Η συζήτηση με τον αμερικανό Γερουσιαστή Κρις Μέρφι (σε λίγο οι συστάσεις), ξεκίνησε με το ερώτημα «πώς κι από δω;», που βεβαίως παραήταν χαλαρό, ελπίζω όχι και απρεπές: «Ήρθα να σας πω ευχαριστώ», απάντησε, και αυτό έβαλε την κουβέντα σε καλή βάση, έτσι που τελικά ειπώθηκαν πράγματα που ειλικρινά δεν περίμενα από μια οριοθετημένη, αυστηρά 15λεπτη συνέντευξη, στο Αίθριο της «Μεγάλης Βρετανίας», με πολλούς υπηρεσιακούς παράγοντες τριγύρω…

Τελικά, η εγκατάσταση στρατιωτικής δύναμης σε μια μουσουλμανική χώρα, ενισχύει αντί να εξοντώνει την τρομοκρατία. Σκοτώνεις έναν τρομοκράτη, γεννιούνται αμέσως άλλοι δύο. Οι Ταλιμπάν δεσμεύτηκαν στους Αμερικανούς να μην  ξαναγίνουν φυτώριο για την Αλ Κάϊντα και τον ISIS. Δεν τους πολυεμπιστεύονται, αλλά θεωρούν ότι θα το κάνουν, αλλιώς θα υποφέρουν από οικονομικό στραγγαλισμό Ουάσιγκτον και Βρυξελλών. Όμως, κι αν τυχόν αναβιώσει πάλι ο ισλαμικός φονταμενταλισμός και αρχίσουν τα τρομοκρατικά κτυπήματα, όπου η γειτονιά μας εδώ είναι ιδιαίτερα επίφοβη,  η Ουάσιγκτον έχει μυστικές υπηρεσίες και προηγμένα οπλικά συστήματα να εξοντώσει τυχόν αποστήματα με καθαρές κλινικές επεμβάσεις, κάτι σαν… ρομποτική. Γι’ αυτό, ο γερουσιαστής μιλά πλέον για ανάγκη επιχειρήσεων εκδημοκρατισμού των απειλητικών κρατών, παρά πολέμων επί του εδάφους των. Η μεγάλη, για την Αμερική, απειλή επί του παρόντος είναι η Ρωσία, και προτείνονται άμεσα μέτρα να κτυπηθεί η Μόσχα σε διάφορα επίπεδα προπαγάνδας, κυβερνοεπιθέσεων  και ενεργειακού bullying, που ίσως εμπλέξει Ελλάδα και Κύπρο. Η Τουρκία, επίσης προβληματική, πρέπει λέει να αποφασίσει αν θέλει να είναι χώρα με δυτικό προσανατολισμό και μέσα στο ΝΑΤΟ, ή όχι. Στο χέρι της είναι. Και η Ελλάδα, ο πιο πιστός σύμμαχος στην περιοχή, σταθερή αξία, «και την ευχαριστούμε».

Αυτό είναι το ρεζουμέ της συνέντευξης που πήρε το Protagon από τον αμερικανό Γερουσιαστή (Δημοκρατικός-Κονέκτικατ) και Πρόεδρο της Υποεπτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων σε θέματα Εγγύς Ανατολής, Νότιας-Κεντρικής Ασίας και Δημοκρατίας- Αντιτρομοκρατίας, Κρις Μέρφι, το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας, στην Αθήνα.

Είχε μόλις επιστρέψει με άλλους τρεις γερουσιαστές, Μπλούμενταλ, Όσοφ και Βαν Χάλεν, από έναν κύκλο επαφών σε επιλεγμένους προορισμούς της Μεσογείου: Λίβανο, Ισραήλ, Δυτική Όχθη, και Τυνησία. Και έκλεισε, με ενδιάμεση στάση στη Σούδα, στην Αθήνα όπου είδε Κυριάκο Μητσοτάκη, Νίκο Δένδια και Αλέξη Τσίπρα.

