Αν μπορεί ένας ράπερ να πει το τραγούδι του σε δύο λεπτά είναι δυνατόν να μην μπορεί ένας άνθρωπος να σαπουνιστεί και να ξεπλυθεί στον ίδιο χρόνο; Αυτό σκέφτηκαν στο Κέιπ Τάουν, μια πόλη 4 εκατ. κατοίκων που αντιμετωπίζει αυτό τον καιρό μια τεράστια περιβαλλοντική κρίση. Την τελευταία τριετία, η Νότια Αφρική πλήττεται από τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 100 χρόνων, η οποία ανάγκασε την κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Στο Κέιπ Τάουν, περιμένουν την «Ημέρα Μηδέν», πράγμα που σημαίνει ότι τα αποθέματα του νερού αναμένεται να πέσουν κάτω από το 13,5%, γιαυτό και οι άνθρωποι προσπαθούν να εξοικονομούν νερό με κάθε είδους δημιουργικούς τρόπους. Στη δεύτερη πιο πολυπληθή πόλη της Νότιας Αφρικής, και κορυφαίο τουριστικό προορισμό, η χρήση νερού ανά άτομο έχει περιοριστεί στα 50 λίτρα την ημέρα, ενώ τα εστιατόρια έχουν σταματήσει να χρησιμοποιούν τραπεζομάντηλα και σερβίτσια ώστε να μειωθεί η χρήση των πλυντηρίων.

Κάπως έτσι κατάφεραν να απομακρύνουν, προς το παρόν, την ημέρα που οι βρύσες της πόλης θα στερέψουν οριστικά. Το νερό αναμενόταν να τελειώσει στις 12 Απριλίου, ημερομηνία που μεταφέρθηκε στη συνέχεια στις 4 Ιουνίου. Και προχθές, όπως γράφει το CNN, οι αρχές ανακοίνωσαν με ενθουσιασμό ότι κέρδισαν ακόμη ένα μήνα, μεταθέτοντας την επικίνδυνη ημερομηνία στις 9 Ιουλίου.

Κατά τη διάρκεια αυτών των προσπαθειών, αποδείχτηκε ότι η πιο δύσκολη αλλαγή αφορά τη συνήθεια του πρωινού ντους. Τον περασμένο Μάιο, αξιωματούχοι της πόλης κάλεσαν τους κατοίκους να χρησιμοποιούν νερό μόνο για να πίνουν, να μαγειρεύουν, να πλένουν και να πλένονται μόνον όταν είναι απολύτως απαραίτητο. Και τότε για λιγότερο από δύο λεπτά!

Για να πάρετε, όμως, μια ιδέα δείτε αυτό: Έχει υπολογιστεί ότι ένας άνθρωπος χρειάζεται καθηµερινά περίπου 50 λίτρα νερού προκειµένου να ικανοποιήσει τις προσωπικές και οικιακές του ανάγκες. Εντούτοις, στις αναπτυγµένες χώρες, χρησιµοποιούµε ποσότητες νερού που φτάνουν µέχρι και τα 400 λίτρα νερού ανά άτοµο!

Αν και το νερό που χρησιμοποιούμε καθημερινά διαφέρει από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή, καθημερινά:

1. πίνουμε ή χρησιμοποιούμε στο μαγείρεμα δύο έως τρία λίτρα νερού, κατ’ άτομο
2. καταναλώνουµε περίπου 145 λίτρα κατά μέσο όρο στην τουαλέτα, το µπάνιο, το πλύσιµο ρούχων ή πιάτων, την καθαριότητα του σπιτιού, το πότισµα των λουλουδιών
3. Στο µπάνιο, ειδικά, κάνουμε τη μεγαλύτερη οικιακή σπατάλη νερού, και µάλιστα το 40% το «πετάµε» στην τουαλέτα
4. Κάθε φορά που τραβάµε το καζανάκι, χρησιµοποιούµε 9 – 16 λίτρα καθαρού πόσιµου νερού (δηλαδή περίπου 6 – 10 µπουκάλια του 1,5 λίτρου)
5. Αρκετό νερό σπαταλάµε και στο ντους, όπου καταναλώνουµε περίπου 15 λίτρα το λεπτό (δηλαδή 10 µεγάλα µπουκάλια)

