Ο φετινός νικητής του βραβείου Pritzker, ο αργεντίνος Αλεχάντρο Αραβένα, αυτός που εφάρμοσε την κοινωνική αρχιτεκτονική με τον πιο ευφάνταστο τρόπο, σε χώρες και περιοχές της λατινικής Αμερικής που έχουν πληγεί από τη φτώχεια, τους σεισμούς και τις πλημμύρες, ως διευθυντής της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής 2016 στη Βενετία, δεν μπορούσε παρά να δώσει το ανθρωπιστικό στίγμα του.

Η αρχιτεκτονική πρέπει να εξυπηρετεί τον άνθρωπο, πρέπει να επιτελεί καλούς σκοπούς, λένε οι υπέρμαχοι της νέας τάσης. Το design δεν μπορεί να είναι μόνο παιχνίδι για τους πλούσιους. Πρέπει να βρίσκει χρησιμότητα και στην καθημερινότητα των χαμηλών οικονομικά κοινωνικών στρωμάτων.

Με αυτή τη λογική και οι design πισίνες δεν είναι απαραίτητο να βρίσκονται μόνο σε κήπους πολυτελών μονοκατοικιών ή σε μεγάλα συγκροτήματα μεζονετών. Το design μπορεί να δώσει μια νέα εικόνα και στις δημόσιες πισίνες, προσφέροντας έτσι μια νότα δροσιάς στους κατοίκους των αστικών κέντρων που δεν έχουν λεφτά για καλοκαιρινές διακοπές.

Οι πισίνες είναι το νέο trend για τους σύγχρονους αρχιτέκτονες. Στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, η οποία άνοιξε στα τέλη Μαΐου και μπορεί να την επισκεφθεί το κοινό ως τις 27 Νοεμβρίου, το περίπτερο της Αυστραλίας είναι αφιερωμένο σ΄αυτές. Παρουσιάζει ένα έργο με τίτλο «The Pool», το οποίο είναι μια πισίνα, μελετημένη και κατασκευασμένη από την πολεοδόμο Μισέλ Ταμπέτ και τις αρχιτεκτόνισσες Αϊλίν Τόλαντ και Αμέλια Σέιτζ Χόλιντεϊ. Η πισίνα των Αυστραλών εκλαμβάνεται περισσότερο ως τοποθέτηση στο κοινωνικό ζήτημα της πισίνας και λιγότερο ως κατασκευή. Και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η ομάδα του περιπτέρου καλεί όλους τους ενήλικες επισκέπτες να κολυμπήσουν στα δροσερά νερά της.

Η πισίνα για την Αυστραλία είναι δημόσιος χώρος, είναι η πλατεία της χώρας, αυτό δείχνει το περίπτερο στην Μπιενάλε. Και αυτή η ιδέα είναι πλήρως εναρμονισμένη με τη νέα τάση στην αρχιτεκτονική, για την επανεξέταση του όρου και για τον εκδημοκρατισμό της πισίνας.

Οι πλωτές πισίνες και οι κρεμαστές πισίνες δεν είναι κάτι καινούργιο – υπάρχουν ως σχέδια και σύλληψη χαμένες κάπου στην ιστορία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Σήμερα όμως, αυτά τα σχέδια επανέρχονται, παρουσιάζονται σε δημόσιους διαγωνισμούς σε όλο τον κόσμο και βάζουν σε δοκιμασία τα όρια της μηχανικής.

Η πλωτή πισίνα για όλους

Πιο πρόσφατη ανακοίνωση είναι το έργο με τίτλο «Yarra Pools» του βρετανικού αρχιτεκτονικού γραφείου Studio Octupi στον ποταμό Γιάρα στη Μελβούρνη. Το ίδιο γραφείο έχει κάνει πρόταση και για πλωτή πισίνα μέσα στον ποταμό Τάμεση του Λονδίνου.

Η ιδέα της πλωτής πισίνας πάντως, παρότι προϋπήρχε, έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής το 2011, όταν αμερικανική κοινωφελής οργάνωση Kickstarter με έδρα το Μπρούκλιν, πρότεινε το σχέδιο +POOL, δηλαδή τη δημιουργία πλωτών πισινών μέσα στον ποταμό Χάντσον. Αυτή η πρωτοβουλία συγκέντρωσε 4.590 υποστηρικτές!

