Η οικονομία των ΗΠΑ τα πάει ήδη περίφημα κι ας μην έχει τελειώσει η πανδημία. Μέχρι και η Wall Street Journal δηλώνει εντυπωσιασμένη από την ανάκαμψη και όταν το παραδέχεται η μοναδική μεγάλη αμερικανική εφημερίδα που υποστήριζε τον Ντόναλντ Τραμπ, είναι είδηση –ακόμα και αν αναφέρει το όνομα του Τζο Μπάιντεν μόνο δύο φορές σε 2.500 λέξεις…

Η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας δεν έχει προηγούμενο στην πρόσφατη ιστορία, γράφει η WSJ, και στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: τους καταναλωτές, που έχουν βάλει στην άκρη τρισ. δολάρια όλο αυτό το διάστημα, τις επιχειρήσεις, που διψάνε για προσλήψεις και την τεράστια στήριξη από την κυβέρνηση Μπάιντεν με πακέτα-μαμούθ.

Επιχειρήσεις και εργαζόμενοι θα εξέλθουν από την κρίση με πολύ λιγότερες απώλειες από ό,τι σε προηγούμενες οικονομικές κρίσεις, όπως του 2007-2009, εκτιμά η εφημερίδα.

Νέες επιχειρήσεις ξεφυτρώνουν ταχύτερα από κάθε άλλη περίοδο στην αμερικανική ιστορία. Οι ρυθμοί με τους οποίους οι εργαζόμενοι παραιτούνται -ένδειξη της εμπιστοσύνης τους στην καλπάζουσα αγορά εργασίας- είναι ίδιοι με το 2000. Τα χρέη των αμερικανικών νοικοκυριών, ως ποσοστό των εσόδων τους, είναι τα χαμηλότερα από το 1980, όταν ξεκίνησε η καταγραφή τους. Ο βιομηχανικός δείκτης Dow Jones έχει ανέβει κατά 18% σε σχέση με το υψηλότερο σημείο του προ της πανδημίας, τον Φεβρουάριο του 2020. Οι τιμές των σπιτιών σε πανεθνικό επίπεδο έχουν αυξηθεί κατά 14% σε σχέση με την ίδια περίοδο.

Πληθωριστικές τάσεις!

Η ανάπτυξη είναι τόσο μεγάλη, που έχουν αρχίσει ήδη να δημιουργούνται προβλήματα, τα οποία συνήθως αναμένονται αργότερα, όπως ελλείψεις σε πρώτες ύλες, καταναλωτικά αγαθά και εργατικά χέρια. Πολλοί οικονομολόγοι, όπως και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, εκτιμούν ότι η άνοδος του πληθωρισμού θα είναι προσωρινή, αλλά άλλοι ανησυχούν ότι θα παραμείνει και όταν ολοκληρωθεί το άνοιγμα της οικονομίας.

«Δεν έχουμε δει ποτέ άλλοτε κάτι τέτοιο -μία κατάρρευση και μία απότομη ανάκαμψη. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο», λέει στην WSJ ο Αλεν Σιάνι, επικεφαλής οικονομολόγος και αναλυτής στην Decision Economics.

Οταν ξεκίνησε η κρίση, την άνοιξη του 2020, οικονομολόγοι και πολιτικοί φοβήθηκαν ότι θα χρειάζονταν χρόνια για να ανακάμψουν εργαζόμενοι και επιχειρήσεις. Τώρα, αναμένουν ότι το μέγεθος της οικονομίας θα ξεπεράσει τα προ-της-πανδημίας επίπεδα αυτό το τετράμηνο και ότι στο τέλος του χρόνου, το ΑΕΠ θα φτάσει στα προβλεπόμενα επίπεδα που θα έφτανε αν δεν συνέβαινε ποτέ η πανδημία, και ίσως να τα ξεπεράσει, έστω και προσωρινά..

Σε παλιότερες περιπτώσεις, το 1990-91, 2001, 2007-2009, η ανάκαμψη έγινε χωρίς νέες θέσεις εργασίας. Τα επίπεδα της ανεργίας είχαν παραμείνει υψηλά για χρόνια. Αυτή τη φορά, το κόστος μισθοδοσίας έχει αυξηθεί κατά 0,9% από το προηγούμενο τετράμηνο, το μεγαλύτερο από το 2007, παρόλο που η ανεργία παραμένει στο υψηλό 6,1%.

Οι επιχειρήσεις δεν προλαβαίνουν να προσλαμβάνουν κόσμο, γράφει η Wall Street Journal. Στις περισσότερες περιοχές των ΗΠΑ, η εστίαση και τα καταστήματα έχουν ανοίξει και οι Αμερικανοί, εμβολιασμένοι σε μεγάλο βαθμό, σπεύδουν για πρώτη φορά μετά από πολλούς μήνες, να διασκεδάσουν και να ψωνίσουν.

Βέβαια, ένα νέο κύμα της Covid-19 είναι ικανό να ρίξει το τρένο της αμερικανικής οικονομίας έξω από τις ράγες…

Αλυσίδα μπέργκερ στην Καλιφόρνια, αναζητεί υπαλλήλους / REUTERS/Mike Blake

4 «κλειδιά»

Πάντως, οι οικονομολόγοι αναφέρουν τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά που κάνουν αυτή την ανάκαμψη να διαφέρει από τις προηγούμενες:

• Φυσική εναντίον οικονομικής καταστροφής

Οι περασμένες κρίσεις δημιουργούνταν από αύξηση των επιτοκίων ή υποτίμηση των αντικειμενικών αξιών, που «χτυπούσαν» τα εισοδήματα και τις θέσεις εργασίας. Ο κορονοϊός είναι μία φυσική καταστροφή τεραστίου μεγέθους, και σαν τέτοια, θα διακόψει προσωρινά την οικονομική δραστηριότητα, διατηρώντας την ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών. Οταν περάσει η πανδημία, η οικονομία ανακάμπτει πολύ πιο γρήγορα. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και μετά το πέρασμα του καταστροφικού τυφώνα Κατρίνα στη Νέα Ορλεάνη.