«Πώς επελέγησαν, ρώτησα, αυτοί οι προορισμοί και πώς κολλάει στον συγκεκριμένο κύκλο η Ελλάδα;». Στην ανακοίνωση που διάβασα για το ταξίδι, σημείωσα την αναφορά σε χώρες «μιας περιοχής με πολλές εστίες αβεβαιότητας».

«Διαφορετικοί οι λόγοι για κάθε προορισμό», απάντησε. Στο Ισραήλ, απ’ ό,τι κατάλαβα, οι Δημοκρατικοί γερουσιαστές ήθελαν να διαβεβαιώσουν τον νέο πρωθυπουργό ότι ο… βαρετός Μπάιντεν δεν θα είναι τόσο «συναρπαστικός» όσο ο Τραμπ, και χάρηκαν που διαπίστωσαν ότι και ο Μπένετ «είναι περισσότερο… βαρετός από τον Νετανιάχου»!

Ο Λίβανος είναι μια χώρα για την οποία ο Μέρφι νοιάζεται πάρα πολύ, αφού έχει μεγάλη λιβανέζικη παροικία στην πολιτεία του, στο Κονέκτικατ. «Πραγματικά, δεν μπορώ να καταλάβω γιατί οι λιβανέζοι αφήνουν την χώρα τους να είναι σε μια ελεύθερη πτώση, στα πρόθυρα της διάλυσης. Πήγαμε εκεί να ενθαρρύνουμε την πολιτική ηγεσία να σχηματίσει νέα κυβέρνηση. Μπορούμε να βοηθήσουμε και εμείς και το ΔΝΤ να σωθεί οικονομικά ο Λίβανος, αλλά πρέπει πρώτα να σχηματιστεί κυβέρνηση, ώστε  να έχουμε και κάποιον με τον οποίο να μπορούμε να συνεννοηθούμε.»

-Γιατί στην Ελλάδα; Γιατί όχι και στην Τουρκία;

«Εδώ ήρθαμε για να πούμε ευχαριστώ στους Έλληνες και στην κυβέρνηση για αυτήν την δυνατή σχέση συνεργασίας που έχουμε. Ποτέ δεν ήταν δυνατότερη. Η Ελλάδα είναι πλέον από τους πιο σημαντικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην ΕΕ. Η αμυντική μας συνεργασία είναι καλύτερη από ποτέ. Έτσι, ήθελα να πω ένα ευχαριστώ κατ’ ιδίαν στον Πρωθυπουργό, αλλά επίσης και στον κ. Τσίπρα για όσα και αυτός έκανε για να ενδυναμώσει αυτή την σχέση».

–Αυτό το δέσιμο έχει να κάνει και με το γεγονός ότι η Τουρκία, πολύτιμος εταίρος των ΗΠΑ στην περιοχή, τελευταία έχει ξεστρατίσει και σας δημιουργεί προβλήματα;

«Δεν νομίζω. Πάντα θέλαμε και είχαμε ισχυρούς δεσμούς και συνεργασίες με τις ελληνικές κυβερνήσεις. Αλλά πέραν αυτού βλέπουμε την Ελλάδα σαν δύναμη σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο – μια περιοχή που τώρα, όσο ποτέ άλλοτε, έχει πολύ μεγάλη σημασία για μας. Επίσης, βλέπουμε την Ελλάδα και σαν μια δύναμη μέσα στην ΕΕ, και δική μου προτεραιότητα είναι κρατήσω την ΕΕ ανοικτή για εμπορικές συνεργασίες, και με την ένταξη και νέων κρατών-μελών. Νομίζω ότι και η Ελλάδα συμπλέει με μας σε αυτήν την προοπτική.»

