Στις ημέρες μας υπάρχει ένα κίνημα που συνδέει τα τρόφιμα με την υγεία, σύμφωνα με το οποίο αρκεί να τρώμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά από τη γη μας, γάλα από τις αγελάδες μας, και κρέας που προέρχεται από ζώα εκτροφής. Η απλότητα, η φυσική ζωή και τα τρόφιμα που έχουν υποστεί τη λιγότερη δυνατή επεξεργασία είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε, τουλάχιστον, στο πεδίο της διατροφής.

Στον αντίποδα αυτού υπάρχει ένα άλλο όραμα. Η καλύτερη δίαιτα, λέει, είναι η προκαθορισμένη και εξατομικευμένη για τον καθένα από εμάς, βασισμένη σε τρόφιμα που συλλέγονται από αγρότες και «επιδιορθώνονται» από επιστήμονες ώστε να μας βοηθούν να επιτύχουμε τη μέγιστη υγεία και, τελικά, την πρόληψη χρόνιων ασθενειών. Δηλαδή τρόφιμα σίγουρα πιο «σκοτεινά» και αναμφισβήτητα υψηλής τεχνολογίας.

Αυτό είναι το όραμα του Πέτερ Μπράμπεκ-Λετμάτε, του απερχόμενου προέδρου της Nestlé, της μεγαλύτερης εταιρείας τροφίμων στον κόσμο –έχει ετήσια έσοδα 88.800.000.000 δολάρια- που έχει στοιχηματίσει να την παραδώσει στον επόμενο πρόεδρο, όχι ως ένα προμηθευτή φυσικών τροφίμων ή εύκολα διαθέσιμων σνακ, αλλά ως ένα νέο, επιστημονικά σχεδιασμένο «Κήπο της Εδέμ».

Ο 72χρονος Μπράμπεκ-Λετμάτε ξεκίνησε την καριέρα του πουλώντας παγωτά στην Κεντρική Ευρώπη με ένα φορτηγό, κατέληξε στην ηγεσία της Nestlé και στο μεταξύ έχει γίνει ο βασικός αρχιτέκτονας του μελλοντικού οράματος της εταιρείας, σύμφωνα με το οποίο τα τρόφιμα θα λειτουργούν κυρίως σαν φάρμακο. Δεν είναι τυχαίο. Όλα αυτά τα χρόνια ο επικεφαλής της Nestlé έχει παρατηρήσει τις μεγάλες αλλαγές στις πρακτικές της γεωργικής παραγωγής, την συνεχώς εντεινόμενη ανταρσία εναντίον των επεξεργασμένων τροφίμων, αλλά και τη μάστιγα των χρόνιων ασθενειών που αυτά άφησαν στο πέρασμά τους.

Είναι παράδοση για τη Nestlé να εμπλουτίζει τα τρόφιμά της ήδη από την εποχή  του «Farine Lactée» -δημητριακά για βρέφη ενισχυμένα με σίδηρο- που άρχισε να πουλάει  το 1867, ο ιδρυτής της Ανρί Νεστλέ. Η εταιρεία παράγει ακόμα καφέ, σοκολάτες, παγωτά και τις περισσότερες από τις πίτσες και τα έτοιμα γεύματα που υπάρχουν στους καταψύκτες πολυεθνικών σούπερ μάρκετ σε όλο τον κόσμο.  Επίσης επενδύει δισεκατομμύρια δολάρια στον τομέα της υγείας. Το τιμόνι της βιομηχανίας του προς αυτή τη νέα κατεύθυνση το έχει στρέψει ο ίδιος ο Μπράμπεκ-Λετμάτε, με το μότο «διατροφή, υγεία και ευεξία».

Πρόκειται για μια μετατόπιση από το στόχο που έχουν θέσει εδώ και δεκαετίες μεγάλες εταιρείες τροφίμων όπως η Danone, η PepsiCo και η Kellogg που έχουν επικεντρωθεί κυρίως στο να παρέχουν μεγάλο αριθμό θερμίδων στους καταναλωτές των προϊόντων τους. Δημιούργησαν νέες τεχνολογίες για την παραγωγή αφυδατωμένων και κατεψυγμένων τροφίμων, τα οποία στη συνέχεια ακολουθούν τους εμπορικούς δρόμους μιας όλο και πιο διασυνδεμένης παγκόσμιας οικονομίας. Αλλά, όπως θα ανακάλυπτε το 1995 ο Μπράμπεκ-Λετμάτε, το όραμα των θερμίδων ήταν μάλλον πρωτόγονο και μπορούσε να λειτουργήσει μόνο μέχρι ένα σημείο.

