«Αν ο άνθρωπος, μέσα στην έκτακτη απομόνωσή του, συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι μόνος, όταν οι μηχανές του κόσμου θα πάρουν και πάλι μπροστά, μόλις το αυτοκίνητο αναπτύξει ξανά ταχύτητα, τότε αυτός ίσως κρατήσει την ομορφιά της σιωπής στα αυτιά του» – αυτά γράφει ο γάλλος φιλόσοφος Αλέν Φινκιελκρότ στην εφημερίδα Le Figaro, δίνοντας έναν κάποιο τόνο αισιοδοξίας όσον αφορά τις δυνητικές συνέπειες στο κοινωνικό σύνολο από την απομόνωση του καθενός εξαιτίας της πανδημίας.

Βέβαια, ο φιλόσοφος λέει «ίσως», εκφράζει μία όχι αμελητέα επιφύλαξη, παρά το γεγονός ότι, όντως, ο πλανήτης άρχισε να μοιάζει με το σκηνικό χολιγουντιανής ταινίας καταστροφής.

Ομως, όπως σκωπτικά λέγεται, αν και υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι οι οποίοι μπορούν να συμφωνήσουν στα πάντα, αρκούν δύο φιλόσοφοι για να υπάρξει διαφωνία σε ένα μόνο ζήτημα, εν προκειμένω αυτό της απομόνωσης.

Ετσι ο συνάδελφος του Φινκιελκρότ, ο Μισέλ Ονφρέ, Γάλλος επίσης, δεν φαίνεται εξίσου πεπεισμένος για τις αρετές της σιωπής. Ισως δεν παραγνωρίζει το «ίσως» στην παραπάνω απόφανση του Φινκιελκρότ, ωστόσο ενίσταται, και αυτός στη Le Figaro. Επειδή θεωρεί ότι η σιωπή δεν είναι μία αρετή προσιτή σε όλους, ούτε από τους πάντες σεβαστή. Για τον Ονφρέ η απομόνωση είναι ένας τρομερός ανιχνευτής του υπαρξιακού κενού που ενδεχομένως φωλιάζει στην ψυχή ορισμένων οι οποίοι έχουν χτίσει τη ζωή τους περισσότερο στο φαίνεσθαι και λιγότερο στο είναι. Ε, και το φαίνεσθαι… καπούτ.

Το να γνωρίζεις πώς να ζεις μόνος είναι ένα περίπλοκο πράγμα για πολλούς ανθρώπους. Φοβούνται τη σιωπή. Προτιμούν τους θορύβους της κοινωνικότητας κάθε επιπέδου, από την πολιτική συζήτηση μέχρι τον αγοραίο αχό. Για όσους ζουν σε ένα αβυσσαλέο κενό, η εμπειρία της απομόνωσης μπορεί να γίνει πραγματικό τραύμα.

Ο Ονφρέ αμφιβάλλει για τη (γαλλική, προφανώς) κοινωνία: «Η απομόνωση έχει επιβληθεί μαζικά, δεν έχει επιλεγεί ελεύθερα από τον κόσμο. Θα σπάσει πολλά πράγματα, θα πλήξει πολλούς: κάποια εύθραυστα ζευγάρια, κάποιες εύθραυστες ιδιοσυγκρασίες, κάποιους ευαίσθητους χαρακτήρες, κάποιες εύθραυστες νοητικές δομές. Δεν γίνεται να περάσουμε από τη μία κατάσταση στην άλλη αβρόχοις ποσί. Δεν γίνεται να μεταβούμε από τον σαματά της κοινωνίας του θορύβου στη σιωπή του διαμερίσματος χωρίς να προκληθεί τρομερή ζημιά»…

O Ονφρέ ισχυρίζεται ότι ζει μόνος του τις περισσότερες φορές, ακόμη και σε ένα διαφορετικό ενδιαίτημα από τη σύζυγό του. Διατυμπανίζει μάλιστα ότι γράφει για τον εαυτό του και όχι για αναγνώστες: «Για να λύσω τα προσωπικά μου προβλήματα. Για να διευκρινίσω τη δική μου σκέψη, να την καταστήσω σαφέστερη, πιο ευανάγνωστη, πιο εύχρηστη. Η δέσμευση στη φιλοσοφία είναι άχρηστη αν δεν χρησιμεύει πρωτίστως για το ζην». Επικούριοι και στωικοί, με την «πρακτική υπαρξιακή σοφία» τους, καθοδηγούν τη σκέψη του.

Στο επίδικο, την απομόνωση και τις συνέπειές της στον ψυχισμό του καθενός, ο Ονφρέ αποφαίνεται ότι «η ελευθερία δεν είναι θέμα ελεύθερης κυκλοφορίας» και προτείνει, με τον τρόπο του, σύνεση και αυτοκυριαρχία στον χώρο περιορισμού: «Οποιος δεν είναι βασιλιάς του εαυτού του, ο οποίος δεν τον διαφεντεύει, ναι, δεν είναι ελεύθερος».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News