Την περασμένη Τετάρτη, έκλεισαν τα σχολεία και άρχισε η εφαρμογή της άδειας ειδικού σκοπού για τους εργαζόμενους γονείς. Την Πέμπτη, ξεκίνησε η καμπάνια του υπουργείου Υγείας «Μένουμε Σπίτι», τονίζοντας ότι η κατ’ οίκον παραμονή είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο περιορισμού της επιδημίας. Την Παρασκευή, μετά την αθρόα προσέλευση νέων που λιάζονταν σε τραπεζοκαθίσματα, ανακοινώθηκε ότι κλείνουν καφέ, εστιατόρια και μπαρ. Το Σάββατο, οργανωμένες παραλίες και χιονοδρομικά κέντρα.

Τώρα, από στοιχεία που συγκέντρωσε το Protagon, φαίνεται ότι αρκετοί ήταν αυτοί που επέλεξαν, λόγω άδειας και κλεισίματος των σχολείων, να μετακινηθούν από την Αθήνα σε νησιά των Κυκλάδων, όπου δεν έχουν ακόμα καταγραφεί κρούσματα, με κίνδυνο όμως να εξαπλωθεί ο ιός σε μέρη στα οποία οι δομές υγείας χαρακτηρίζονται ανεπαρκείς για την αντιμετώπισή του.

Οι μετακινήσεις δεν έχουν απαγορευθεί (προς το παρόν). Ομως δεν χρειάζεται κανείς να είναι ειδικός για να καταλάβει ότι, ενώ οι επιστήμονες λένε πως πρέπει να μείνεις μέσα όσο μπορείς περισσότερο για να περιοριστεί η μετάδοση του ιού, δεν παίρνεις τα παιδιά σου – βόμβες ιικού φορτίου για να πας διακοπές στο νησί ή στον ευπαθή παππού και στη γιαγιά. Πόσο μάλλον όταν εκεί δεν υπάρχουν νοσοκομεία.

Σύμφωνα με στοιχεία που παραχώρησε το Λιμεναρχείο Ανδρου στο Protagon, ο μέσος όρος κίνησης κατά τη χειμερινή περίοδο –όπως αυτός προέκυψε από στοιχεία Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2019– ήταν περίπου 160 επιβάτες και 30 οχήματα τις καθημερινές, τόσοι έφταναν με τα δρομολόγια από τη Ραφήνα στο νησί. Την προηγούμενη Τρίτη, όταν ανακοινώθηκε δηλαδή ότι κλείνουν τα σχολεία, ο αριθμός των επιβατών που έφτασαν στην Ανδρο ήταν 220 και τα οχήματα 48. Την Τετάρτη –την πρώτη ημέρα κλεισίματος των σχολείων και με την έναρξη της άδειας ειδικού σκοπού– οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 100% σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης χρονιάς: 313 επιβάτες πάτησαν το πόδι τους στο νησί μαζί με 74 αυτοκίνητα.

Εκείνη την ημέρα το φαινόμενο της μετακόμισης των Αθηναίων σε νησιά των Κυκλάδων καταγράφηκε και με φωτογραφίες: όπως φαίνεται στην ανάρτηση της ιστοσελίδας ParianosTypos.gr, το πλοίο «Θεολόγος», που εκτελεί το δρομολόγιο Ραφήνα – Ανδρος – Τήνος – Μύκονος γέμισε, ενώ κάποια αυτοκίνητα, σύμφωνα με το δημοσίευμα έμειναν εκτός.

Την Πέμπτη έφτασαν στην Ανδρο από Ραφήνα άλλοι 275 επιβάτες με 60 οχήματα. Δηλαδή, μέσα σε τρεις ημέρες αποβιβάστηκαν στο νησί τουλάχιστον 320 περισσότεροι σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2019.

Από τα στοιχεία του Λιμεναρχείου Ανδρου φαίνεται επίσης ότι τις Παρασκευές και τα Σαββατοκύριακα ο μέσος όρος της προηγούμενης χρονιάς διαμορφωνόταν στους 220 επιβάτες με 60 αυτοκίνητα. Την Παρασκευή 13 Μαρτίου 2020 και πάλι παρουσιάστηκε αύξηση της τάξης του 50% με 320 αφιχθέντες και 73 οχήματα. Το Σάββατο επίσης αυξημένα τα νούμερα: 275 επιβάτες με 76 αυτοκίνητα.

