Όταν ο Νίκος Αλετράς απάντησε στο τηλεφώνημά μου, ήταν στο αεροδρόμιο του Αμστερνταμ, έτοιμος να μπει στην πτήση για Λονδίνο. Το flight mode θα του χάρισε και την ησυχία που έχασε μόλις ο Guardian και το BBC ασχολήθηκαν μαζί του. Όχι άδικα. Ο Νίκος και η ομάδα του κατασκεύασαν μία εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπει, με τεράστιο ποσοστό επιτυχίας, δικαστικές αποφάσεις.

H ιστορία με δύο λόγια: Εχουμε τρεις Ελληνες στη Βρετανία και έναν Ρουμάνο στις ΗΠΑ.  Νίκος Αλετράς με διδακτορικό στην πληροφορική, Βασίλης Λάμπος, ερευνητής στο ίδιο πεδίο,  Δημήτρης Τσαραπατσάνης, λέκτορας στη Νομική Σχολή του Σέφιλντ. Και στις ΗΠΑ ένας Ρουμάνος ερευνητής στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, ο Daniel Preoţiuc-Pietro.

Τι έκαναν; Κατασκεύασαν έναν αλγόριθμο και άρχισαν να τον τροφοδοτούν με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι αποφάσεις αυτού του Δικαστηρίου είναι τεχνικά «βολικές» αφού γράφονται στα αγγλικά και ακολουθούν συγκεκριμένη δομή ανάπτυξης. Επίσης στις αποφάσεις Δικαστηρίων όπως το Ευρωπαϊκό των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν υπεισέρχονται στοιχεία ηθικής, όπως, ας πούμε, το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Στην αρχή οι ερευνητές έδιναν στον αλγόριθμο όλο το υλικό της υπόθεσης: του ισχυρισμούς των διαδίκων, το σκεπτικό και την απόφαση του Δικαστηρίου. Αφού τον εκπαίδευσαν με ικανό αριθμό υποθέσεων, συνέχισαν να του δίνουν τα επιχειρήματα των διαδίκων, αλλά όχι και την απόφαση. Αποτέλεσμα; Ο αλγόριθμός εξέτασε 549 υποθέσεις και προέβλεψε σωστά σε ποσοστό 79%. (Εδώ η επιστημονική ανακοίνωση)

Ξέρει νομικά ο αλγόριθμος; Εχουμε πια έναν δικαστή τεχνητής νοημοσύνης, όπως έγραψε ο Guardian; Όχι. Εξηγεί ο νομικός της ομάδας, ο Δημήτρης Τσαραπατσάνης: «Ο αλγόριθμός δεν καταλαβαίνει νομικά, κάνει συσχετισμούς λέξεων και με βάση αυτά που έχει μάθει, μπορεί να προβλέψει τι θα αποφασίσει το δικαστήριο. Για παράδειγμα, αν υπάρχουν πολλές επαναλήψεις λέξεων σχετικών με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την Τουρκία, ο αλγόριθμος γνωρίζει ότι πιθανότατα η Τουρκία θα χάσει την υπόθεση.»

Όπως λέει, ως εργαλείο δεν έρχεται σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει τον δικαστή, αλλά να κερδίσει χρόνο διαβάσματος για τους δικηγόρους. Ρώτησα τον Τσαραπατσάνη αν ο αλγόριθμος θα μπορούσε να προβλέψει την απόφαση του ΣτΕ για τις τηλεοπτικές άδειες. «Σε καμία περίπτωση». Ο Βασίλης Λάμπος λέει πώς υπάρχουν εφαρμογές που προβλέπουν αποφάσεις εισάγοντας δεδομένα όπως η φύση του εγκλήματος και το ιστορικό του δικαστή. Όμως τώρα έχουμε για πρώτη φορά έναν αλγόριθμο που απλώς δουλεύει με λέξεις.

Στο αεροδρόμιο του Αμστερνταμ ο Νίκος Αλετράς περνούσε από έλεγχο και από τηλεφωνική ανάκριση. Είναι μόλις 31 ετών, από το Μεσολόγγι. Σπούδασε υπολογιστές στην Κρήτη, πήγε Βρετανία για μεταπτυχιακό, έκανε διδακτορικό και τώρα δουλεύει για την Amazon, πάνω στο Amazon Echo, ένα «ηχείο» που του μιλάς και σου απαντάει, σου δίνει φωνητική βοήθεια. Τον ρωτάω, για την τιμή των όπλων, αν θα γύριζε στην Ελλάδα. Με εκπλήσσει. «Ναι, θα γύριζα, αν μπορούσε να γίνει κάτι με τα μπαρ που είναι μέσα στην κάπνα. Α, και αν έβρισκα κάποιες αξιοπρεπείς συνθήκες για να δουλέψω». Εντάξει, γεια σου μετανάστη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News