τα αγνοούν.

Και δεν πρόκειται μόνο για το φάρμακο της συγκεκριμένης εταιρείας. Οποιοδήποτε αντιικό μπορεί να έχει τόσο ευρεία χρήση, απαιτεί και μεγάλη επαγρύπνηση για τυχόν σημάδια ότι ο ιός αντεπιτίθεται.

«Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση για την πιθανότητα ανθεκτικότητας με οποιοδήποτε αντιικό φάρμακο», λέει ο Ντάνιελ Κουρίτζκες, επικεφαλής του τμήματος Μολυσματικών Νοσημάτων του Νοσοκομείου Brigham and Women’s και καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Σίγουρα έχουμε παρατηρήσει να εμφανίζεται αντίσταση για τα περισσότερα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε», εξηγεί ο ίδιος.

Ο μηχανισμός

Το Wired εξηγεί ότι μόλις ο ιός μπει στον οργανισμό, ξεκινά και δημιουργεί αντίγραφα του εαυτού του μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα, χρησιμοποιώντας τον δικό του μηχανισμό αναπαραγωγής, ο οποίος έχει παρόμοια λειτουργία με ένα φωτοαντιγραφικό μηχάνημα.

Η εισαγωγή ενός αντιικού φαρμάκου στη διαδικασία αντιγραφής του ιού είναι σαν να μπαίνει ένα κομμάτι χαρτί κατά τη διαδικασία αντιγραφής μιας σελίδας.

Το φωτοτυπικό μηχάνημα τότε, χωρίς να εντοπίζει τον «απατεώνα», ενσωματώνει το ελαττωματικό χαρτί, ή το συστατικό του φαρμάκου στο γονιδίωμά του, στην περίπτωση αντιγραφής του ιού. Ετσι, μπλοκάρει τον μηχανισμό πολλαπλασιασμού του και ο ιός πεθαίνει. Ωστόσο, υπάρχει και πιθανότητα ο SARS-CoV-2 να μην πεθάνει, αλλά να κάνει… ντρίπλα.

Οποιαδήποτε από τις χιλιάδες μεταλλάξεις τύχει να είναι λιγότερο ευαίσθητη στον τρόπο δράσης του φαρμάκου, θα μπορούσε να επιβιώσει και να γίνει η κυρίαρχη, ωθώντας τον ιό προς μία νέα εξελικτική πορεία, η οποία θα έχει αντοχή στο φάρμακο.

Και ο κορονοϊός είναι ένας ιός που ήδη έχει δείξει την τάση του να ξεπερνά ορισμένες θεραπείες… Είναι χαρακτηριστικό, σημειώνει το Wired, ότι τον Ιούλιο οι ΗΠΑ διέκοψαν τις αποστολές της θεραπείας με αντισώματα από τη φαρμακευτική εταιρεία Lilly, αφού εντόπισαν αντοχή σε νεότερες παραλλαγές του ιού.

Αισιοδοξία

Ενα θετικό δείγμα ότι δεν θα φτάσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση, είναι ο σύντομος κύκλος θεραπείας, καθώς ο ασθενής με λοίμωξη Covid θα πρέπει να λαμβάνει τέσσερα χάπια δύο φορές την ημέρα για πέντε ημέρες.

Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν λιγότερες ευκαιρίες ανάπτυξης αντίστασης, σε σύγκριση με τις ισόβιες θεραπείες που χορηγούνται για άλλους ιούς όπως είναι ο HIV.

Επίσης, ο SARS-CoV-2 δεν είναι τόσο ευκίνητος, όσο είναι ιοί όπως ο HIV ή αυτός της ηπατίτιδας C. Τείνει, δε, να δημιουργεί τα αντίγραφα του εαυτού του με πιο χαλαρό ρυθμό, έχοντας λιγότερο χρόνο για να εξελιχθεί σε μια πιο ανθεκτική παραλλαγή.

Επιπλέον, οι ερευνητές δεν έχουν δει ακόμη να αναπτύσσεται αντίσταση ενάντια στη ρεμστεμιβίρη. «Δεν ανησυχώ καθόλου», λέει η Μόνικα Γκάντι, λοιμωξιολόγος και καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο.

Ωστόσο, και πάλι, εάν οι άνθρωποι σταματήσουν να λαμβάνουν τη θεραπεία τους πριν τελειώσουν όλα τα χάπια που περιέχει η συσκευασία, είτε επειδή αισθάνονται καλύτερα ή επειδή θα ήθελαν να μοιραστούν τα χάπια τους με κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, μπορεί και πάλι να εμφανιστεί ιική αντίσταση. Κι αυτό διότι μέρος του ιού μπορεί να παραμείνει στον οργανισμό και τα ανθεκτικά στελέχη να αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται. Είναι κάτι άλλωστε που γίνεται συχνά με τις αντιβιώσεις.

Το τρικ του «κοκτέιλ»

Οπως γράφει το Wired, η άφιξη περισσότερων αντιικών φαρμάκων μπορεί να είναι το κλειδί για την πρόληψη της δημιουργίας αντίστασης.

Οταν το πρώτο αντιικό φάρμακο για τον HIV εγκρίθηκε από την FDA το 1987, έγινε γρήγορα σαφές ότι ο ιός ήταν πολύ γρήγορος. Σε ορισμένους η αντίσταση αναπτύχθηκε μέσα σε λίγες μέρες. Μέσα σε λίγα χρόνια, εγκρίθηκαν περισσότερα φάρμακα και ένα αντιικό κοκτέιλ έγινε τυπική θεραπεία, καθιστώντας πολύ πιο δύσκολο για τον ιό να δημιουργήσει αντίσταση.

Εξάλλου, ένα μείγμα φαρμάκων που το καθένα παρεμβαίνει σε διαφορετικά σημεία της διαδικασίας αναπαραγωγής του ιού, καθιστά πολύ πιο δύσκολο για έναν ιό να αποφύγει όλες τις επιθέσεις.

Και είναι βέβαιο ότι το επόμενο διάστημα θα εγκριθούν αρκετά αποτελεσματικά φάρμακα για τον κορονοϊό και θα δοθούν οι σωστές οδηγίες στους ασθενείς, ώστε να μην υπάρξει τέτοιο πρόβλημα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News