Τον Απρίλιο του 2017, έπειτα από 50 χρόνια δουλειάς στη Nestlé (12 από τα οποία ως πρόεδρος) ο Πέτερ Μπράμπεκ-Λετμάτε θα συνταξιοδοτηθεί. Αντικαταστάτης του θα είναι ο Πάουλ Μπούλκε, ο τωρινός CEO της εταιρείας, ενώ τη δική του θέση θα αναλάβει ο Ουλφ Μαρκ Σνάιντερ που πέρασε στη Nestlé από τη γερμανική φαρμακευτική εταιρεία Fresenius. Σημειωτέον ότι η Fresenius είναι μια από τις φαρμακευτικές που έχει εξαγοράσει την τελευταία δεκαετία η εταιρεία τροφίμων. Οι Μπούλκε και Σνάιντερ, λοιπόν, θα προωθήσουν την κυριαρχία της Nestlé σε αυτό το νέο κλάδο που βρίσκεται μεταξύ των τροφίμων και των φαρμακευτικών προϊόντων.

«Μέσο για ζωή»

Οι απόψεις του αυστριακού Μπράμπεκ-Λετμάτε για τα τρόφιμα διαφέρουν από εκείνες στελεχών σε άλλες εταιρείες  τροφίμων απλά γιατί δεν σκέφτεται αγγλικά όπως οι περισσότεροι αλλά στη μητρική του γλώσσα. «Στα γερμανικά, τα τρόφιμα λέγονται Lebensmittel», λέει σε συνέντευξή του στην ψηφιακή εφημερίδα Quartz, λέξη που για την ακρίβεια σημαίνει «μέσο για ζωή». Και αυτός ακριβώς ο όρος βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφίας του για το μέλλον των προϊόντων της εταιρείας.

Πράγματι, αν θεωρηθεί ότι τα τρόφιμα είναι αναγκαία ως μέσο για μακροβιότητα, τότε έχει νόημα το γιατί ο Μπράμπεκ-Λετμάτε επιδιώκει το σχεδιασμό νέων τροφίμων εμπλουτισμένων με μικροθρεπτικά συστατικά όπως το μαγνήσιο και ο ψευδάργυρος, σχεδιασμός που δεν έχει σχέση με τον αριθμό των θερμίδων ή με το αν θα παρέχονται με την μορφή φρέσκων φρούτων και λαχανικών αλλά με την ποιότητα που έχουν ανάγκη οι άνθρωποι. Η ιδέα της τροφής ως φάρμακο γεννήθηκε στον Μπράμπεκ-Λετμάτε το 1994 τη στιγμή που ξύπναγε από τη νάρκωση σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου στη Νέα Υόρκη μετά από μια χειρουργική επέμβαση στη μέση. Θυμάται ότι μπροστά του στεκόταν μια νοσοκόμα με το δίσκο του φαγητού.

Τον έσπρωξε στην άκρη με αηδία. Και όταν επέστρεψε στην έδρα της εταιρείας στο Βεβέ της Ελβετίας ανέθεσε στην επιστημονική της ομάδα την έρευνα για μια σειρά από εμπλουτισμένα τρόφιμα ειδικά για ασθενείς σε ανάρρωση μετά από θεραπείες καρκίνου κλπ. Θα έπρεπε να είναι πιο εύκολα στη μάσηση, στην κατάποση και στη χώνεψη αλλά, το πιο σημαντικό, θα έπρεπε να είναι θρεπτικά, γιατί όπως είπε «σε θεραπείες κατά του καρκίνου κανείς δεν σκέφτεται τι τρώει ο ασθενής».