Το Protagon επικοινώνησε και με τα Λιμεναρχεία Πάρου και Τήνου. Σύμφωνα με στοιχεία του πρώτου, την Τετάρτη 11 Μαρτίου, με το που έκλεισαν δηλαδή τα σχολεία και ξεκίνησαν οι άδειες ειδικού σκοπού, καταγράφηκαν 477 αφίξεις επιβατών στο λιμάνι της Παροικιάς. Ακριβώς επτά ημέρες πριν, οι αφίξεις ήταν 334, δηλαδή 143 λιγότερες. Υπήρξε δηλαδή για τη συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδας αύξηση περίπου 45%. Τις επόμενες ημέρες η επιβατική κίνηση φαίνεται να έπεσε στα συνήθη επίπεδα. Πηγή από το Λιμεναρχείο Τήνου ανέφερε ότι παρατηρήθηκε κάποια αύξηση στην κίνηση το Σάββατο – χωρίς όμως να πρόκειται για κάτι μεγάλο.

Η Ανδρος, η Πάρος και η Τήνος, όπου παρατηρήθηκαν αυξήσεις στην επιβατική κίνηση τις τελευταίες ημέρες, δεν διαθέτουν νοσοκομεία, αλλά κέντρα υγείας. Τα μόνα νησιά των Κυκλάδων που έχουν νοσοκομεία είναι η Σύρος, η Σαντορίνη και η Νάξος. Ομως, σύμφωνα με την Παναγιώτα Βούλγαρη, πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Κυκλάδων, κανένα απολύτως από τα νησιά δεν έχει την απαραίτητη ειδική δομή που να μπορεί να νοσηλεύσει ασθενή με βαριά συμπτώματα από κορονοϊό, γι’ αυτό και η εντολή για άμεση διακομιδή των περιστατικών στην Αθήνα είναι ρητή.  «Μέχρι στιγμής η εντολή που έχει δοθεί από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας είναι ότι δεν κρατάμε κανένα περιστατικό στα νησιά. Για οποιονδήποτε υπάρχει υποψία ότι είναι θετικός στον κορονοϊό, σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια, στέλνουμε δείγμα για εξετάσεις στην Αθήνα. Αν βγει θετικό, έρχεται ελικόπτερο του ΕΚΑΒ και παραλαμβάνει και γίνεται αεροδιακομιδή», εξηγεί στο Protagon η κυρία Βούλγαρη.

Η ανησυχία της προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Κυκλάδων για την αύξηση του πληθυσμού αυτήν την εποχή είναι έκδηλη: «Σε αυτή τη φάση με τους επισκέπτες, φοιτητές και παππούδες με τα παιδιά, αυξάνεται σημαντικά ο πληθυσμός στα νησιά, όμως είμαστε ιατρική κοινότητα που μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο τον υπάρχοντα πληθυσμό. Αν αυξηθεί ο πληθυσμός, πώς θα εξυπηρετήσουμε; Πόσο μάλλον σε φάση επιδημίας…» αναφέρει η ίδια.

Πρόβλημα επίσης για την κ. Βούλγαρη αποτελούν οι χρόνοι διάγνωσης: από τη στιγμή λήψης του δείγματος, την αποστολή του στην Αθήνα και μετά τη λήψη του αποτελέσματος, μπορεί να περάσουν και 36 ώρες.

«Τα νησιά δεν έχουν δομές και μία κακοκαιρία μπορεί να αποβεί μοιραία και για την αεροδιακομιδή. Εντατική για παράδειγμα έχει μόνο η Σύρος, η Τήνος δεν έχει ούτε νοσοκομείο, η Σαντορίνη έχει νοσοκομείο. Το πρόβλημα είναι ότι το διασπείρουν σε μικρές κοινότητες, που ο κίνδυνος να μεταφερθεί ο κορονοϊός ήταν πολύ μικρός. Και αν δεν περιοριστούμε, αύριο θα έρθουν πιο σκληρά μέτρα», λέει στο Protagon ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.

