Και τώρα τι; Είναι το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων: οι αναλυτές αναζητούν τις συντεταγμένες της επόμενης μέρας για να σχεδιάσουν τον νέο χάρτη όχι μόνο της Τουρκίας αλλά και της ευρύτερης περιοχής. Η δουλειά δεν είναι εύκολη. Οι παίκτες είναι πολλοί, οι ισορροπίες εύθραυστες, οι παράγοντες απρόβλεπτοι. Οι πρώτες εκτιμήσεις, πάντως, λένε τα εξής:

Οι λεπτές ισορροπίες εκτός

Οι αιγυπτιακές εφημερίδες βιάστηκαν να ανατρέψουν και αυτές τον Ερντογάν, ενώ οι Σύροι του καθεστώτος πανηγύριζαν τη νύχτα του πραξικοπήματος πυροβολώντας στον αέρα. Ο σουλτάνος όμως δεν έπεσε. Και τώρα; Η Αγκυρα –λένε οι αναλυτές– θα συνεχίσει να προσφέρει τη στήριξή της στους ισλαμιστές της περιοχής. Θα συνεχίσει, δηλαδή, να χρηματοδοτεί τους Παλαιστίνιους της Χαμάς στη Γάζα (τους οποίους το Κάιρο του προέδρου Αλ Σίσι θεωρεί αντιπάλους), αλλά και να υποστηρίζει την αντιπολίτευση στη Συρία. Θα το κάνει, πάντως, πιο διακριτικά. Ο Ερντογάν είχε ήδη κινηθεί τις προηγούμενες εβδομάδες για την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Μόσχα του προέδρου Πούτιν, ενώ είχε αφήσει ανοικτό ακόμη και το ενδεχόμενο της αποκατάστασης των διπλωματικών σχέσεων με τη Δαμασκό.

Οι λεπτές ισορροπίες εντός

Το αποτυχημένο πραξικόπημα δεν μπορεί να θέσει σε νέες βάσεις το συναίσθημα κατοχής που έχουν οι τούρκοι στρατηγοί απέναντι στην Τουρκία. Ο Ερντογάν ξέρει πάντως ότι στον στρατό υπάρχει δυσαρέσκεια: οι στρατιωτικοί πιστεύουν ότι πληρώνουν αυτοί κυρίως την πολιτική της κυβέρνησης στο μέτωπο της Συρίας – και την πληρώνουν με αίμα. Το ερώτημα τώρα είναι εάν ο τούρκος πρόεδρος θα κινηθεί στο εσωτερικό όπως κινείται το τελευταίο διάστημα και στο εξωτερικό, δηλαδή στην κατεύθυνση της ομαλοποίησης. Οι αναλυτές δεν είναι καθόλου βέβαιοι. Πρώτον δεν είναι το στιλ του να ρίχνει γέφυρες στο εσωτερικό και δεν δεύτερον δεν περιλαμβάνεται στους στόχους του. Το πιθανότερο επομένως είναι ότι θα συνεχίσει να επενδύει στην πόλωση και ότι θα εκμεταλλευτεί το πραξικόπημα για να εντείνει την καταστολή και ενισχύσει την εξουσία του.

Η Ευρώπη

Στη Γηραιά Ηπειρο κανένας δεν λυπόταν τον Ερντογάν τη νύχτα της Παρασκευής – ούτε καν η Ανγκελα Μέρκελ που εν μέρει εξαρτάται πολιτικά από τη συμφωνία με την Τουρκίας για τους πρόσφυγες. Η καγκελάριος βέβαια στήριξε αποφασιστικά τη νόμιμη κυβέρνηση της Αγκυρας απέναντι στους πραξικοπηματίες. Παράλληλα, όμως, προειδοποίησε τον τούρκο σουλτάνο ότι θα πρέπει να σεβαστεί τους κανόνες του κράτους δικαίου. Που σημαίνει ότι ο Ερντογάν θα πρέπει να αποφύγει τον πειρασμό των θανατικών ποινών για τους πραξικοπηματίες και της καταστολής για όλους τους υπόλοιπους. Τη θέση αυτή εκφράζουν όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Που πάντως θα συνεχίσουν να θεωρούν τον Ερντογάν έναν σημαντικό εταίρο στο θέμα των προσφύγων – έστω και τώρα η χώρα του μοιάζει περισσότερο από ποτέ με κινούμενη άμμο.

Η οικονομία

Το σοκ του πραξικοπήματος δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη την τουρκική οικονομία. Η λίρα έχασε το 5% της αξίας της – κι αυτό είναι το λιγότερο. Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι εντοπίζονται στην αξιοπιστία του πολιτικού συστήματος και την αστάθεια της χώρας – πράγματα δηλαδή που απομακρύνουν ταχέως τους επενδυτές και παγώνουν τους οικονομικούς παίκτες. Το πλήγμα είναι ισχυρό εάν λάβει υπόψη του κανείς ότι έως πριν και από λίγο καιρό η Τουρκία θεωρείτο μια αγορά με τεράστιες δυνατότητες. Η τρομοκρατία, ο αυταρχισμός και η ανασφάλεια για το μέλλον κάνουν το κάδρο να θολώνει. Και η πολιτική τη καταστολής που αναμένεται να ακολουθήσει ο Ερντογάν, θα το θολώσει ακόμη περισσότερο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News