«Ο άνθρωπος είναι λιγότερο ο εαυτός του όταν μιλά αυτοπροσώπως. Δώστε του μία μάσκα και θα σας πει την αλήθεια». Αυτή η ρήση του Οσκαρ Ουάιλντ είναι μια από τις αγαπημένες φράσεις του Τζούλιαν Ασάνζ. Κατά πάσα πιθανότητα γιατί αποτελεί τη σύνθεση όλων όσα είχε στο νου του και τον ώθησαν να ιδρύσει, τον Οκτώβριο του 2006, τα WikiLeaks: ένα δημιούργημα της ψηφιακής εποχής το οποίο, εκμεταλλευόμενο την ανωνυμία ή μάλλον τη «μάσκα» του Διαδικτύου, επιτρέπει στις όποιες πηγές να κοινοποιούν απόρρητα έγγραφα και ντοκουμέντα (τα οποία διαφορετικά κανένας δεν θα τολμούσε να δημοσιοποιήσει) δίχως να αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους.

Επτά χρόνια μετά, την άνοιξη του 2013, η ιταλίδα ερευνήτρια δημοσιογράφος και συνεργάτιδα των WikiLeaks Στεφάνια Μαουρίτσι βρισκόταν στη Βενετία. Κάποια στιγμή, περπατώντας στα σοκάκια της «Γαληνοτάτης», πέρασε μπροστά από το εργαστήριο ενός περίφημου τεχνίτη που φτιάχνει βενετσιάνικες μάσκες. Και κοιτώντας την βιτρίνα του, της ήρθε στο μυαλό ο Οσκαρ Ουάιλντ και ο Τζούλιαν Ασάνζ. Και αφότου εισήλθε στο κατάστημα εντόπισε μια μάσκα στο σχήμα του ήλιου, βαμμένη με έντονο κίτρινο και πορτοκαλί χρώμα. Και την αγόρασε αμέσως, δίχως να το πολυσκεφθεί, σχεδόν μηχανικά, μόνο και μόνο για να μεταβεί στη συνέχεια στο Λονδίνο και να την παραδώσει στην πρεσβεία του Ισημερινού στη βρετανική πρωτεύουσα, όπου ζούσε ταμπουρωμένος, ήδη επί έναν χρόνο, ο Τζούλιαν Ασάνζ.

Είχε καταφύγει εκεί στις 19 Ιουνίου του 2012, ζητώντας άσυλο και κανένας δεν πίστευε τότε πως o εκούσιος, όσο και αναγκαστικός, εγκλεισμός του στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας στο αριστοκρατικό Νάιτσμπριτζ θα διαρκούσε τόσο πολύ. Τελικά ο Ασάνζ παρέμεινε περιορισμένος τα τελευταία επτά χρόνια της ζωής του. «Και ο μοναδικός ήλιος που είδε όλα αυτά τα χρόνια είναι η βενετσιάνικη μάσκα», σημειώνει η Στεφάνια Μαουρίτσι σε κείμενό της στην La Repubblica, υπογραμμίζοντας πως επί επτά χρόνια ο Τζούλιαν Ασάνζ δεν έβλεπε το φως του ήλιου, δεν ανέπνεε καθαρό αέρα, δεν είχε ούτε καν το δικαίωμα προαυλισμού μιας ώρας την ημέρα που απολαμβάνουν ακόμα και όλοι όσοι κρατούνται σε φυλακές υψίστης ασφαλείας, με αποτέλεσμα η σωματική του κατάπτωση, κατά τη σύλληψή του, να είναι συγκλονιστική, πέρα από εμφανής.