Κάντε τώρα τους υπολογισμούς σας για να βρείτε πόσο νερό καταναλώνετε κάθε πρωί, αν στέκεστε κάτω από την ντουσιέρα για 10 λεπτά με τη βρύση ανοικτή στο φουλ. Έρευνες στην Αγγλία, που δημοσίευσε σε παλαιότερο άρθρο του ο Guardian, έδειξαν ότι οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται κατά μέσο όρο οκτώ λεπτά για να ξεπλυθούν (ενώ οι νεαροί θέλουν πέντε λεπτά παραπάνω), πράγμα που σημαίνει ότι αν ένας κάτοικος (ή επισκέπτης) του Κέιπ Τάουν έκανε ένα κανονικό ντους θα χρειαζόταν πολύ περισσότερο νερό από την ποσότητα που του αναλογεί καθημερινά.

Η μεγάλη πρόκληση για τις αρχές, λοιπόν, ήταν να πείσει τον κόσμο να μειώσει δραστικά το χρόνο του πρωινού ντους, κατεβάζοντάς τον κάτω από τα δύο λεπτά. Μια καμπάνια, που θα παρουσίαζε την καινούργια συνήθεια με ευχάριστο τρόπο, κρίθηκε απαραίτητη. Και μπήκε μπροστά τον περασμένο Νοέμβριο με συγχρηματοδότηση του δήμου και της χρηματοπιστωτικής εταιρείας Sanlam.

Η ιδέα στηρίχτηκε στο γεγονός ότι σε όλους αρέσει να τραγουδούν το πρωί την ώρα που πλένονται. Οι εμπνευστές της καμπάνιας «2Minute shower songs» ζήτησαν από 10 κορυφαίους νοτιοαφρικανούς καλλιτέχνες να ενορχηστρώσουν εκ νέου τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους, έτσι ώστε να διαρκούν ακριβώς 120 δευτερόλεπτα. Στη συνέχεια, τα τραγούδια άρχισαν να παίζονται κάθε πρωί στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, ενώ επίσης μπορεί κανείς να τα κατεβάσει (download) δωρεάν.

«Στους ανθρώπους δεν αρέσουν οι τρομακτικές δράσεις, όπως οι προειδοποιήσεις στα πακέτα των τσιγάρων. Θέλουν να τους εναντιωθούν», λέει στο Quartz  η Σούζαν βαν Ρουαγιέν, στέλεχος της διαφημιστικής εταιρείας «King James Group», που σχεδίασε την καμπάνια κατά παραγγελία της εταιρείας «Sanlam» και του δήμου του Κέιπ Τάουν. «Είναι πολύ πιο εύκολο αν τους δώσετε ένα εργαλείο, που είναι ήδη μέρος της καθημερινής ζωής τους», προσθέτει.

Σε μια πόλη, όπου ο τουρισμός είναι βασική πηγή εσόδων, η κρίση του νερού δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τους τουρίστες, ούτε καν από αυτούς που προτιμούν τα πιο πολυτελή καταλύματα του Κέιπ Τάουν. Η AirBnB άρπαξε αμέσως την ευκαιρία, που έδωσε η καμπάνια για τη μείωση της κατανάλωσης του νερού, και τοποθέτησε πινακίδες σε 1.000 σπίτια, οι οποίες ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να κάνουν download τα δίλεπτα τραγούδια καλλιτεχνών, όπως οι ράπερ Kwesta και Rouge, το ποπ συγκρότημα «GoodLuck» και το ροκ συγκρότημα «Springbok Nude Girls».

Στόχος της καμπάνιας ήταν να αντιπροσωπεύονται όσο το δυνατόν περισσότερα είδη μουσικής και όσο το δυνατόν περισσότερες από τις επίσημες γλώσσες της Νότιας Αφρικής (υπάρχουν δίλεπτα τραγούδια σε τέσσερις από τις έντεκα) ώστε να μεγιστοποιηθεί η εμβέλειά της. Και ο ρυθμός κάθε τραγουδιού θα έπρεπε «να μεταδίδει την αίσθηση του επείγοντος».

