«Ρε κομματόσκυλο, έχεις ταλέντο». Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης μετέφερε στον Δημήτρη Κατσαντώνη την πρώτη του αντίδραση για το βιβλίο του που μόλις είχε διαβάσει. Ο τίτλος εύγλωττος: «Το καλοκαίρι που όλα άλλαξαν/ Μέρες του ‘74» (εκδόσεις Επίκεντρο). Οπου κομματόσκυλο ο κ. Κατσαντώνης, καθηγητής Φυσικής με έντονη δράση στο φοιτητικό κίνημα, που ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, έγινε διευθυντής  της ΕΡΤ3 και είναι γνωστός σε μια ολόκληρη γενιά ως «ιδεολογικός καθοδηγητής του ΠΑΣΟΚ στη Βόρεια Ελλάδα», όπως σημείωσε ο δημοσιογράφος και ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Δημήτρης Ψυχογιός.

Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε το βράδυ της Δευτέρας στο Polis Café. Αν έτυχε να περνάτε από την Πανεπιστημίου ή τη Σταδίου στο ύψος της Στοάς Αρσάκη και είδατε άντρες με λινά σακάκια να διασχίζουν βιαστικά το δρόμο, να ξέρετε, πήγαιναν σε αυτή την παρουσίαση. Η κρυμμένη ταράτσα της Στοάς έμοιαζε με σύναξη παλαιών συμμαθητών – κυρίως άντρες, ίδιο στιλ, τρανταχτά γέλια και αναμνήσεις εγγεγραμμένες κυρίως μέσα από την παρακολούθηση ή τη συμμετοχή στις πολιτικές εξελίξεις. Το βιβλίο εξάλλου μιλά για την εφηβεία τους και τα πρώτα μετεφηβικά χρόνια του, για αυτά τα χρόνια της μπάλας στις αλάνες και στα χωμάτινα γήπεδα, των πολιτικών συζητήσεων στο σπίτι με τον πατέρα να προειδοποιεί «αν μπλέξεις με την πολιτική θα σε γδάρω ζωντανό». Τα χρόνια με τους άγουρους έρωτες, τις γυναίκες που άλλαξαν τη ζωή τους, τα τσοντάδικα. Και όλα αυτά συναντιούνται με τη μεταπολίτευση.

Λέξη που μοιάζει να πλανεύει και μαζί να κουράζει αυτή τη γενιά. Μεταπολίτευση. Το απόλυτο κεκτημένο, η κακοποιημένη σημαία, το πρόσχημα, η αφορμή, το ζητούμενο.  Αυτή η μάχη με τη μεταπολίτευση είναι εμφανής στις σελίδες του βιβλίου (κάτι μεταξύ ημερολογίου και νουβέλας, ιστορική πραγματικότητα και ελαφρά στοιχεία μυθοπλασίας, κάτι που βιώθηκε περίπου έτσι). Ηταν εμφανής όμως και στη συζήτηση του πάνελ που συμμετείχαν ο συγγραφέας, ο εκδότης του Επίκεντρου Πέτρος Παπασαραντόπουλος, ο Δημήτρης Ψυχογιός και οι πρώην υπουργοί Γιώργος Φλωρίδης και Γιάννης Πανούσης. Με τον τελευταίο, όταν τον ρωτούσαν τι κάνεις να απαντά «τον τουρίστα. Τίποτα».

«Η ενοποίηση της Κεντροαριστεράς μοιάζει με αποικία στον Αρη. Δεν αποκλείεται, αλλά θα αργήσει πολύ να συμβεί…»

Εκεί βρέθηκε, αλλά στο κοινό και ο πρώην ισχυρός υπουργός της κυβέρνησης Παπανδρέου Γιάννης Ραγκούσης, που προτίμησε να κάτσει απόμακρα στο μπαρ για να παρακολουθήσει την παρουσίαση του βιβλίου του «συντρόφου Μήτσου». Με τον κ. Παπασαραντόπουλο να αρχίζει λέγοντας πως η μεταπολίτευση είναι «ο αμνός ο αίρων τις αμαρτίες του κόσμου». Και αυτή η ιστορική στιγμή συνέβη μέσα στο εφηβικό για πολλούς καλοκαίρι και τα επόμενα χρόνια όπου ήρωες ήταν -όπως αναφέρεται στο βιβλίο- «ο Σαργκάνης και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ναι ο Σαργκάνης που επί δυόμιση πρωταθλήματα δεν είχε δεχθεί κανένα γκολ στην έδρα του Ηλυσιακού», όπως διευκρίνισε ο Δημήτρης Κατσαντώνης.