Τον επόμενο χρόνο, ο Μπράμπεκ-Λετμάτε ανακάλυψε μελέτες που δείχνουν ότι, άνθρωποι περίπου 70 ετών, καταναλώνουν περισσότερες από 2.500 θερμίδες την ημέρα πράγμα που όμως δεν αυξάνει απαραίτητα το προσδόκιμο ζωής. Εν τω μεταξύ, οι καταναλωτές είχαν ήδη αρχίσει να ανησυχούν καθώς τα επεξεργασμένα τρόφιμα που είναι φορτωμένα με συντηρητικά, νάτριο και ζάχαρη επηρεάζουν αρνητικά την υγεία τους. Η Nestlé λοιπόν άρχισε να αντιμετωπίζει το πρόβλημα πριν από άλλους, επανασχεδιάζοντας πολλά από τα προϊόντα της, αφαιρώντας τρανς λιπαρά, νάτριο και ζάχαρη.

Επίσης συνεχίζει την έρευνα που απαιτείται για την παραγωγή εξατομικευμένων προγραμμάτων διατροφής. Στο διατροφικό μας μέλλον όπως το φαντάζεται ο Μπράμπεκ-Λατμάτε, οι άνθρωποι θα υποβάλλονται σε έλεγχο της υγείας τους για να μάθουν σχετικά με το γενετικό υλικό των μικροβίων -βακτήρια, μύκητες, πρωτόζωα και ιοί- που ζουν μέσα στο σώμα τους. Τα τεστ θα αναλύουν επίσης τις γενετικές πληροφορίες, τα θερμιδικά επίπεδα, την προδιάθεση ασθενειών, και άλλα πολλά. Τέτοιου είδους πληροφορίες θα επιτρέψουν στη Nestlé να δημιουργήσει προϊόντα που ουσιαστικά θα δρουν ως φάρμακο για την ανακούφιση προβλημάτων υγείας.

Για το λόγο αυτό, η εταιρεία άρχισε να δαπανά σε φαρμακευτικές έρευνες περισσότερα ποσά από κάθε άλλη βιομηχανία τροφίμων αλλά και να εξαγοράζει και να συνεργάζεται με φαρμακευτικές επιχειρήσεις όπως η Novartis –το 2007 απέκτησε το τμήμα Novartis Medical Nutrition έναντι 2,5 δισ. δολαρίων-, η Prometheus Laboratories –την εξαγόρασε για άγνωστο ποσό το 2011- που δημιουργεί διαγνωστικά προϊόντα για τον καρκίνο και ασθένειες του γαστρεντερικού συστήματος και η Pamlab -το 2013- που ασχολείται με θεραπείες ασθενειών του εγκεφάλου. Η Nestlé δεν ενδιαφέρεται να μπει στο πεδίο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων αλλά να εφαρμόσει την επιστημονική γνώση για την ανάπτυξη προϊόντων που κάποια μέρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ακόμη και υγιεινή πίτσα για την πρόληψη της νόσου του Αλτσχάιμερ.

Η φιλοσοφία του Πέτερ Μπράμπεκ-Λετμάτε ξεκινάει από τον ισχυρισμό ότι «η φύση δεν είναι καλή για τον άνθρωπο». Όπως λέει στην πρόσφατη συνέντευξή του στο Quartz,«η φύση θα σκότωνε τον άνθρωπο. Από τον homo sapiens γίναμε αυτό που είμαστε σήμερα επειδή έχουμε μάθει να ξεπερνάμε τη φύση. Βλέπετε, αυτό που μας κάνει διαφορετικούς από τα ζώα, είναι ότι μάθαμε να μαγειρεύουμε. Αυτό είναι κάτι που έχει εντελώς υποτιμηθεί.»

Το μαγείρεμα, λοιπόν, είναι απλά μια γέφυρα για το επόμενο βήμα, που θα είναι ένα επιστημονικά προκαθορισμένο τέλειο γεύμα; «Η ιδέα αφορά τα θαυματουργά τρόφιμα. Πρώτα απ’ όλα, υπάρχουν. Για παράδειγμα, από τότε που ο πρώτος άνθρωπος πήγε στο φεγγάρι, όλοι αυτοί οι αστροναύτες λαμβάνουν ειδική διατροφή». Και τα κανονικά τρόφιμα; «Πιστεύω ότι πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχουν. Είμαι ο πρώτος που θα το πει, τρώω εξάλλου τεράστιες ποσότητες λαχανικών, μου αρέσουν πολύ. Γνωρίζω όμως επίσης ότι δεν είναι αρκετά πια για μένα»  απαντάει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News