Δέκα χρόνια συμπληρώθηκαν από τον θάνατο ενός προσώπου από εκείνα που αν και δεν έχουν απευθείας σχέση με την κουλτούρα (με τη στενή έννοιά της), συμπορεύονται μαζί της λόγω καθημερινής τριβής με τους μύστες της. Είναι μία κατάσταση που, παλαιότερα, τύχαινε σε πολλούς επαγγελματίες, της εστίασης κυρίως, καθώς οι χώροι τους είχαν γίνει στέκια καλλιτεχνών και εν γένει προσωπικοτήτων.

Τα καταστήματα αυτά αναδείχθηκαν σε χαρακτηριστικά σημεία του αστικού χώρου στα οποία η υψηλή τέχνη δεχόταν όχι μόνο χωρίς αντιρρήσεις, αλλά και με εξαιρετική ευχαρίστηση κιόλας τις λαϊκές περιποιήσεις – εκείνες αφορούσαν, βέβαια, μόνο το λαρύγγι της, το στομάχι της και τη διασκέδασή της, αλλά, και έτσι, λίγες δεν ήταν…

Μιλώντας για τη Νέα Υόρκη, η Ελέιν Κάουφμαν ήταν εμβληματικό πρόσωπο σε αυτό το πεδίο. Διατηρούσε ένα εστιατόριο στο οποίο και συν τω χρόνω σημειώθηκε κοσμοσυρροή διανοουμένων και καλλιτεχνών, ενώ και το ίδιο το μαγαζί της έγινε ντεκόρ σε ταινίες – και όχι μόνο επειδή δεν είχαν υπέρογκο μπάτζετ.

Το ρεστοράν «Elaine’s» δούλεψε σχεδόν μισόν αιώνα, από το 1963 μέχρι το 2011, και τελικά έκλεισε επειδή πέθανε η αφεντικίνα του, η Κάουφμαν. Στις καρέκλες του κάθισαν και στα πιάτα του έφαγαν διασημότητες όπως ο Γούντι Αλεν, ο Νόρμαν Μέιλερ, ο Αντι Γουόρχολ, ο Μάρλον Μπράντο, o Μάικλ Κέιν, ιταλοί κινηματογραφιστές της εποχής που η Cinecittà έκανε τρελές εξαγωγές, γάλλοι συνάδελφοί τους της προοδευτικής Nouvelle Vague και πάει λέγοντας. Οσο για τα ποτήρια του, γνώρισαν πιένες.

Ο καπνός, όπως ήταν επόμενο, κάλυπτε το «Elaine’s» από την είσοδο μέχρι το αποχωρητήριο. Ωστόσο η ατμοσφαιρική σάλα ήταν γραφτό να οξυγονωθεί και να απομυθοποιηθεί αφού στερήθηκε την μποέμικη αχλύ της προς το τέλος της δεκαετίας του ’90, όταν ο τότε δήμαρχος της αμερικανικής μεγαλούπολης (και νυν αρχιερέας στο νομικό επιτελείο του Τραμπ) Ρούντι Τζουλιάνι απαγόρευσε το κάπνισμα στις ταβέρνες και στα καφενεία.

Η κουλτούρα του Μεγάλου Μήλου και των επισκεπτών αυτού, που δεν ζει χωρίς σύννεφα, καπνού έστω, δέχτηκε ύπουλο, επώδυνο και καίριο χτύπημα. Για τις καλλιτεχνικές φύσεις άρχιζε η εποχή του πεζοδρομίου (για κάπνισμα, εξυπακούεται). Από το «Elaine’s» έβγαινες χαρμάνης είτε στη 2η Λεωφόρο είτε στην 88η Οδό του Απερ Ιστ Σάιντ, στο Μανχάταν. Εκεί, στο τσιμέντο και στις πλάκες, σβήνονταν και οι γόπες.

Η εφετινή 3η Δεκεμβρίου ήταν η 10η επέτειος του θανάτου της Κάουφμαν. Η Corrierre della Sera τη θυμήθηκε και έγραψε μερικές αράδες για την ίδια και την επιτυχημένη επιχείρησή της η οποία την ακολούθησε στην αφάνεια.

Ηταν μία εβραία της Νέας Υόρκης, από το Μπρονξ, πανέξυπνη και φιλομαθής, η οποία κατάφερε να μετατρέψει σε ιδιωτικό κλαμπ έναν ανοιχτό σε όλους χώρο υγειονομικού ενδιαφέροντος. Στο μαγαζί της υπήρχαν τραπέζια για συγκεκριμένους πελάτες, όπως λόγου χάρη για τον σκηνοθέτη του «Μανχάταν», ο οποίος σε αυτό το φιλμ απαθανάτισε και το εστιατόριο. (Το επανέλαβε και στο φιλμ «Celebrities».)

Ο Αλεν γευμάτιζε στο στέκι της Κάουφμαν κάθε βράδυ επί μία δεκαετία ανελλιπώς, την ίδια ώρα που τυχαίοι πελάτες, πεινασμένοι, διψασμένοι ή απλώς περίεργοι, ήταν αδύνατον να εξασφαλίσουν κάποια θέση, όσο χοντρό πορτοφόλι και αν είχαν. Εξάλλου, όπως λέει η Corriere, o ανεπιθύμητος ψυχανεμιζόταν αμέσως ότι δεν τον σήκωνε το κλίμα. Για τους θαμώνες όμως, για την εκδήλωση κάθε επιθυμίας τους, για την υπερβολή και το τσακίρ κέφι τους, δεν υπήρχαν απαγορεύσεις, ήταν αρκετή «η σιωπηρή συγκατάθεση της οικοδέσποινας».

Ο άνθρωπος Ελέιν απέβη καθοριστικός για την τύχη του «Elaine’s». Μόλις η γυναίκα πέθανε, το κατάστημα άρχισε να φυλλορροεί. Εχασε και πελάτες και ποιότητα. Το φαγητό έγινε πολύ κακό, αυτή είναι η αλήθεια. Αλλά και οι καλλιτέχνες μεγάλωσαν – αληθές επίσης. Ο Φρέντερικ Σέιντελ, αμερικανός ποιητής, εβραϊκής καταγωγής και αυτός, αφιέρωσε στη μνήμη της Ελέιν ένα ποίημά του. Ως οφειλόμενη ανταπόδοση για τα καθαρά ποτά και για τα νόστιμα πιάτα της. Δηλαδή, για τη δική του νιότη που χάθηκε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News