Ο γερουσιάστης Μέρφι συμμερίζεται λέει τις ανησυχίες της Ελλάδας για την κατεύθυνση που έχει επιλέξει η Τουρκία να ακολουθήσει. «Τις έχουμε και εμείς, αλλά δεν νομίζω ότι η ενδυνάμωση των μεταξύ μας σχέσεων είναι αποτέλεσμα  οποιουδήποτε άλλου εξωτερικού παράγοντα. Υπάρχει και είναι δυνατή αυτή η σχέση, γιατί όλο και πιο πολύ μοιραζόμαστε κοινές αξίες και ενδιαφέροντα».

– Παρόλα αυτά, η Τουρκία παραμένει παίκτης-κλειδί στην περιοχή, είναι μια πολύ δυνατή χώρα. Να υποθέσω ότι δεν την συμπεριλάβατε σε αυτό το ταξίδι για να μπορέσει η Ουάσιγκτον να τα συζητήσει όλα μαζί της σε πιο μεγάλο βάθος και επίπεδο; Ρωτώ, διότι διάβασα σχόλια στον τουρκικό Τύπο «γιατί οι γερουσιαστές δεν ήρθαν και εδώ;»

«Προσωπικά, έχω ισχυρό δεσμό με την τουρκική κυβέρνηση, και μέσω του νέου τους πρέσβη στην Ουάσινγκτον διατηρώ διαρκή διάλογο με την τουρκική κυβέρνηση. Ακούστε όμως: Οι ΗΠΑ θέλουν μια Τουρκία ισχυρή στο ΝΑΤΟ, και με προσανατολισμό προς την Δύση. Δεν το κρύβω ότι είμαστε πολύ ενοχλημένοι από την στροφή της Άγκυρας προς την πολιτική καταπίεση που ασκεί εσωτερικά, αλλά και από την διαρκή επιθυμία της να είναι παντού. Πρέπει ν αποφασίσει: Θέλει να είναι στο ΝΑΤΟ ή όχι; Δεν μπορείς να είσαι μέσα με το ένα πόδι και να υπογράφεις σημαντικές περίπλοκες αμυντικές συμφωνίες με την Ρωσία. Άρα, η Τουρκία έχει να πάρει μια πολύ σημαντική απόφαση. Εμείς τους θέλουμε ως εταίρους στο ΝΑΤΟ, αλλά αυτό είναι στο χέρι τους να το απαντήσουν, να πάρουν θέση. Και μάλιστα πολύ σύντομα!»

Για την Κύπρο

Πριν λίγες ημέρες ο τούρκος αντιπρόεδρος Φουάτ Οκτάι, επισκεπτόμενος τα Κατεχόμενα, δήλωσε ανοικτά ότι εάν οι Ελληνοκύπριοι αρχίσουν πάλι γεωτρήσεις (όπως αναμένεται) σε οικόπεδα εντός της ΑΟΖ της Κύπρου, τότε η Άγκυρα θα απαντήσει αμέσως με άλλο γεωτρύπανο στην ίδια περιοχή. Ζήτησα ένα σχόλιο από τον γερουσιαστή Μέρφι.

«Για να είμαι ειλικρινής δεν γνωρίζω αυτήν την δήλωση, αλλά εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι με ανησυχεί το γεγονός ότι μια συμφωνία λύσης του προβλήματος στην Κύπρο μοιάζει να απομακρύνεται όλο και πιο πολύ. Ελπίζω η κυβέρνηση Μπάιντεν να παίξει ενεργό ρόλο στο να κάνει σαφές στην Τουρκία ότι πρέπει να μείνει σταθερά στις αρχές μιας λύσης, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί και συμφωνηθεί εδώ και χρόνια. Αυτή η απαίτηση για δύο ξεχωριστά κράτη, πολύ απλά δεν «παίζει» για τις ΗΠΑ»

Από την άλλη, ο αμερικανός αξιωματούχος δηλώνει ότι «εμείς είμαστε έτοιμοι να εμπλακούμε ενεργά όσον αφορά την Κύπρο», αλλά με πίκρα συμπληρώνει ότι φαίνεται πως οι συνθήκες σήμερα είναι δύσκολες για να προσπαθήσει κάποιος να επιτύχει μια λύση του προβλήματος. Θα θέλαμε, προσθέτει, να δούμε την Τουρκία να επιστρέφει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στη βάση της φόρμουλα που έχει ήδη συμφωνηθεί, δηλαδή της Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία.