Το καλοκαίρι του ’74 ήταν «τομή στο είναι μας» παρατήρησε ο εκδότης, ο οποίος αφιέρωσε την εκδήλωση στον δημοσιογράφο Ηλία Κανέλλη με αφορμή την περιπέτεια της υγείας του.  Ο Γιάννης Πανούσης αναφέρθηκε σε όσα κληρονομήσαμε από αυτή την περίοδο, για τα κακά που είχε μαζί με τα καλά της. Τα κακά που κληρονόμησε η «αριστερή κυβέρνηση» όπως δήλωσε, προσθέτοντας «ελπίζω η μεταπολίτευση να μη γίνει μεταδημοκρατία».

Θυμήθηκε μάλιστα ένα περιστατικό λέγοντας με νόημα πως έχει ενδιαφέρον για όλες τις πλευρές του πολιτικού κόσμου σήμερα: Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πήγε αντιπροσωπεία του ΚΚΕ στον Στάλιν και αυτός τους είπε μια λέξη. Σβαρνούτ. Αναδιπλωθείτε… Από την πλευρά του ο Γιάννης Φλωρίδης επικέντρωσε την παρέμβασή του κατά την παρουσίαση στο ανθρώπινο και κοινωνικό στοιχείο του βιβλίου προκαλώντας τρανταχτά γέλια στην σχεδόν ανδροκρατούμενη αίθουσα.

Η περίφημη ερωμένη Κλαίρη – στο πρόσωπο της οποίας ο συγγραφέας συμπύκνωσε στοιχεία και χαρακτηριστικά γυναικών που γνώρισε και ερωτεύθηκε εκείνη την εποχή- αλλά και οι επισκέψεις στους κινηματογράφους που πρόβαλλαν ταινίες πορνογραφικού περιεχομένου (ναι, τσόντες) που γέμιζαν με μαθητές, οικοδόμους, ακόμα και με πούλμαν που έφταναν οργανωμένα.  Μάλιστα διάβασε ένα απόσπασμα κειμένου, χωρίς να αποκαλύψει εξαρχής από πού προέρχεται, με περιγραφές σχεδόν ίδιες με αυτές του βιβλίου του Δημήτρη Κατσαντώνη για τα τσοντάδικα της εποχής. Και ήταν απόσπασμα από βιβλίο του Ορχάν Παμούκ για τους αντίστοιχους κινηματογράφους της Κωνσταντινούπολης την ίδια εποχή.

Οσο για τον ίδιο τον συγγραφέα, αποκάλυψε πώς γεννήθηκε η ιδέα για τη συγγραφή του βιβλίου αυτού που αφορά στο καλοκαίρι του ’74 και στη μεταπολίτευση. Ηταν καλοκαίρι, στα Μάλλια της Κρήτης και ξύπνησε γύρω στις 3 το πρωί από φωνές. Προέρχονταν από ομάδες τουριστών που γύριζαν εκείνη την ώρα. Και το συνέδεσε με το βουητό που άκουσε εκείνο το απόγευμα που έπαιζε μπάλα σε μια αλάνα στα Ιλίσια. Ένα βουητό που μεγάλωνε, συνοδευόταν από κόρνες αυτοκινήτων. Βγήκε να δει τι συμβαίνει και δεν κατάλαβε ακριβώς… Ο ήχος της μεταπολίτευσης.

Θραύσματα τέτοιων εικόνων που προφανώς αποτελούν παράλληλα αλλά κοινά βιώματα πολλών, μεταφέρει στο βιβλίο του. Ένα βιβλίο για τη μεταπολίτευση και κυρίως για την ανάγκη αναστοχασμού της, όπως υπογράμμισε ο συγγραφέας. Οσο για την Κεντροαριστερά, άλλη μια λέξη-φαγούρα μέσα στην αίθουσα της παρουσίασης, ο Δημήτρης Κατσαντώνης έχει αποκρυσταλλωμένη άποψη: «Η ενοποίηση της Κεντροαριστεράς μοιάζει με αποικία στον Αρη. Δεν αποκλείεται, αλλά θα αργήσει πολύ να συμβεί…»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News