Η εικόνα του 47χρονου, σήμερα, Τζούλιαν Ασάνζ ενώ τον μεταφέρουν οι βρετανοί αστυνομικοί σηκωτό από την πρεσβεία του Ισημερινού, είναι πολύ διαφορετική από την εικόνα του πριν από επτά χρόνια. Αλλά ακόμα και το 2017, παρότι είχε ζήσει ήδη πέντε χρόνια σε ένα υπόγειο δωμάτιο λίγων τετραγωνικών μέτρων, τα μαλλιά του ήταν ακόμα σταχτερά και λαμπερά και εκείνος πόζαρε ευθυτενής, γεμάτος αυτοπεποίθηση και με σηκωμένη τη σφιγμένη του γροθιά στο μικροσκοπικό μπαλκόνι της νέας του κατοικίας, φορώντας ένα στενό δερμάτινο μπουφάν που τον έκανε να μοιάζει περισσότερο με ροκ σταρ παρά με καταζητούμενο.

Την Πέμπτη, όμως ο Ασάνζ ήταν οστεώδης, τα μαλλιά του άσπρα και μακριά, έμοιαζε περισσότερο με ερημίτη παρά με έναν άνθρωπο που δεν δίστασε να ξεμπροστιάσει ενώπιον της παγκόσμιας κοινότητας την μεγαλύτερη υπερδύναμη του πλανήτη. Και έξω από την πρεσβεία δεν υπήρχε σχεδόν κανένας να τον υπερασπιστεί.

Πώς, όμως, μέσα σε έξι χρόνια, εννιά μήνες και είκοσι τέσσερις ημέρες ο Τζούλιαν Ασάνζ, αυτός ο ήρωας της ελευθερίας της πληροφόρησης και προασπιστής του δικαιώματος των πολιτών στην ενημέρωση για σημαντικά ζητήματα δημοσίου συμφέροντος, μεταμορφώθηκε σε είδωλο της αμερικανικής Δεξιάς και, συγχρόνως, σε «ψηφιακό εκτελεστή» – αναφέρει χαρακτηριστικά ο Φεντερίκο Ραμπίνι, ανταποκριτής της La Repubblica στη Νέα Υόρκη – που πιθανώς να δρούσε για λογαριασμό του Βλαντίμιρ Πούτιν;

Το 2010, όταν τα WikiLeaks κοινοποίησαν χιλιάδες απόρρητα έγγραφα και ντοκουμέντα από αμερικανικές πρεσβείες σε όλο τον κόσμο, σε συνεργασία με πολλά ΜΜΕ, οι Ρεπουμπλικάνοι εξοργίστηκαν μαζί του, φτάνοντας στο σημείο να μιλούν (συμπεριλαμβανομένου και του Ντόναλντ Τραμπ) για την επιβολή της θανατικής ποινής στον αυστραλό ακτιβιστή. Εξι χρόνια μετά, ωστόσο, τον Τζούλιαν Ασάνζ επαινούσε ο ίδιος ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ακόμα και το υπερσυντηρητικό Fox News ενώ για τους Δημοκρατικούς ήταν, πλέον, ο χειρότερος εχθρός τους, ο άνθρωπος που συνέβαλε σημαντικά στην ήττα της Χίλαρι Κλίντον μέσω της δημοσιοποίησης εσωτερικής ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του Δημοκρατικού Κόμματος.

Σύμφωνα με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες την ευθύνη για την υποκλοπή φέρουν ρώσοι χάκερ που ενήργησαν έπειτα από σχετική εντολή που έλαβαν από το Κρεμλίνο. Ο Ασάνζ, ωστόσο, αρνείται ότι έλαβε από τους Ρώσους τα μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας που κοινοποίησε η οργάνωση του.

Οι υποψίες των Αμερικανών ότι ο Ασάνζ δρούσε προς όφελος του Πούτιν ενισχύθηκαν και από το γεγονός ότι τα WikiLeaks έχουν στο στόχαστρό τους κατά κύριο λόγο τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους και σχεδόν ποτέ τη Ρωσία. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το ότι τα ρωσικά Μέσα, τα οποία παρακολουθούσαν διαρκώς και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις πολλές ανοικτές υποθέσεις του Ασάνζ, είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί να θεωρούν, σήμερα, ότι έπαιζε τον ρόλο του «χρήσιμου ηλίθιου» για το Κρεμλίνο.