«Ήταν ένας αγώνας ενάντια στον χρόνο σε πολλά επίπεδα», προσθέτει ο Μόε Κεκάνα καλλιτεχνικός διευθυντής του «King James Group». Το χρονικό πλαίσιο που δόθηκε για τις ηχογραφήσεις των τραγουδιών ήταν επίσης περιορισμένο, έπρεπε να ολοκληρωθούν το συντομώτερο δυνατό σε μια πόλη που ζούσε περιμένοντας την «Ημέρα Μηδέν». «Όλα αυτά πέρασαν στη μουσική», λέει ο Κεκάνα.

Τι κόλπα μπορείς να κάνεις για να κατεβάσεις το χρόνο του πρωινού ντους στα δύο λεπτά; Σύμφωνα με τις οδηγίες που υπάρχουν στην ιστοσελίδα της καμπάνιας, ανοίγεις το νερό, καταβρέχεσαι και αρχίζεις να σαπουνίζεσαι. Όση ώρα, όμως, διαρκεί το σαπούνισμα πρέπει να έχεις τη βρύση κλειστή (και να τρέμεις, να τα λέμε κι αυτά, εντάξει;). Μετά ανοίγεις πάλι τη βρύση και ξεπλένεσαι στο άψε σβήσε. Στα ζευγάρια προτείνει, ακόμη, το μοντέλο «στη ντουσιέρα δυο – δυο»… Όλο αυτό, φυσικά, δεν πρέπει να διαρκεί περισσότερο από ένα τραγούδι του δίλεπτου.

Η αλήθεια είναι ότι η καμπάνια αυτή είναι ιδιοφυής. Κατ’ αρχάς διότι, όπως έχουν δείξει μελέτες, η μουσική μπορεί να μας αποσπάσει την προσοχή και να μας κρατάει απασχολημένους και άρα «μπορεί να αποδειχτεί ιδανική για τη διαχείριση ή τη ρύθμιση των συναισθημάτων και του στρες της καθημερινής ζωής».

Τα τραγούδια μπορούν, εξάλλου, να διευκολύνουν τους ανθρώπους να πάρουν μέτρα ωφέλιμα για τους ίδιους ή και για την κοινωνία, και να αλλάξουν μόνιμα συνήθειες, σύμφωνα με τη θεωρία του Ρίτσαρντ Θέιλερ. Ο αμερικανός οικονομολόγος κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας 2017 για τη συνεισφορά του στον τομέα της Συμπεριφορικής Οικονομικής καθώς «κατάφερε να οικοδομήσει μια γέφυρα μεταξύ της οικονομικής και της ψυχολογικής ανάλυσης για την ατομική λήψη αποφάσεων», όπως ανακοίνωσε η Σουηδική Ακαδημία Επιστημών.

Πέρα από την επιτυχία της καμπάνιας τους στο Κέιπ Τάουν, πάντως, οι Βαν Ρουγιέν και Κεκάνα θα ήθελαν να δουν την ιδέα τους να διαδίδεται σε όλο το κόσμο και να υιοθετηθεί από άλλες πόλεις, που επίσης παλεύουν με την ξηρασία, όπως το Λος Άντζελες, για παράδειγμα, όπου σύντομα είναι πιθανό να ληφθούν μόνιμα μέτρα  για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.

Κάποιοι περιβαλλοντολόγοι υποστηρίζουν ότι οι μεγάλες πόλεις παντού στον πλανήτη θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα την απειλή των κρίσεων του νερού, παίρνοντας προληπτικά μέτρα πριν είναι πολύ αργά. Εξάλλου, έχει ήδη διατυπωθεί η θεωρία ότι οι ελλείψεις του νερού στο μέλλον θα μπορούσαν να προκαλέσουν τον επόμενο παγκόσμιο πόλεμο.

Εσείς τι θα κάνετε επ’ αυτού; Έχετε χρονομετρήσει το πρωινό σας ντους; Θα σας πρότεινα να το κάνετε πάραυτα. Γιατί; Θα το θέσω ωμά. Καλύτερα ένα δίλεπτο ντους το πρωί παρά κανένα ντους το πρωί. Κατανοητό;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News