Μεγάλο μέρος του ζητήματος της εξάπλωσης είναι τα παιδιά, τα οποία αποτελούν «βόμβες» ιών, σύμφωνα με τους ειδικούς. Κάτοικος χωριού στην Τήνο ανέφερε ότι έχουν γίνει γνωστές αφίξεις παιδιών από την Αθήνα, τα οποία μένουν τώρα με τους παππούδες και τις γιαγιάδες στο νησί.

«Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο να πηγαίνουν τα παιδιά από τις πόλεις και να αφήνουν στους παππούδες στα νησιά ή τα χωριά, καθώς είναι δεδομένο ότι τα παιδιά μπορεί να μην έχουν συμπτώματα, όμως παράλληλα είναι μεταδοτικά. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να μεταφερθεί ο κορονοϊός στις επαρχίες και να στοιχίσει τη ζωή σε πολλούς ηλικιωμένους. Είναι θέμα σοβαρής ευθύνης των γονέων απέναντι στους γονείς τους αυτό. Εφόσον έχουν πάει σε κάποιο νησί ή επαρχία, αυτό που έχουν να κάνουν όσοι διαμένουν στο ίδιο σπίτι, είναι να μην έχουν επαφές με άλλες οικογένειες, ούτε βέβαια τα παιδιά τους με άλλα παιδιά. Το μόνο που είναι ασφαλές, είναι να βγαίνουν μία βόλτα στο ύπαιθρο, αποκλειστικά και μόνο μέλη της οικογένειας που βρίσκονται στο ίδιο σπίτι», λέει στο Protagon o Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.

«Τα παιδιά, ακριβώς επειδή δεν εκδηλώνουν συμπτώματα, είναι από τις ομάδες του πληθυσμού που μπορούν να μεταδώσουν τον κορονοϊό χωρίς να το γνωρίζουν. Μάλιστα, σε μετρήσεις που έχουμε κάνει, έχει φανεί ότι ένας ενήλικας από 30 έως 46 ετών μπορεί να είναι μεταδοτικός μέχρι δέκα ημέρες και το πιο πιθανό είναι να εκδηλώσει συμπτώματα, ενώ το παιδί ενδέχεται να μην εκδηλώσει συμπτώματα και να είναι μεταδοτικό μέχρι και 14 ημέρες. Ωστόσο, αυτά είναι επιστημονικά δεδομένα που ακόμη μελετάμε», εξηγεί ο λοιμωξιολόγος Σωτήρης Τσιόδρας, καθηγητής και υπεύθυνος του υπουργείου Υγείας για τον κορονοϊό.

Την Παρασκευή, ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης συνέστησε τη διακοπή επί 10 ημέρες των ημερόπλοιων με τουρίστες σε Αίγινα, Πόρο και Υδρα, με σκοπό τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού. Η σύσταση του περιφερειάρχη ήρθε μετά από αιτήματα δημάρχων και πολιτών προς την Περιφέρεια Αττικής για την αναστολή αυτών των δρομολογίων. Οπως ανέφερε ο κ. Πατούλης, «η μεταφορά τουριστών με ημερόπλοια από τον Πειραιά προς τα νησιά της Περιφέρειας αποτελεί μια διαδικασία υψηλού κινδύνου για εξάπλωση του κορονοϊού. Η συνέχιση υλοποίησης των δρομολογίων θεωρούμε ότι επιδεινώνει την υγειονομική κρίση και επιτείνει την αναστάτωση των νησιωτών».

Την Κυριακή, ανάμεσα στα νέα μέτρα της κυβέρνησης περιλαμβανόταν και η απαγόρευση πρόσδεσης κρουαζιερόποιων και ημερόπλοιων στα ελληνικά λιμάνια.

Το θέμα της αύξησης των μετακινήσεων προς τα κοντινά νησιά που δεν έχουν επαρκείς δομές υγείας φαίνεται να είναι κάπως πιο περίπλοκο από το θέμα των τουριστών που τα επισκέπτονται με ημερόπλοια. Ομως, αν δεν υπάρξει πρόνοια, και πάνω από όλα ατομική ευθύνη, μπορεί να έχουμε εξάπλωση του κορονοϊού και στις σχετικά προφυλαγμένες έως τώρα κοινότητες της νησιωτικής Ελλάδας.

---

* Την έρευνα για το Protagon συνέγραψαν ο Χάρης Καρανίκας και ο Γιάννης Δεβετζόγλου

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News