Πολλοί του καταλογίζουν επίσης το ότι συνέβαλε σημαντικά στην απόδραση του Εντουαρντ Σνόουντεν από το Χονγκ Κονγκ με τελικό προορισμό τη Μόσχα, θέτοντας, έτσι, τον πρώην συνεργάτη των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών υπό τον απόλυτο έλεγχο του Κρεμλίνου. Την ίδια ώρα, ωστόσο, κάποιοι υπενθυμίζουν ότι ο Σνόουντεν αρχικά είχε ζητήσει άσυλο σε πολλές χώρες, χωρίς όμως αποτέλεσμα και υποστηρίζουν πως στην περίπτωση που δεν είχαν επέμβει ο Ασάνζ και τα WikiLeaks, ο άνθρωπος που αποκάλυψε τα προγράμματα μαζικής παρακολούθησης εκατομμυρίων πολιτών σε ολόκληρο τον κόσμο από τις αμερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας, σήμερα θα ήταν έγκλειστος στη φυλακή.

Κανένας δεν ισχυρίζεται ότι ο Ασάνζ είναι ένας άγιος και σίγουρα δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να είναι πράγματι ένας «εγωιστής που δεν μπορεί να ξεπεράσει τα ιδιοτελή συμφέροντά του», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο βρετανός δικαστής ενώπιον του οποίου εμφανίστηκε μετά τη σύλληψή του.

Αλλά κανένας επίσης δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως τα εκατομμύρια απόρρητα έγγραφα που έδωσαν στη δημοσιότητα τα Wikileaks εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα σημαντικά και να χρησιμοποιούνται ακόμα από τα Μέσα όλου του κόσμου. Επιπλέον, χάρη στον Ασάνζ δεν υπάρχει κανένα σοβαρό διεθνές Μέσο, είτε πρόκειται για τους New York Times είτε για τον Guardian, που να μην διαθέτει μια ψηφιακή πλατφόρμα για την αποστολή απόρρητων πληροφοριών από πηγές που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, ενώ το συνεργατικό μοντέλο διαμοιρασμού πληροφοριών που πρώτος εφάρμοσε ο Ασάνζ το 2010 σε συνεργασία με πέντε μεγάλες διεθνείς εφημερίδες (τους New York Times, τον Guardian, το Der Spiegel, την Le Monde και την El Pais), αποτελεί πλέον τον κανόνα για ανάλογες πρωτοβουλίες όπως τα Panama Papers και τα OffshoreLeaks.

Τώρα ο Τζούλιαν Ασάνζ είναι αντιμέτωπος με αυτό που επιδίωκε να αποφύγει πάση θυσία, την έκδοσή του στις ΗΠΑ όπου κατηγορείται ότι συνωμότησε με την διεμφυλική Αμερικανίδα πρώην στρατιωτικό Τσέλσι Μάνινγκ για την παράνομη αποθήκευση και τη διαρροή μεγάλου όγκου απόρρητων εγγράφων του αμερικανικού υπουργείου Αμυνας.

Εάν τελικά απελαθεί στις ΗΠΑ και κηρυχθεί ένοχος από την αμερικανική Δικαιοσύνη, ο Ασάνζ κινδυνεύει να καταδικαστεί σε φυλάκιση πέντε ετών. Ενδέχεται, ωστόσο, το κατηγορητήριο να ενισχυθεί περαιτέρω και, κατ’ επέκταση, να αυξηθεί και η ποινή που θα του επιβληθεί.

Ειδικά εάν ληφθεί υπόψη ότι η Τσέλσι Μάνινγκ, η οποία είχε συλληφθεί το 2010, καταδικαστεί σε πολυετή κάθειρξη και αφεθεί ελεύθερη, τελικά, το 2017 με προεδρική χάρη που έλαβε από τον Μπαράκ Ομπάμα λίγο πριν το τέλος της θητείας του, βρίσκεται από τις αρχές του προηγούμενου μήνα εκ νέου στη φυλακή. Εξαιτίας της άρνησής της να καταθέσει ως μάρτυρας σε έρευνα για τα WikiLeaks.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News