Οσο για το μήνυμα της οργάνωσης, ήταν εντελώς εκδημοκρατισμένο: «Η + POOL είναι για σας, για τον φίλο σας, για τη μαμά σας, για τον μπαμπά σας, για το κορίτσι σας, για τα παιδιά σας, για το αφεντικό σας, για το αφεντικό του αφεντικού σας, για τον ντελιβερά που φέρνει τον καφέ, για τον τύπο που τυλίγει μπουρίτο, για κάθε τύπο, για τη Νέα Υόρκη». Ολοι αυτοί μπορούν να συνδυαστούν μέσα σε τέσσερις πισίνες, κάθε μία για διαφορετική χρήση (π.χ. παιδική, πόλο, κολύμβησης και lounge πισίνα) οι οποίες ενώνονται και σχηματίζουν σταυρό, ολυμπιακών διαστάσεων, χωρητικότητας 500 κολυμβητών.

Και μπορεί η +POOL να παραμένει ακόμα σχέδιο, ωστόσο υπάρχει ήδη από το 2007 μία πλωτή πισίνα στη Νέα Υόρκη η οποία φέρει την ονομασία Lady και βρίσκεται στο Μπρονξ. Αυτή έγινε και λειτουργεί, δίχως να έχει πάρει τόση πολλή δημοσιότητα όση έλαβε το πρότζεκτ της +POOL. Άλλες πλωτές πισίνες υπάρχουν και λειτουργούν κανονικά επίσης στο Βερολίνο, στο Παρίσι και στην Κοπεγχάγη.

Η κρεμαστή πισίνα για λίγους

Και πάμε τώρα στις κρεμαστές πισίνες. Τον Ιούνιο του 2015, στο Λονδίνο, ανακοινώθηκε ότι θα κατασκευαστεί κρεμαστή πισίνα η οποία θα ενώνει από τον 10ο όροφο δύο μεγάλα συγκροτήματα κατοικιών σε μία από τις πιο πολυτελείς νέες περιοχές, την Nine Elms – στο βορειοανατολικό τμήμα της πόλης, κοντά στον ηλεκτροδοτικό σταθμό Buttersea.

Αλλά και πάλι, αυτή δεν είναι η πρώτη κρεμαστή πισίνα. Το νεοϋορκέζικο αρχιτεκτονικό γραφείο SHoP Architects έχει ήδη σχεδιάσει μια τέτοια στο Μανχάταν. Επίσης σχεδίασε άλλη μία, με γυάλινο πάτο στο Γκουτζαράτ στη δυτική Ινδία, και συγκεκριμένα στην πόλη Σουράτ – αυτή επίσης θα ενώνει δύο μεγάλα συγκροτήματα κατοικιών. Ενα ακόμα σχέδιό τους για κρεμαστή πισίνα κέρδισε πρόσφατα σε διαγωνισμό στο Παρίσι.

Κανένα από τα πιο πάνω σχέδια όμως δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί. Αξιοπιστία, αντοχή, μηχανική – αυτά είναι τα τρία ζητούμενα, ενώ μπαίνει και ένα ταξικό ζήτημα. Οι συγκεκριμένες πισίνες δεν είναι δημόσιες και προβλέπεται να κατασκευαστούν σε πολυτελείς κατοικίες και σε ακριβές περιοχές. Οι πισίνες εκ των πραγμάτων βγάζουν τα εν οίκω εν δήμω. Κι αυτό σε σνομπ πόλεις και περιοχές όπως το Λονδίνο και το Μανχάταν ίσως προκαλέσει προβλήματα.

Στην περίπτωση της μονοκατοικίας στην Τήνο που σχεδίασε το ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο Kois Associated Architects, του Στέλιου Κόη, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. «Οι πελάτες μας ήθελαν ιδιωτικότητα κι εμείς έπρεπε να τους την προσφέρουμε» λέει για την κατοικία «Mirage» ο αρχιτέκτονας Νίκος Πατσιαούρας, που επιμελήθηκε το έργο το 2014. «Πώς όμως μπορείς να εξαφανίσεις ένα κτίριο μέσα στο περιβάλλον; Μιμούμενος το περιβάλλον». Το σπίτι αυτό είναι 198 τ.μ. και υπόσκαφο εν μέρει. Η πισίνα υπερχείλισης λειτουργεί σαν οροφή και επίσης σαν στέγαστρο για τη βεράντα-καθιστικό με τη θέα στη θάλασσα.