Βοηθά και το γεγονός ότι σε αρκετούς τομείς, όπως της αγοράς αυτοκινήτων, δεν παρατηρήθηκε μείωση στις ΗΠΑ.

Επίσης, η επιτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος επί Μπάιντεν, έχει μειώσει την ανησυχία για τον κορονοϊό και έχει χαρίσει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στους Αμερικανούς και οι επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία, όπως της εστίασης, αρχίζουν και πάλι να αναπνέουν. Οι εμβολιασμένοι βγαίνουν περισσότερο και εργάζονται περισσότερο. Για κάθε 100 εμβολιασμένους, οι 12 βρίσκουν δουλειά. Σε κοινότητες με υψηλά ποσοστά εμβολιασμένων, η εύρεση εργασίας είναι ακόμα πιο συχνή.

• Οικονομική πολιτική

Η ανταπόκριση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης με πακέτα στήριξης για τους πληγέντες ήταν η πιο άμεση και μεγαλύτερη από κάθε άλλη κρίση, τονίζει η WSJ, μειώνοντας τη ζημιά και ευνοώντας την γρήγορη ανάκαμψη.

Το Κογκρέσο έδρασε πιο γρήγορα από κάθε άλλη κρίση. Εδωσε πολλά χρήματα στους πολίτες και  επιδόματα ανεργίας. Το σύνολο της στήριξης σε πολίτες και επιχειρήσεις έφτασε τα 5,1 τρισ. δολάρια ή 4,4% του ΑΕΠ έως το 2024. Το 2007-2009, ήταν 1,8 τρισ. δολάρια.

Ως αποτέλεσμα, τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, έχουν πολύ περισσότερα χρήματα από ό,τι πριν την πανδημία. Τα επιδόματα ανεργίας είναι αυξημένα κατά 300 δολάρια τον μήνα σε σύγκριση με 25 δολάρια τον μήνα, το 2009. Το 42% των δικαιούχων λαμβάνουν πλέον περισσότερα χρήματα τον μήνα από ό,τι στις προηγούμενες δουλειές τους.

Αυτό μπορεί να αυξήσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών για πολύ καιρό ακόμα, εξηγούν οι ειδικοί.

Οι Ρεπουμπλικάνοι επικρίνουν τον Μπάιντεν για το ύψος των επιχορηγήσεων, λέγοντας ότι τα υψηλά επιδόματα θα κάνουν πολύ κόσμο να μην θέλει να βρει δουλειά, ενώ την ίδια στιγμή, αυξάνεται το έλλειμμα, που έφτασε το 1,9 τρισ. δολάρια από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο.

Οι Δημοκρατικοί απαντούν ότι δεν φταίνε τα επιδόματα που δεν ψάχνουν κάποιοι για δουλειά, αλλά η έλλειψη υποδομών και φροντίδας για τα παιδιά τους και ο φόβος της πανδημίας. Αρκετές επιχειρήσεις πάντως, δυσκολεύονται να καλύψουν τις θέσεις εργασίας.

• Υγιή νοικοκυριά και επιχειρήσεις

Συχνά, οι κρίσεις συμβαίνουν όταν χάνουμε την ισορροπία, υπερβολική προσφορά στην αγορά κατοικίας, υπερβολικό χρέος, υπερβολικό πληθωρισμό», εξηγεί η Κάρεν Ντάιναν, καθηγήτρια Οικονομικών στο Χάρβαρντ. Ομως, πριν την πανδημία, συνεχίζει η ίδια, υπήρχε ισορροπία και η οικονομική πολιτική πρόλαβε τη μεγαλύτερη ζημιά. Τα νοικοκυριά, οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις αναδύονται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι σε περασμένες κρίσεις.

Επίσης, αυτή τη φορά, οι Αμερικανοί μείωσαν πάρα πολύ τα έξοδά τους, τον καιρό της πανδημίας, σχεδόν τριπλάσια από ότι, το 2009. Οι υψηλότερα αμειβόμενοι Αμερικανοί μπορούσαν να εργαστούν από το σπίτι και έτσι γλύτωσαν πολλά έξοδα. Εξάλλου, πολλές επιχειρήσεις και υπηρεσίες ήταν κλειστές. Ετσι, διαθέτουν πολύ περισσότερα χρήματα τώρα, τα οποία μπορούν να ρίξουν στην αγορά.

• Ελλείψεις και κίνδυνοι για τον πληθωρισμό

Ενα μειονέκτημα της γρήγορης ανάκαμψης είναι ότι η ζήτηση αυξάνεται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπορεί να την καλύψει η προσφορά και έτσι θα σημειωθούν πιέσεις στην οικονομία, που σε άλλες περιπτώσεις παρατηρούνταν μετά από χρόνια.

Οι τιμές σε βασικά καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες αυξάνονται ταχύτερα, πριν ακόμα ολοκληρωθεί το άνοιγμα της οικονομίας σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ίδιο και ο πληθωρισμός. Ολα αυτά μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα στο χρηματιστήριο και να πλήξουν τομείς όπως η αγορά κατοικίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News