Εαν ζούμε στην εποχή της διαμαρτυρίας, διερωτάται ο Ανταμ Τέιλορ της Washington Post και σύμφωνα με τον αμερικανό δημοσιογράφο η απάντηση είναι μάλλον ναι. Γιατί σύμφωνα με μία νέα μελέτη που κυκλοφόρησε αυτές τις ημέρες και εστιάζεται στα κινήματα διαμαρτυρίας ανά τον κόσμο την περίοδο 2006-2021, μέσα σε λιγότερο από δεκαπέντε χρόνια ο αριθμός τους αυξήθηκε παγκοσμίως περισσότερο από τρεις φορές.

Οι πορείες και οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας αυξήθηκαν παντού ενώ στο εν λόγω διάστημα αναδείχθηκαν μερικά από τα πιο μαζικά κινήματα διαμαρτυρίας που έχουν καταγραφεί ποτέ, όπως οι διαμαρτυρίες των αγροτών στην Ινδία που άρχισαν το 2020, οι πορείες και οι συγκεντρώσεις κατά του Ζαΐχ Μπολσονάρο στη Βραζιλία το 2019 και οι συνεχιζόμενες, από το 2013, δράσεις του κινήματος Black Lives Matter.

Την έρευνα με τον τίτλο «World Protests: A Study of Key Protest Issues in the 21st Century» εκπόνησε μία ομάδα τεσσάρων ερευνητών σε συνεργασία με τη γερμανική δεξαμενή σκέψης Friedrich-Ebert-Stiftung (FES) και την Τhe Initiative for Policy Dialogue, μια ΜΚΟ που έχει την έδρα της στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ.

Εξετάζοντας περισσότερα από 900 κινήματα/επεισόδια διαμαρτυρίας σε 101 χώρες και περιοχές, οι συντάκτες της έκθεσης κατέληξαν στο συμπέρασμα πως διανύουμε μια ιστορική περίοδο παρόμοια με τα χρόνια κοντά στο 1848, στο 1917 ή στο 1968, περιόδους δηλαδή κατά τις οποίες πλήθη ανθρώπων «εξεγέρθηκαν κατά της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, απαιτώντας αλλαγή».

Οσον αφορά τον λόγο που πλήθη ανθρώπων σε όλο τον κόσμο άρχισαν σταδιακά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια να κατεβαίνουν ολοένα πιο συχνά στους δρόμους και να διαμαρτύρονται, οι συντάκτες της έκθεσης υπογραμμίζουν ένα πολύ συγκεκριμένο ζήτημα, τις αποτυχίες της δημοκρατίας.

Στο πλαίσιο της έρευνας τους διαπίστωσαν πως τα περισσότερα (54%) επεισόδια διαμαρτυρίας που καταγράφηκαν από το 2006 έως το 2021 ήταν απόρροια μιας γενικευμένης αντίληψης περί αποτυχίας της πολιτικής εκπροσώπησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, το κύριο αίτημα (28%) των διαμαρτυρομένων είναι κατά τους ερευνητές η «πραγματική δημοκρατία» ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία πως οργή και αγανάκτηση στις μάζες ανά την υφήλιο προκαλούν επίσης οι πάσης φύσεως (κοινωνικές, οικονομικές, φυλετικές, εθνοτικές) ανισότητες, η διαφθορά, οι εργασιακές συνθήκες και η απουσία δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, ωστόσο, εξακολουθούν να μην ανταποκρίνονται στα αιτήματά των διαμαρτυρόμενων. «Πάρα πολλοί πολιτικοί και επιχειρηματικοί ηγέτες δεν ακούν. Η συντριπτική πλειονότητα των κινημάτων διαμαρτυρίας σε όλο τον κόσμο προωθεί λογικά αιτήματα που έχουν ήδη γίνει αποδεκτά από τις περισσότερες κυβερνήσεις. Οι άνθρωποι διαμαρτύρονται ζητώντας καλές δουλειές, έναν καθαρό πλανήτη για τις μελλοντικές γενιές και ουσιαστικό λόγο στις αποφάσεις που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους», εξήγησε η Σάρα Μπερκ, συνεργάτιδα του FES που ειδικεύεται στην παγκόσμια πολιτική οικονομία και συμμετείχε στη σύνταξη της έκθεσης.

Το 2006 καταγράφηκαν μόλις 73 κινήματα διαμαρτυρίας ενώ πέρυσι 251, περισσότερα από όσα καταγράφηκαν μετά την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 ή μετά τις εξεγέρσεις της Αραβικής Ανοιξης το 2011. Η μεγαλύτερη αύξηση των κινημάτων διαμαρτυρίας σημειώθηκε στην Ευρώπη και στην Ασία ενώ περισσότερα επεισόδια διαμαρτυρίας παρατηρήθηκαν σε χώρες υψηλών εισοδημάτων.

Ερωτηθείσα πώς ορίζεται η «πραγματική δημοκρατία» η Σάρα Μπερκ σημείωσε πως «η δημοκρατία του ενός είναι ο δεσποτισμός του άλλου», αναφέροντας ενδεικτικά πως η εισβολή των υποστηρικτών του Ντόναλντ Τραμπ στο Καπιτώλιο (παρότι δεν ελήφθη υπόψη στην μελέτη καθώς έλαβε χώρα λίγες ημέρες μετά την έλευση του 2021) θα χαρακτηριζόταν επίσης ως μια δράση διαμαρτυρίας για «πραγματική δημοκρατία» αλλά και ως μια κίνηση με στόχο τη στέρηση δικαιωμάτων άλλων ομάδων.

Κύριο συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι, καθώς αυξάνονται τα κινήματα διαμαρτυρίας σε ολόκληρο τον κόσμο, οι ηγέτες πρέπει να αρχίσουν να λαμβάνουν τις δράσεις τους και, κυρίως, τα αιτήματά τους σοβαρά υπόψη. Περίπου το 42% των επεισοδίων που μελετήθηκαν κρίθηκαν επιτυχημένα και αυτό υποδηλώνει πως «εάν συνεχιστεί η εποχή των διαμαρτυριών, πολλοί περισσότεροι διαμαρτυρόμενοι πρόκειται να λάβουν τουλάχιστον κάτι από ό,τι ζητούν», εξηγεί ο δημοσιογράφος της Washington Post.

«Οι διαμαρτυρίες ανά τον κόσμο έχουν αρχίσει να αποκτούν αμφίβολη φήμη το τελευταίο διάστημα», σημείωσε από την πλευρά του ο Μάικλ Μπρόνινγκ, διευθυντής του παραρτήματος του FES στη Νέα Υόρκη. «Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η διαμαρτυρία δεν αποτελεί μία ανεπίτρεπτη συμπεριφορά αλλά βασική αρχή της δημοκρατίας. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια αποκατάσταση της εικόνας της  διαμαρτυρίας», συμπλήρωσε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News