Ασφάλεια και δημοκρατία τώρα, επί Ταλιμπάν

– Εκτός από το ήδη υπάρχον μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα φυγής από το Αφγανιστάν, υπάρχει ανησυχία για αναθέρμανση του ισλαμικού φονταμενταλισμού, πιθανότατα με νέο κύμα τρομοκρατικών κτυπημάτων, τώρα που φύγατε εσείς από τη χώρα και οι Ταλιμπάν ουσιαστικά μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν.

«Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις στο ερώτημά σας. Πρώτον, οι Ταλιμπάν έχουν δεσμευτεί στις ΗΠΑ ότι δεν θα προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο δράσης σε τρομοκράτες. Σίγουρα δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε δεσμεύσεις των Ταλιμπάν, αλλά την συγκεκριμένη σε μας, έχουν πολλούς λόγους να την τηρήσουν. Προσβλέπουν σε ένα μέλλον στο οποίο δεν θα ζουν υπό ένα παραλυτικό καθεστώς σκληρών οικονομικών κυρώσεων από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Εάν τηρήσουν τον λόγο τους και κρατήσουν την Αλ Κάϊντα έξω από την χώρα τους, το πιθανότερο είναι να μην παραλύσει η οικονομία τους. Δεύτερο, φεύγοντας από εκεί, δεν σημαίνει ότι χάσαμε την δυνατότητα και την ικανότητα να συγκεντρώνουμε όσες πληροφορίες χρειάζονται και, εάν χρειαστεί, να αναλάβουμε αντιτρομοκρατική δράση. Έχουμε πολλούς τρόπους να συλλέγουμε πληροφορίες για το τι κάνει η Αλ Κάϊντα ανά πάσα στιγμή , εντός ή και εκτός Αφγανιστάν, και αν δούμε ότι επιστρέφουν στα παλιά, μπορούμε να κτυπήσουμε.»

Παρακάτω, ο γερουσιαστής Μέρφι αναπτύσσει μιαν άλλη προσέγγιση σκέψης πάνω στο θέμα, βασισμένη σε έναν πιο ψύχραιμο απολογισμό, ας πούμε, των μέχρι τώρα πεπραγμένων της Αμερικής στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.

Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, λέει, αποδείχτηκε τελικά ένα «εργαλείο στρατολόγησης» εξτρεμιστικών ομάδων. «Όπως μας δείχνουν διαθέσιμα στοιχεία από το Πακιστάν, για κάθε τρομοκράτη που σκοτώναμε με  κτύπημα από drone, γεννούσαμε άλλους δύο». Επομένως, συμπληρώνει, η λογική ότι πόλεμος που κάναμε είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος να καταστείλουμε την τρομοκρατία, δεν βασίζεται πια σε πραγματικά στοιχεία. «Αντίθετα, οι πόλεμοί μας στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, είναι συχνά ο λόγος που ενισχύθηκε  η ανάπτυξη της τρομοκρατίας. Άρα, χωρίς πια αμερικανική κατοχική δύναμη στο Αφγανιστάν, κάποιο μέρος της δύναμης που είχε ο ISIS, και σε έναν βαθμό η Αλ Κάϊντα, μπορεί να μειωθεί».

– Πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση – παρατηρώ, και περιμένω:.

«Κάποια στιγμή πρέπει να σκεφτείς τις υποκείμενες αιτίες που βοηθούν αυτές τις τρομοκρατικές ομάδες να μεγαλώνουν. Δεν θα ψάξουμε τον δρόμο που θα λύσει όλα τα προβλήματα που έχουν αυτές οι ομάδες με μας. Μισούν τον τρόπο ζωής μας, τις ελευθερίες μας. Αλλά, όταν εγκαθιστούμε στρατούς σε μουσουλμανικές χώρες, το βέβαιο είναι ότι τους προσφέρουμε μια πολύ εύκολη ευκαιρία στρατολόγησης φανατικών».

