Η αρχή έγινε με τα κλειστά κυκλώματα παρακολούθησης (CCTV) που κατέστησαν δυνατή την επιτήρηση των χώρων εργασίας αλλά και των ίδιων των εργαζομένων δίχως να είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία ενός ελεγκτή. Το ότι η τεχνολογία συμβάλλει στην εξέλιξη των τρόπων παρακολούθησης και ελέγχου είναι δεδομένο. Αλλά σήμερα διατίθενται στην αγορά λογισμικά που καταγράφουν τον αριθμό των χτυπημάτων ενός εργαζομένου στο πληκτρολόγιο του υπολογιστή του, πόσο συχνά μετακινεί το ποντίκι του ή πόσο χρόνο σπαταλά στο Διαδίκτυο.

Τα συστήματα GPS παρείχαν στις εταιρείες μεταφορών, ανθρώπων και εμπορευμάτων τη δυνατότητα να εντοπίζουν τους υπαλλήλους τους παντού. Τα συστήματα ταυτοποίησης μέσω ραδιοσυχνοτήτων (RFID) χρησιμοποιούνται πλέον από τις επιχειρήσεις για να ακολουθούν τους εργαζομένους τους καθώς αυτοί κινούνται στους χώρους εργασίας τους και να καταγράφουν με ποιους συναναστρέφονται αλλά και πόσο χρόνο ξοδεύουν κάθε φορά που πηγαίνουν στην τουαλέτα.

Η τεχνολογία biotracking επιτρέπει στους εργοδότες να γνωρίζουν πόσα βήματα πραγματοποιούν οι υπάλληλοί τους την ημέρα, τον καρδιακό τους παλμό, τι τρώνε και τι πίνουν, πόσες ώρες κοιμούνται, ακόμα και τα επίπεδα των ορμονών τους, ενώ η αποκαλούμενη «νευροτεχνολογία» αξιοποιείται για την καταγραφή της εγκεφαλικής λειτουργίας των εργαζομένων. Σήμερα, όμως, οι εταιρείες επιδιώκουν ακόμα και να τρυπώσουν, στην κυριολεξία, κάτω από το δέρμα των υπαλλήλων τους.

Πέρυσι μια αμερικανική επιχείρηση προέβη στην εμφύτευση μικροτσίπ σε δεκάδες εργαζομένους της. Κατά τη διάρκεια ενός «chip party» που απασχόλησε τα ΜΜΕ όλου του κόσμου, οι υπάλληλοι περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους για να τους εμφυτευτεί μεταξύ του αντίχειρα και του δείκτη μια μικροσκοπική συσκευή, στο μέγεθος ενός κόκκου ρυζιού. Αρχικά, ο Τοντ Γουεστμπάι, γενικός διευθυντής της Three Square Market, πίστευε πως πέντε, το πολύ έξι άνθρωποι -ο ίδιος, μερικοί ακόμα διευθυντές και κάποιοι από τους εργαζομένους στο τμήμα Τεχνολογίας των Πληροφοριών (IT)- θα ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Σήμερα, ωστόσο, από τα 90 άτομα που εργάζονται στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, τα 72 φέρουν στον καρπό τους το εν λόγω μικροτσίπ. Ο κ. Γουεστμπάι έχει από ένα σε κάθε χέρι και τα χρησιμοποιεί, όπως και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι, για να ανοίγει πόρτες, να θέτει σε λειτουργία τον υπολογιστή του και να πληρώνει ό,τι αγοράζει από τους αυτόματους πωλητές.

Αλλά δεν πιστεύει πως θα ακολουθήσουν πολλοί το παράδειγμά του. Τουλάχιστον άμεσα. Και αυτό οφείλεται, κατά τη γνώμη του, στο χάσμα γενεών. «Μπορεί κάποιος να μη θέλει ποτέ να προβεί στην εμφύτευση ενός μικροτσίπ, αλλά εάν ανήκει στη γενιά των millennials τότε δεν έχει κανένα πρόβλημα» υποστήριξε ο ίδιος, μιλώντας στον Guardian. 