Κι αν η ιδιωτική πισίνα λειτουργούσε σαν δημόσια; Αν δηλαδή υπήρχε μια πολυτελής πισίνα σε έναν επιβλητικό ουρανοξύστη αυτή θα μπορούσε ποτέ να είναι ανοιχτή για το κοινό;

Ναι, θα μπορούσε στον ουρανοξύστη που πρόκειται να χτιστεί στην περιοχή Croydon στα νότια περίχωρα του Λονδίνου. Την ανέγερση αναλαμβάνει ο όμιλος αναπτυξιακών εταιρειών Guildhouse και αυτή θα ολοκληρωθεί το 2018. Το κτίριο θα ονομάζεται Croydon και είναι ένας ουρανοξύστης 55 ορόφων που στεγάζει γραφεία, διαμερίσματα και ένα ξενοδοχείο και αναμένεται να είναι ο ψηλότερος στο Λονδίνο.

Εκεί στον 14ο όροφο θα υπάρχει μια πισίνα 25 μέτρων, με γυάλινο πυθμένα, η οποία θα είναι μεν υπερπολυτελής αλλά θα μπορεί να την επισκεφθεί ο καθένας. Αρα και η κρεμαστή πισίνα εκδημοκρατίζεται.

Η viral πισίνα για τους Ελληνες

Και μετά έχουμε τις πισίνες που καλύπτουν. Ιδιωτικές μεν αλλά πειραματικές. Η πιο παράδοξη από αυτές ονομάζεται Casa Brutale και έρχεται από το… ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο OPA design, το οποίο ανήκει σε δύο έλληνες αρχιτέκτονες από τη Ρόδο, τους Αντο Βασιλείου και Παντελή Καμπουρόπουλο. Το γραφείο έχει δύο έδρες, μία στην Ολλανδία και μία στη Ρόδο. Οσο για το πρότζεκτ θα κατασκευαστεί στον Λίβανο. Πρόκειται για ένα σπίτι 1.600 τ.μ. χτισμένο μέσα στον βράχο με πρόσοψη στον γκρεμό και οροφή (στο ύψος του εδάφους) η οποία θα καλύπτεται εξ’ ολοκλήρου από μια πισίνα υπερχείλισης με γυάλινο πυθμένα. Το φως θα μπαίνει στο σπίτι από τον πυθμένα της πισίνας και από τη γυάλινη πρόσοψη στον γκρεμό.

Και δείτε τώρα… το σχέδιο για την Casa Brutale δημοσιεύθηκε στο ίντερνετ το 2015. «Είναι ένα σχέδιο που εκφράζει απόλυτα την αισθητική του γραφείου μας. Θέλαμε να κάνουμε αίσθηση και θέλαμε να παρουσιάσουμε τη φιλοσοφία μας», δήλωσε ο Αντο Βασιλείου για την ανάρτηση. Το σχέδιο αυτό πράγματι έκανε αίσθηση και επίσης έγινε σύντομα viral. Και όχι μόνον αυτό, βρήκε και πελάτη! Και έτσι τώρα θα κατασκευαστεί στον Λίβανο. «Αν εκμεταλλευτείς σωστά την ιδέα του viral, μπορείς να κάνεις καλό στο γραφείο σου», λέει ο Αντος Βασιλείου. «Εξασκείσαι όσον αφορά την τεχνική και εμπλουτίζεις το πορτφόλιό σου με ενδιαφέροντα πρότζεκτ».

Τελικά δημόσια ή δημοσιοποιημένη, η πισίνα είναι η νέα μεγάλη αγάπη των αρχιτεκτονικών forae, του ίντερνετ και των κατοίκων στα αστικά κέντρα – πλούσιων και φτωχών. Είναι η νέα πλατεία και όλοι θέλουν να βουτήξουν μέσα της.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News