– Εν κατακλείδι;

«Ασφαλώς και πρέπει να παρακολουθούμε στενά τι θα γίνει με Αλ Κάιντα και Isis στο Αφγανιστάν, αλλά εκείνο που μπορώ να πω με σχετική βεβαιότητα είναι ότι τώρα που φύγαμε και δεν είμαστε σε επιχειρησιακή ετοιμότητα εκεί, θα έχουν λιγότερη επιτυχία στην στρατολόγηση νέων τρομοκρατών.

– Για την Ρωσία, που επίσης είναι βασικός παίκτης και στην δική μας περιοχή και φαίνεται πως ελέγχει και καθορίζει πολλές καταστάσεις τι λέτε;

«Αναμφίβολα η Ρωσία είναι απειλή. Επιδίδεται σε μια αμείλικτη εκστρατεία υπονόμευσης της αμερικανικής δημοκρατίας, αποτελεί μόνιμη απειλή για κυβερνοεπιθέσεις ακριβώς με αυτόν τον στόχο, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Πρέπει να έχουμε ορθάνοικτα μάτια , έχοντας υπόψη ότι η Ρωσία θέλει να καταστρέψει αυτό που ονομάζουμε «υπερατλαντική συμμαχία», και βεβαίως οφείλουμε να πάρουμε μέτρα να προστατευτούμε από αυτό».

– Σαν τι μέτρα;

«Να μετατοπίσουμε την έμφασή μας από τον στρατιωτικό προγραμματισμό, στον φιλο-δημοκρατικό προγραμματισμό. Πρέπει να αυξήσουμε δραματικά την ικανότητά μας να πολεμήσουμε την ρωσική προπαγάνδα, την ρωσική δωροδοκία, την ρωσική τακτική τρομοκράτησης και, βεβαίως, την ρωσική ενεργειακή πολιτική. Για αυτό και σκοπός μου είναι να πείσουμε την αμερικανική κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει ενεργειακά προγράμματα στην Ανατολική Μεσόγειο. Προγράμματα, που θα βοηθούν χώρες να απελευθερωθούν από την εξάρτηση από ρωσικής ενεργειακές πηγές, φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Επί του παρόντος, μόνο συμβουλές παρέχουμε. Αλλά εγώ θα ήθελα να κάνει περισσότερα η Ουάσιγκτον».

– Στη Κύπρο, που διαχρονικά έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία (οι λόγοι δεν είναι του παρόντος), είναι γνωστό ότι η Μόσχα δεν φαίνεται να είναι υποστηρικτική της ανάπτυξης του ενεργειακού προγράμματος της Λευκωσίας.

«Φυσικά».

– Βλέπετε, επομένως τις ΗΠΑ να επενδύουν περισσότερες προσπάθειες σε αυτήν την περιοχή ενδιαφέροντος;

«Το ελπίζω. Κοιτάξτε όμως, Πρέπει να βλέπουμε το φυσικό αέριο ως ένα καύσιμο-γέφυρα, δηλαδή ένα μεταβατικό στάδιο από τον άνθρακα  στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες. Έτσι, δεν ξέρω αν οι ΗΠΑ θα προτείνουν να κάνουν οι ίδιες στην περιοχή νέες γεωτρήσεις στην Μεσόγειο, αλλά η δυνατότητα για νέους αγωγούς μεταφοράς του υπάρχοντος αερίου στην Ευρώπη οπωσδήποτε θα ήταν επωφελής. Ελπίζω το Κογκρέσο να εγκρίνει επιπρόσθετους πόρους, μέσω του Οργανισμού Χρηματοδοτικής Ανάπτυξης (Development Finance Corporation),  να κατασκευαστούν αυτοί οι αγωγοί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News