Αυτό, ωστόσο, δεν εμπόδισε την εταιρεία του που ειδικεύεται στην εμπορία αυτόματων πωλητών να επεκτείνει τις δραστηριότητές της έως το Πουέρτο Ρίκο, εμφυτεύοντας, πριν από δύο μήνες, μικροτσίπ σε ανθρώπους που πάσχουν από άνοια. Στην περίπτωση που κάποιος από αυτούς χαθεί, η αστυνομία θα μπορεί μέσα σε ελάχιστο χρόνο όχι μόνον να τον εντοπίσει, αλλά και να αποκτήσει πρόσβαση στο ατομικό ιστορικό υγείας. Εως σήμερα η Three Square Market έχει εμφυτεύσει μικροτσίπ σε 100 ανθρώπους. Στόχος της είναι, ωστόσο, να φτάσει τους 10.000.

Πρόσφατα, μάλιστα, κυκλοφόρησε στην αγορά μια εφαρμογή της εταιρείας για έξυπνα κινητά που ζευγαρώνει το μικροτσίπ με το GPS του τηλεφώνου, επιτρέποντας έτσι τον εντοπισμό του εκάστοτε φορέα. Και την προηγούμενη εβδομάδα ξεκίνησε η εμφύτευσή του και σε κατάδικους, αντικαθιστώντας το ηλεκτρονικό βραχιόλι, το οποίο o Γουεστμπάι χαρακτήρισε «εκφοβιστικό και υποτιμητικό». Αλλά όσον αφορά το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί κάποια στιγμή η εν λόγω εφαρμογή για τον εντοπισμό και των εργαζομένων του, ο ίδιος απάντησε πως «όχι (γιατί) δεν υπάρχει κανένας λόγος». 

Φαίνεται, όμως, πως δεν έχουν όλοι την ίδια άποψη, καθώς τεχνολογικές εταιρείες εφευρίσκουν ολοένα πιο περίεργους και επιθετικούς τρόπους επιτήρησης και ελέγχου των υπαλλήλων τους. Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ των λονδρέζικων Times, κινεζικές εταιρείες χρησιμοποιούν αισθητήρες σε κράνη και καπέλα για την καταγραφή της εγκεφαλικής λειτουργίας των υπαλλήλων τους με στόχο την ανίχνευση κόπωσης, άγχους, ακόμα και αντιπαραγωγικών συναισθημάτων, όπως ο θυμός.

Μια άλλη εταιρεία χρησιμοποίησε την ίδια τεχνολογία για να καθορίσει πόσα διαλείμματα θα πρέπει να κάνουν οι εργαζόμενοι. Στα τρένα υψηλών ταχυτήτων οι αισθητήρες αυτοί ενδέχεται να αποδειχτούν σωτήριοι, καθώς ελέγχουν (και προειδοποιούν σε περίπτωση ανάγκης) τη φυσική κατάσταση των οδηγών αλλά και το κατά πόσο είναι προσεκτικοί. Την ώρα, όμως, που είναι αδιαμφισβήτητο ότι η εν λόγω τεχνολογίες μπορούν να καλύψουν πολλά κενά ασφαλείας και σε πολλούς τομείς, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε τη χρήση τους να παίρνει δυσοίωνες διαστάσεις.

Τον περασμένο Φεβρουάριο αναφέρθηκε ότι η Amazon έλαβε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την ανάπτυξη ενός ηλεκτρονικού βραχιολιού που όχι μόνο εντοπίζει τη θέση των εργαζομένων στις αποθήκες καθώς τρέχουν για να προλάβουν τις εκατοντάδες χιλιάδες παραγγελίες, αλλά μπορεί και να «διαβάσει» τις κινήσεις των χεριών τους, εκπέμποντας έναν βόμβο σε περίπτωση που δεν τοποθετούν το σωστό προϊόν στη σωστή θέση. Υπάρχουν επίσης λογισμικά που καταγράφουν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλα που μπορούν να εγκατασταθούν στα τηλέφωνα των εργαζομένων για τον έλεγχο ακόμα και κρυπτογραφημένων εφαρμογών όπως το WhatsApp. Οι εργοδότες θα μπορούσαν επίσης να επιβάλουν στους υπαλλήλους τους να φέρουν ειδικές συσκευές που επιτρέπουν, πέρα από τον εντοπισμό της θέσης τους, την καταγραφή του τόνου της φωνής τους και της συχνότητας με την οποία μιλάνε κατά τη διάρκεια συσκέψεων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News